وضعیت تخت مراقبت‌هاي ويژه نوزادان در کشور قرمز است

نارس بودن نوزادان در برخي مناطق کشورمان شايع‌ترين علت مرگ و مير نوزادان است. البته برنامه‌هاي بهداشتي که طي دهه‌هاي اخير به اجرا درآمده‌است به طور کلي شاخص سلامت نوزادان را ارتقا داده‌است و بالطبع ميزان مرگ و مير کودکان به اين دليل نيز کاهش پيدا کرده‌است، اما وقتي به دنبال افزايش جمعيت هستيم و زاد و ولد بيشتر در جامعه را ترويج مي‌کنيم، مگر مي‌توان تولد چنين نوزادان و نيازهاي آنها و خانواده‌هايشان را انکار کنيم.

در اين زمينه، علي امير سوادکوهي، رئيس انجمن مراقبت‌هاي ويژه ايران،  مشکلات بخش مراقبت‌هاي ويژه  را اینگونه اعلام کرد:

«متأسفانه در کشور ما زير 500 تخت مراقبت ويژه نوزادان داريم که اين تعداد با استانداردهاي جهاني فاصله بسيار زيادي دارد.در کشور بيمارستان‌هاي زنان و زايمان زيادي داريم که بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان ندارند و اين فاجعه است.

مگر مي‌شود با اين آمار زايمان در کشور، نوزاد نارس نداشته باشيم؟ اگر در اين بيمارستانها نوزاد نارسي متولد شود در بخش‌هاي ديگر و در شرايط غيراستاندارد نگهداري خواهند شد که اين مي‌تواند به قيمت جان نوزاد تمام شود.»

کمبود 2000 تخت براي بخش مراقبت‌هاي ويژه کودکان

براي درک چنين مشکلي نياز است، يک لحظه خودمان را جاي پدر و مادري بگذاريم که به هر دليل فرزندشان زودتر از موعد متولد شده است ونوزاد نياز به تخت‌ و فضايي دارد که با مشابه سازي رحم مادر، به رشد کودک براي ادامه زندگي او کمک کند و چنين امکاني در اختيار نباشد، حال يا بايد او را به بخش خصوصي ببريم و متحمل هزينه‌هاي بالا شويم و يا نوزاد را به تخت‌هاي غير اختصاصي بسپاريم.

در اين زمينه علي شهرامي، معاونت اجرايي معاون درمان وزارت بهداشت، آمار داشته‌ها و نداشته‌هايمان را اينگونه مطرح مي‌کند:« در حال حاضر 2300 تخت NICU در قالب 268 بخش داريم که ضريب اشغال اين تخت‌ها بيش از 85 درصد است و حدود 2000 تخت ديگر در کشور کم داريم .

در طرح تحول نظام سلامت حدود 703 تخت به بيمارستان‌ها اضافه مي‌شود که با اين رقم تعداد تخت‌ها افزايش 46 درصدي خواهد داشت.»

اين کمبود در بخش دولتي موجب شده‌است که بسياري از خانواده‌ها براي حيات و حفظ سلامتي کودکانشان بخش خصوصي را انتخاب کنند، که البته برخي از اين افراد گاه همه دارايي‌شان را پاي هزينه‌هاي درمان نوزاد مي‌گذارند.

اگر چه به گفته سوادکوهي، رئيس انجمن مراقبت‌هاي ويژه ايران، اگر هم اين خانواده‌ها بتوانند کودکشان را در بخش دولتي بستري کنند، باز هم چندان شرايط مطلوبي براي اين خانواده‌ها وجود ندارد. وي در اين زمينه تاکيد کرد:« مشکل ديگر بيمه‌ها هستند.

در اين بخش پوشش نامناسب و نصف و نيمه‌اي بيمه‌ها را شاهد هستيم و خدمات پزشکي هم اصلاً شامل بيمه نمي‌شود و خانواده‌ها در بخش قابل توجهي مجبور هستند از جيب خرج کنند و اين صدمات مالي بزرگي براي خانواده‌ها در پي دارد.»

