به گزارش شفا آنلاین، انرژي‌زاها به‌عنوان نوشيدني‌هايي که عملکرد فيزيکي و رواني را
تقويت مي‌کنند، فروخته مي‌شوند. کافئين ماده محرک اصلي در چنين نوشابه‌هايي است. ولي در بعضي شرکت‌ها از مواد گياهي مانند جنسينگ و گوارانا هم استفاده مي‌شود.
براساس آمار سازمان مديريت خدمات بهداشت رواني و سوءمصرف مواد (SAMHSA)، ميزان کافئين موجود در يک قوطي يا بطري از نوشيدني‌هاي انرژي‌زا ممکن است بين 80 تا 500ميلي‌گرم متفاوت باشد.
درحالي‌که يک فنجان قهوه 140 گرمي،
حدود 100 ميلي‌گرم کافئين دارد. اين نوشابه‌ها هم مانند نوشابه‌هاي گازدار،
شکر فراواني دارند. به‌طور مثال يک قوطي 250ميلي‌ليتري انرژي‌زا، 27.5 گرم
شکر دارد.
مطالعات
متعدد حاکي از آن است که نوشابه‌هاي انرژي‌زا مي‌توانند پيامدهاي منفي
براي سلامتي داشته باشند. تحقيقي که در سال 2013 انتشار يافت، نشان داد،
اين نوشيدني‌ها عملکرد قلب افراد بالغ سالم را تغيير مي‌دهند. و بررسي
ديگري هم مصرف انرژي‌زاها و بروز رفتارهاي پرخطري مثل استعمال دخانيات را
مرتبط دانست. اما آنها دقيقاً پس از مصرف چه آثاري بر بدن ما دارند؟
تاثيرکافئين بر بدن
کافئين
ظرف 10 دقيقه پس از نوشيدن انرژي‌زا وارد جريان خون مي‌شود و ضربان قلب و
فشار خون را افزايش مي‌دهد. طي 15 الي 45 دقيقه بعدي، ميزان آن در خون به
حداکثر مي‌رسد. درنتيجه، شخص هوشياري و تمرکز بالاتري احساس مي‌کند. کافئين
دارويي حيله‌گر است که موقتاً مسيرهاي آدنوزين را مسدود مي‌کند. آدنوزين
ماده‌اي شيميايي است که در ايجاد احساس خستگي در ما نقش دارد. اين اتفاق به
مولکول‌هاي «احساس خوب» در مغز مانند دوپامين اجازه مي‌دهد تا به‌آساني
آزاد شوند.
شما پس‌ازآن هوشياري بيشتر و حس بهتري به خود داريد. همه کافئين در مدت 30 تا 50 دقيقه بعد از مصرف نوشابه گازدار جذب مي‌شود.
کبد
در ادامه قند بيشتري از جريان خون جذب مي‌کند. ظرف يک ساعت، آثار کافئين
به‌تدريج فروکش مي‌کند و امکان افت قند خون وجود دارد. سطح انرژي پايين
مي‌آيد و خستگي آغاز مي‌شود.
در حدود 5-6 ساعت براي بدن زمان مي‌برد تا به
يک افت 50 درصدي (نيمه‌عمر) در ميزان کافئين خون برسد. به نظر مي‌رسد اين
مدت براي خانم‌هايي که قرض ضدبارداري مصرف مي‌کنند، دو برابر است. به‌طور
ميانگين 12 ساعت طول مي‌کشد تا جريان خون کاملاً از کافئين پاک شود. البته
اين بستگي به ويژگي‌هاي فردي دارد.
بارداري،
آسيب کبدي و داروها مي‌توانند زمان دفع کافئين از بدن را کندتر کنند.
به‌ويژه در کودکان و نوجوانان به شکل چشمگيري اين نيمه عمر افزايش مي‌يابد.
يعني کافئين مدت طولاني‌تر و به ميزان بيشتري در خون آنها باقي مي‌ماند.
به همين دليل نوشيدني‌هاي کافئين‌دار باعث مشکلات رفتاري و بي‌قراري در
کودکان مي‌شوند.
ترک کافئين
افرادي
که نوشابه‌هاي انرژي‌زا مي‌نوشند، ممکن است ظرف 24 ساعت بعد از نوشيدن،
سندروم ترک کافئين را تجربه کنند. اين اتفاق شامل نشانه‌هايي مانند سردرد،
تحريک‌پذيري و يبوست است. احتمال دارد اين عوارض تا 9 روز هم باقي بمانند و
شدت آنها به مقدار کافئين مصرف‌شده بستگي دارد.
براي
مصرف‌کنندگان عادي انرژي‌زاها، حدود 7 الي 12 روز طول مي‌کشد تا بدن با
ميزان متعادلي از کافئين ورودي سازگاري پيدا کند. وقتي شخص به اين
نوشيدني‌ها عادت مي‌کند، احتمال اينکه بهبود عملکردي را تجربه کند بسيار کم
مي‌شود.
اين
اطلاعات گردآوري‌شده چيز جديدي نيستند؛ بلکه روشن مي‌سازند، چرا تحقيقات
بسياري به تأثير نوشابه‌هاي انرژي‌زا بر سلامتي استناد مي‌کنند. مصرف
انرژي‌زاها همچنان رو به فزوني است. فروش آنها در آمريکا بين سال‌هاي 2008
تا 2012، 60درصد افزايش يافته است. اين نوشيدني‌ها به‌خصوص ميان کودکان و
نوجوانان پرطرف‌دار است.
سال قبل، مرکز کنترل و پيشگيري بيماري آمريکا (CDC) نتيجه تحقيقي در اين باره را منتشر کرد که نشان مي‌داد 73درصداز کودکان روزانه کافئين مصرف مي‌کنند. مقدار زيادي از اين کافئين از نوشابه‌هاي انرژي‌زا و قهوه به دست مي‌آيد.
