ايمونوتراپي
با قدرت و مانند اسلحهاي عليه بيماري، در حال رشد است، همانطور که
تحقيقات نيز بهطور روزافزوني بر راههايي تمرکز ميکنند که در آنها، سرطان
بهطور جداگانه، سيستم ايمني را گول ميزند تا بتواند پيشرفت کند. يکي از
راههايي که در آن، سرطان از چنگ سيستم ايمني ميگريزد، دوستي با سلولهاي T
است. اين سلولها اغلب به دنبال اجزاي ناخواسته، مانند باکتري و ويروسها
در بدن هستند تا عليه بيماري بجنگند، اما بهطرز مرموزي، به سلولهاي سرطان
حمله نميکنند.
در دهه 1990، مولکولي که دانشمندان ژاپني به آن «مرگ برنامهريزي شده 1» (Programmed Death 1) يا PD-1
گفتند، روي سطح سلولهاي T کشف شد. محققان آمريکايي، پس از آن، دريافتند
که تومورهاي سرطاني اغلب مولکول همساني را توليد ميکنند، به نام «مرگ
برنامهريزي شده ليگاند 1» (Programmed Death Ligand 1) يا PDL-1.
از اين راه، سرطان ميتواند با گول زدن سلولهاي T بهوسيله پيوستن به
آنها، گسترش يابد، به جاي آنکه، سلولهاي T عليه آنها بجنگند، به اين ترتيب
سيستم ايمني دور زده ميشود. اين کشف بزرگ، منجر به ابداع گروهي از
داروها، به نام درمانهاي راهبندان ايست بازرسي ايمني يا immune
checkpoint blockade therapies شده است.
راه
ديگري که سرطانها ميتوانند سيستم ايمني را دور بزنند، با کمک
پروستاگلندين 2 است. پروستاگلندين 2، بهطور طبيعي باعث ايجاد پاسخ التهابي
و تب در عفونتهاي ويروسي و باکتريايي ميشود، اما نقش آن در تحريک رشد
تومور در دستگاه گوارش نيز ثابت شده است. يک تئوري آن است که، روند التهاب
هميشه در زماني که بايد، پايان نميپذيرند.
به دنبال آن، التهاب مزمن
ميتواند باعث ايجاد تغييراتي شود، مانند شکلگيري عروق خوني جديد و
موتاسيونهاي DNA، که همين عوامل سرطان را به وجود ميآورند. سلولهاي
درگير در انواع خاصي از التهاب، ترشحاتي را توليد ميکنند که باعث تحريک
رشد تومور ميشوند.
رستاخيز سيستم ايمني بدن
براساس
يافتههاي جديد پژوهشکده فرانسيس کريک بريتانيا، که اين پروژه را انجام
داده، مولکولهاي پروستاگلندين 2، پاسخ سيستم ايمني را به سمت پائين کشانده
تا سلولهاي سرطان بتوانند مخفي شوند. اگر مولکولهاي پروستاگلندين 2
بتوانند تخريب شوند، سيستم ايمني دوباره سربلند کرده، سلولهاي سرطاني را
يافته و آنها را از بين ميبرد.
پروستاگلندين 2 در بدن، بهوسيله سيکلواکسيژناز، که تحت عنوان آنزيمهاي COX-1 و COX-2
شناخته ميشوند، توليد ميشوند. در حال حاضر، مهارکنندههاي COX به عنوان
راهي براي پيشگيري از توليد پروستاگلندين 2 در بيماران سرطاني، در مرکز
توجه قرار دارند. يکي از راههاي مهار COX، استفاده از داروهاي ضدالتهابي
غيراستروئيدي مانند آسپيرين، است.
محققان
در مطالعه خود دريافتند که رشد انواع خاصي از سرطان در موش، با ترکيب
آسپيرين يا ديگر مهارکنندههاي COX و ايمونوتراپي، بهطور قابل ملاحظهاي
آهسته ميشود.
با
توجه به شباهتهايي که ميان ملانوماي انساني و موش ديده ميشود و همچنين
اين حقيقت که مهارکنندههاي COX تومورهاي دستگاه گوارش و پستان همچنين
ملانوما را کاهش ميدهند، محققان اميدوارند آسپيرين و داروهاي مشابه
بتوانند بهطور موثري همراه با درمانهاي ايمونوتراپي کنوني، در جنگ عليه
سرطان روده، پستان و پوست اثربخش باشند.
در
مقالهاي که پيش از اين در نشريه انستيتو ملي سرطان آمريکا منتشر شده،
جامعه آمريکايي سرطان پيشنهاد کرده آسپيرين با دوز کم و داروهاي مشابه
ميتواند در درمان و پيشگيري از عود سرطانهاي مري، تخمدان، معده و پروستات
موثر باشند.
نکته
قابل توجه آنکه براساس گزارش موسسه ملي سرطان آمريکا، نگرانيهايي که در
مورد مصرف منظم دوز کم آسپيرين و افزايش خطر مشکلات قلبيعروقي يا خونريزي
داخلي در بيماران مبتلا به سرطان که مشکلات دستگاه گوارش دارند، وجود دارد،
اين موارد هنوز کاملا ثابت نشدهاند.
البته
عليرغم شواهدي که تا امروز به دست آمده، هنوز سوالهاي بيشماري مانده که
پاسخ داده نشدهاند، اما يافتههاي به دست آمده، راه سادهاي را پيش پاي
بيماران و پزشکان قرار ميدهد که بهطور قابل توجهي، پاسخ به درمان را در
گروهي از سرطانها ارتقا ميدهد.