پيشتر سعيد معنوي، رئيس اداره تعرفه‌هاي وزارت بهداشت درباره اين هزينه‌ها در هر دو بخش گفته‌است:«هزينه يک شبانه روز بستري نوزاد در بخش «NICU» به شرطي که در بخش خصوصي درجه يک بستري شود، 972 هزار تومان و در بخش دولتي حدود 417 هزار تومان است.

اين تعرفه ها براي مراکز درجه 2 کمتر است؛ طوري که اين تعرفه ها در بخش خصوصي 770 هزار تومان و در بخش دولتي 334 هزار تومان است.»البته اين هزينه‌ها بدون در نظر گرفتن هزينه دارو و لوازم ضروري است و اگر اين‌را اضافه کنيم، در آن صورت برخي خانواده‌ها براي يک شب بستري نوزادشان در NICU بخش خصوصي، هر شبانه روز دوميليون تومان بايد پرداخت کنند و اگر آنچه در طرح تحول سلامت اتفاق‌افتاده‌است و پرداخت هزينه‌ها تا 6 درصد از سوي بيمار است، در نظر بگيريم، در بخش دولتي معمولا اين هزينه حدود 500‌هزارتومان مي‌شود.

خيرين براي رفع کمبودها ورود کنند

اگرچه تفاوت رقم‌ها اميدوارکننده‌است، اما مي‌دانيم دليل اول اين تغيير از بخش دولتي به بخش خصوصي کمبود امکانات است، در اين زمينه، احمدآريايي‌نژاد، عضو کميسيون بهداشت مجلس، با اشاره به اينکه متاسفانه به دليل نبود امکانات لازم و تخت ويژه نوزادان در بخش مراقبت‌هاي ويژه ما شاهد مرگ و مير اين کودکان هستيم، گفت:« براي جلوگيري از مرگ نوزادان بستري در بخش مراقبت‌هاي ويژه، بايد دولت برنامه‌ريزي کند و البته خيرين نيز براي تامين اين امکانات همراهي کنند.»

وي در ادامه با بيان اينکه سطح نظارت‌ها بايد افزايش پيدا کند، تصريح کرد:« در شرايط فعلي ممکن است به دليل غيراستاندارد بودن شرايط نگهداري کودکان حتي عفونت بيمارستاني و آلودگي فضا موجب مرگ کودکان شود در نتيجه بايد هم وزارت بهداشت و هم مجلس به آن ورود کند.»

اين عضو کميسيون بهداشت مجلس همچنين تاکيد کرد:« رفت و آمد زياد مردم در بخش‌هاي بستري و تراکم جمعيت در بخش دولتي خود عامل مشکلات بسيار در اين زمينه است.

در اين ميان، بايد بيمه‌ها براي پوشش هزينه‌ها ورود پيدا کنند و البته براي رفع نياز اين حوزه برنامه‌ريزي دقيقي از سوي وزارت بهداشت انجام گيرد. تا به دليل کمبودهاي موجود در بخش دولتي، خانواده‌ها مجبور به حضور در بخش خصوصي و صرف هزينه‌هاي بالا نباشند.»

نارسي نوزاد تحت پوشش کامل بيمه‌است

شهلا ميرگلوي بيات، عضو کميسيون بهداشت مجلس تاکيد مي‌کند که بيمه‌ها بايد اين هزينه‌ها را تقبل کند و اين مشکل تحت پوشش کامل بيمه است. وي در اين زمينه گفت: «در بخش دولتي هزينه‌ چنداني به خانواده‌ها تحميل نمي‌شود.

اما متاسفانه در بخش خصوصي چنين قراردادهايي بين بيمارستان و صندوق‌هاي بيمه‌گذار انجام نشده‌است و همين موجب مي‌شود که چه به خواست خانواده‌ها و چه از روي اجبار وقتي خانواده‌اي براي حفظ سلامت نوزادش به اين بيمارستان‌ها مراجعه مي‌کند، با هزينه‌هاي بالا روبرو شود.»

وي در ادامه افزود:« اين موضوع را بايد در نظر بگيريم که اين نوزادان در دوره‌هاي بعدي زندگيشان نيز ممکن است با مشکلاتي روبرو باشند. اين موضوع به شدت مشکل نوزاد در حين تولد باز مي‌گردد زيرا پروسه 9 ماه کامل، براي تکامل تمام دستگاه‌هاي جنيني است.

