از
اوايل تابستان و با گذشت چند ماه از اعتراضات پيدرپي پزشکان به اين
موضوع، طرحي در مجلس براي «حبسزدايي از جرايم پزشکي» مورد پيگيري قرار
گرفت.
از همان زمان کميسيونهاي مرتبط هم به بررسي آن پرداختند، البته تا پيش از تعطيلات تابستاني نمايندگان، خبر تازهاي در اين زمينه در رسانهها منتشر نشد تا اينکه روز گذشته رمضان محسنپور، معاون سابق وزير بهداشت، در گفتگويي از خلاء قانوني در برخورد با پزشکان متخلف تاکيد کرد و گفت:« به نظرم اين مسئله ضعف سياستگذاران حوزه سلامت را نشان ميدهد. براي برخورد با تخلفات بهداشتي و درماني قانون قديمي وجود دارد و براي اجرا جواب نميدهد.»
وي با بيان اينکه قبلاً کتابچه کوچکي در رابطه با قانون برخورد با تخلفات بهداشتي و درماني در مجلس در حال بررسي بود گفت: «دوستان در اين نهاد در حال به روز کردن آن بودند ولي اين موضوع در مسير اجرا در کميسيونها به اختلاف برخورد و همچنان اين طرح در مجلس باقي مانده است و نمايندگان مجلس در کميسيون بهداشت معتقدند که دولت اين موضوع را از طريق لايحه به مجلس برگرداند.»
انتشار خبر از اختلافات ميان اعضاي کميسيونها در
کنار انتقادات برخي حقوقدانان از جمله نعمتاحمدي با «حبسزدايي از جرايم
پزشکي» موجب شد به سراغ برخي اعضاي دو کميسيون بهداشت و کميسيون قضايي
برويم و نظرات آنها را در اين زمينه بدانيم. پيشتر احمدي با اشاره به
اينکه در غرب گرانترين بيمه مربوط به بيمه پزشکي و سختترين مجازاتها و
حساسيتهاي روي حرفه پزشکي است، افزود:« هيچ چيزي مهمتر از سلامت مردم نيست
و آن را بايد مورد حمايت قرار داد و هيچ حرفهاي نبايد حاشيه امن داشته
باشد. با حبسزدايي در رسيدگي به جرايم پزشکي مخالفم و جايي که تقصيري از
سوي پزشک نيست و تنها ناشي از کم تقصيري پزشک باشد جايگزين کردن مجازات
مطلوب است.»
در اين ميان، حسينعلي شهرياري، رئيس کميسيون بهداشت مجلس با
اشاره به اينکه در حرفه پزشکي، سرعت نقش حياتي براي بيمار دارد، به سپيد
گفت:« ضروري است که در جرايم پزشکي به ويژه موضوع حبس تجديدنظر شود و
حبسزدايي انجام گيرد. در اين ميان محکوميت حبس منجر به سلب امنيت خاطر
پزشکان ميشود که در چنين شرايطي پزشکان دست به اقدامات تخصصينزده و
عملهاي با ريسک بالا را نميپذيرند.
اين درحالي است که متاسفانه در گذشته
چندين مورد حبس براي پزشکان درنظر گرفته شد.» وي با بيان اينکه ما در مجلس
همچنان پيگير اين موضوع هستيم و اعضاي کميسيون بهداشت نگرانيهاي اين جامعه
را درک ميکنند، گفت:« پزشکان براي سلامتي بيمار از هيچ تلاشي فروگذار
نميکنند و اگر مشکلي پيش بيايد غيرعمد است.اغلب در مورد جرايم غيرعمد
مانند تصادفات، حبس وجود ندارد و با ارائه بيمه شخص ثالث ميتوان مشکل را
برطرف کرد که در جرايم پزشکي نيز بايد اين اقدام صورت گيرد.»
شهرياري
با بيان اينکه اين طرح در مجلس در حال پيگيري است و تلاش اين است هر چه
سريعتر به نتيجه رسد، تصريح کرد:« اين طرح به حبسزدايي از جرايم پزشکي
اشاره دارد و براي قصورات پزشکي نسبت به نوع جرايم، ديه در نظر گرفته شده
است.»
در
اين ميان عابد فتاحي، ديگر عضو کميسيون بهداشت با بيان اينکه در کميسيون
بهداشت براي تغيير اين موضوع اتفاق نظر وجود دارد، گفت:« چندي پيش نيز رئيس
قوه قضاييه با صدور بخشنامهاي اين مهم را ابلاغ کرده بود، اما به هر حال
قضات مستقل هستند و گاهي ممکن است به سليقه خود عمل کرده و پزشک را به حبس
محکوم کنند. اين موضوع موجب نگراني پزشکان شدهاست.»
