بشردوستي مبتني بر شواهد در مواقع بحران

شعار امسال براي اين روز «قهرمانان بشر» است. افراد زيادي با کار طاقت‌فرسا در مناطق بحران‌زده، شايسته تقديرند؛ نه تنها در جنگ‌هاي داخلي سوريه و در پيکار با ابولا در غرب افريقا، بلکه در وضعيت‌هايي که کمتر اسمي از آنها مي‌شنويم، مانند بحران پناهندگان در بروندي و کشورهاي همسايه.

19 اوت درضمن روز يادداشت مردمي است که در بحران به‌سر مي‌برند و از ياد نبريم که سلامت و تندرستي آنان بستگي به پاسخ‌هاي درست نهادهاي ملي و بين‌المللي دارد.

در برخي مناطق، کاستي‌ها بسيار است. يک بررسي جهاني که هفته قبل منتشر شده است، وضعيت بهداشت باروري بين سال‌هاي 20012-2014 را با کمک 18 سازمان بين‌المللي از جمله سازمان جهاني بهداشت و يونيسف بررسي کرده و در آن به کمبودها در زمينه اختصاص بودجه و ارائه خدمات بهداشت باروري در بين زنان، کودکان و دختران نوجوان هشدار داده است.

بنابراين گزارش، باوجود آنکه تقاضاها براي بهداشت باروري در سطح جهان از سازمان‌هاي بشردوستانه و توسعه و کنش‌گران محلي از سال 2002، آخرين سال بررسي قبلي، افزايش يافته است، اما تنها 43درصد از اين تقاضاها طي 12 سال گذشته برآورده شده‌اند. درباره مراقبت از مادران و نوزادان که بيشترين سهم بودجه را به خود اختصاص مي‌دهند، بايد گفت که حمايت‌هاي اوليه بسيار کم هزينه‌تر از اقدامات درماني براي نجات جان آنان است.

وقتي در بسياري موارد براي برنامه‌هاي تنظيم خانواده بودجه کافي يا اصلا هيچ بودجه‌اي درنظر گرفته نمي‌شود، اقدامات درازمدت يا موقتي براي جلوگيري از بارداري‌هاي ناخواسته به فراموشي سپرده مي‌شوند.

به دليل موانع قانوني يا حساسيت‌هاي خاص بودجه‌گذاران، تنها در کمتر از يک درصد از طرح‌هاي پيشنهادي، بودجه‌اي براي سقط جنين‌هاي ضروري و مراقبت‌هاي پس از آن پيش‌بيني شده است. اقدامات اورژانس پيشگيري از بارداري و خدمات ضروري باليني براي قربانيان تجاوز جنسي نيز از آن مواردي است که به گفته گزارش، در سطح جهان مورد بي‌اعتنايي قرار گرفته است.

گزارش مي‌گويد، زنان و کودکاني که در مناطق بحراني زندگي مي‌کنند، نيازمند توجه مخصوص کنشگران محلي، ملي و بين‌المللي هستند. اين گروه، غالبا بزرگ‌ترين جمعيتي هستند (حدود 80درصد) که در نتيجه بروز بحران، ماواي خود را از دست مي‌دهند. از مشکلات زنان گرفتار در بحران، بارداري‌هاي ناخواسته، مرگ‌ومير بالا، سقط جنين‌هاي غيرايمن، خشونت‌هاي جنسي و نيز بيماري‌هايي هستند که درنتيجه روابط نزديک منتقل مي‌شوند و به نظر کارشناسان، هنوز کار زيادي براي التيام اين دردها صورت نگرفته است.

پاسخ فوري و شفاف به بحران‌هاي سلامت و بحران‌هاي بشري، هر روز ضرورت بيشتري پيدا مي‌کند. تعداد افراد گرفتار بحران طي دهه گذشته دوبرابر شده است و انتظار مي‌رود بيشتر هم بشود. 12/5ميليون نفر به دليل بروز بحران و آزار و شکنجه تا پايان سال 2013، همچنان از خانه خود آواره هستند و اين بيشترين تعداد بعد از جنگ دوم جهاني است.

به‌علاوه، 22ميليون نفر نيز در سال 2013 براثر بلاياي طبيعي مجبور شده‌اند خانه خود را ترک کنند. باتوجه به گسترش شهرنشيني، رشد جمعيت و تغييرات اقتصادي که با تهديد جدي تغييرات آب‌وهوايي زمين همراه بوده است، چشم‌انداز اقدامات بشردوستانه طي دهه گذشته شاهد دگرگوني بسياري بوده است. در پاسخ به همه اين چالش‌ها، به پبشنهاد بان کي مون، دبيرکل ملل متحد، و دفتر ملل متحد براي هماهنگي امور بشردوستانه «گردهمايي بشردوستانه جهاني» در تاريخ 23 و 24 مارس 2016 در استانبول ترکيه برگزار خواهد شد. اين گردهمايي دولت‌ها، سازمان‌هاي بشردوستانه و ديگر دست‌اندرکاران را گرد مي‌آورد تا براي فعاليت‌هاي آينده بشردوستانه خط‌مشي جديدي تدوين کنند.

قرار است، تا پايان امسال، 8 رايزني منطقه‌اي نظرهاي مختلف درباره نيازهاي بشردوستانه را ذيل 4 موضوع جمع‌آوري کنند: اثربخشي در امور بشردوستانه، کاهش آسيب‌پذيري و مديريت خطرها، ايجاد تغييرات خلاقانه و ارائه خدمات به مردم گرفتار در مناقشات.

سلسله مقالات جديد لنست درباره امور بشردوستانه و سلامت که قرار است سال آينده [ميلادي] چاپ شود، مروري است بر مداخلات در سلامت عمومي بر پايه شواهد در مواقع بحران، برآورد منابع اطلاعاتي درباره سلامت عمومي و بررسي سلامت و آمارهاي مربوط به آن در بحران درجريان سوريه. ما اميدواريم که اين سلسله مقالات بتوانند در خدمت فعاليت‌هاي آتي بشردوستانه و بهبود استفاده از علوم براي حفاظت از زندگي مردم و کار در مناطق بحراني قرار گيرند.