وقتي زودتر از موعد به دنيا مي‌آيند شايد در دستگاه‌هاي ويژه نوزادان قرار بگيرند، اما آن رشدي که در داخل رحم انجام مي‌گيرد، با فضاي مصنوعي متفاوت است و مي‌تواند تا سال‌هاي سال با مشکل روبرو باشد.» وي با بيان اينکه متاسفانه حوزه سلامت ما در اين زمينه با کمبودهاي بسياري روبرو است، گفت:« در NICU‌کمبود تخت بسيار محسوس است و بسياري از بيمارستان‌هاي ما اگرچه بخش زنان و زايمان دارند اما فاقد امکانات لازم در اين زمينه هستند و نمي‌توانند خدمات لازم را به اين نوزادان ارائه دهند.

ما در اين حوزه کمبود بسياري داريم. اين خانواده‌ها در نتيجه مجبور به حضور در بخش خصوصي مي‌شوند و طبيعتا با تحميل هزينه‌هاي بسيار روبرو مي‌شوند.» ميرگلوي بيات در ادامه با تاکيد بر اينکه براي تامين امکانات نياز به بودجه وجود دارد گفت:«بهترين راه اين است که برنامه‌هاي پيشگيرانه داشته‌باشيم.

به عبارتي براي زوج‌هاي جوان پيش از بارداري و در دوران آن مشاوره‌هاي لازم انجام داده شود تا ميزان تولد نوزادان نارس کاهش پيدا کند. به عبارتي پيشگيري لازمه رفع مشکلات کنوني است.» وي همچنين تاکيد کرد:« اين همان بخش بهداشتي است که در کميسيون بهداشت بارها بر آن تاکيد شده‌است و پيشگيري مقدم بر درمان است و چنين کودکي وقتي متولد مي‌شود وارد پروسه درمان مي‌شود پس بايد برنامه‌ريزي‌هاي به زمان پيش از آن بازگردد.

اما وقتي از تولد فرزندان نارس جلوگيري شود به شکلي در حوزه پيشگيري موفق بوده‌اي.» اين عضو کميسيون بهداشت مجلس همچنين گفت:«در اين زمينه وزارت بهداشت بايد در آن برنامه‌ريزي و کار کند، هم در بخش پيشگيري و ممانعت در تولد نوزاد نارس و هم در بخش تامين تجهيزات براي درمان و رفع نيازها به ويژه براي کاهش فشار بر خانواده‌هاي اين نوزادان.»

اين نگراني‌ها در حالي رو به افزايش است که در ابتداي امسال، حسن هاشمي، وزير بهداشت در ابتداي امسال از اقدامات در دست انجام براي اضافه کردن 1000 تخت NICU به مجموعه تخت‌هاي بيمارستاني خبر داد و گفت:«اين وزارتخانه آمادگي دارد تا به مراکزي که به راه اندازي تخت‌هاي NICU رغبت دارند، کمک کند؛ با شرط اينکه اين مراکز سطح بندي را رعايت کنند، يعني اين طور نباشد که مثلا براي راه اندازي تخت هاي NICU در شهري مثل تهران، تعداد اين تخت ها در شمال شهر، بسيار بيشتر از جنوب شهر بشود.»

اما اين موضوع را نبايد فراموش کنيم که هر آنچه اين صاحبنظران و مسئولان مطرح کرده‌اند به طرح‌ها و برنامه‌هاي بلند مدت باز مي‌گردد، اين در حالي‌است که درباره نوزادان نارس نمي‌توان بگوييم فعلا صبرکنند تا امکانات فراهم شود.

بنابراين شايد در اين زمينه هم مثل بسياري از برنامه‌هاي اين مدت وزارت بهداشت نياز باشد ابتدا گوشه چشمي به بخش درمان و مشکلات اين‌خانواده‌ها انجام گيرد و همزمان در راستاي کاهش تولد اين نوزادان برنامه‌ها به اجرا در آيد.سپید