وي در ادامه افزود:«با وجود چنين مواردي بسياري از پزشکان حاضر به انجام درمانها و اعمال جراحي با ريسک بالا نميشوند و اين موضوع به سلامت بيمار آسيب ميرساند. در پزشکي گاه يک ثانيه هم ارزش دارد و اگر بگذرد ميتواند به وخامت حال بيمار منجر شود. بر همين اساس بايد فضايي آرام و همراه با امنيت براي پزشک وجود داشتهباشد تا او وظيفهاش را به نحو احسن انجام دهد. ما پيگير اين موضوع در کميسيون هستيم و اميدواريم هر چه سريعتر به نتيجه مطلوب برسيم.»
البته آنچه به عنوان اختلاف مطرح شد، اگر چه در کميسيون بهداشت به چشم نميخورد اما بين دو کميسيون وجود دارد، چنانچه محمدعلي اسفناني سخنگوي کميسيون حقوقي قضايي مجلس در اين زمينه گفت:« جراحان مي گويند که پزشک يا جراح چه تقصير داشته باشد، چه مقصر نباشد، نبايد مجازات حبس براي آن پزشک در نظر گرفته شود چراکه کار پزشکي پر دردسر و حرفهاي مقدس است و جايگاه رفيعي دارد اما اين ديدگاه به هيچ عنوان با منطق حقوقي سازگاري ندارد.» اسفناني در ادامه به ارائه راهکاري در اينباره پرداخت و گفت:«در ماده ?? و ?? قانونگذار براي مجازات جايگزين حبس پيشبيني لازم را انجام داده است، البته در مورد قتل غيرعمد.
اما آنچه در حال حاضر باعث نگراني است، اينکه در ماده ?? آمده: «تعيين انواع خدمات عمومي و دستگاهها و مؤسسات دولتي و عمومي پذيرنده محکومان و نحوه همکاري آنها با قاضي اجراياحکام و محکوم به موجب آييننامهاي است که طي سه ماه از تاريخ لازمالاجرا شدن اين قانون به وسيله وزارت کشور و دادگستري تهيه ميشود و به تصويب هيأت وزيران ميرسد.» اين آييننامه از سوي رئيس قوهقضائيه تصويب شده، اما هنوز از سوي دولت تصويب نشده، به همين خاطر نيز اجراي آن ممکن نيست.»
وي همچنين تاکيد کرد:«صدور بخشنامه از سوي رئيس قوه قضائيه هم در همين راستا بوده است، يعني تا زمان تصويب آييننامه از سوي هيأت دولت با اين بخشنامه قضات ميتوانند در صدور احکام جايگزين حبس از آن استفاده کنند، اما واقعيت اين است که اين بخشنامه خيلي هم اجرايي نيست، چرا که تا وقتي قانون مصوب داريم، استناد به بخشنامه ميسر نيست.
همين موضوع موجب پيگيريهاي مجلس و ارائه طرحي براي اين منظور شدهاست.» در تاييد سخنان اسفناني، ابوالفضل ابوترابي نيز در پاسخ به اين سئوال که آيا قرار است مجازات حبس از تمامي جرائم پزشکي حذف شود، چنين گفت: «حبس براي تمام جرائم پزشکي حذف نمي شود بلکه قرار است مانند دو سال قبل شود.»
وي با بيان اينکه در قانون مجازات اسلامي جديد، نظام پزشکي در تعيين مجازات مسئوليتي ندارد توضيح داد: «براساس قانون جديد، پزشکان در عملهاي جراحي با ريسک بالا وحتي يک درصد هم مقصر شناخته شوند، برايشان زندان در نظر گرفته ميشود. به همين خاطر پزشکان از ترس حبس، ديگر دست به عملهاي جراحي، ريسکدار نميزنند.
ما ميخواهيم مثل دو سال قبل شود و قضات در اين موارد، براي پزشکاني که در اينگونه جراحيها مقصر شناخته ميشوند، پرداخت ديه، جزاي نقدي، درج در سوابق يا حتي ابطال پروانه را در نظر بگيرند. اصلاح قانون مجازات اسلامي فقط شامل همين قضيه است.»
اگر
چه اختلاف نظر در ميان اعضاي دو کميسيون به چشم ميخورد، اما بعيد به نظر
ميآيد اين اختلافات عاملي براي عدم پيشروي طرح در کميسيونها باشد و با
تاکيدي که اعضاي کميسيون بهداشت بر پيگيري اين موضوع داشتند، البته بنابر
اظهارات قبلي اعضاي کميسيون، آن سرعتي که انتظارش را داشتيم در ورود به صحن
علني و تصويب آن وجود ندارد اما بعيد به نظر ميرسد در سير قانوني آن
وقفهاي ايجاد شدهباشد و احتمالا در اين دوره مجلس که ماههاي پاياني خود
را سپري ميکند شاهد به نتيجه رسيدنش خواهيم بود.سپید