رويکرد ما ازاين مصاحبه اين است که بدانيم مقوله ايمني بيمار و جلوگيري از بروز آسيبهاي ثانويه در بيمارستانها تا چه اندازه جدي گرفته ميشود؟
طي بازديد از بخشهاي مختلف توسط تيم مديريتي، بررسيهاي لازم انجام ميشود و بعداز آن که موارد بروز آسيب و خطاهاي به وجود آمده مشخص شد، آنها را از ديدگاه پرسنل و بيمار بررسي کرده و سپس راهحلهاي پيشگيري از آنها انديشيده ميشود.
يعني در اين بازديدها مشخص مي شود که چنانچه تجهيزات و وسايل بخش دچار مشکل است، يا تخت و برانکارد بيمار داراي نقص است، در جهت رفع آن مشکل و تعويض مشکل بيمار اقدامات لازم ميگيرد.
در بررسيهايي که صورت ميگيرد، به جز نقص فيزيکي و اشکال در تجهيزاتي که به طور مستقيم با بيمار در تعامل است، دانش پرسنل و قصور آنها نيز مورد پايش قرار ميگيرد.
چنانچه مشخص شود، پرسنل به علت عدم مهارتهاي کافي در نحوه کمکرساني و مراقبت از بيمار مرتکب خطايي شدهاند، اقدام اصلاحي که انجام ميشود، برگزاري دورههاي آموزشي براي آنها است.
گزارش موارد خطا به چه صورت است؟
اقدام ديگري که درصدد نهادينه کردن آن هستيم، تشويق آنها براي گزارش موارد خطا و آسيبهاي ثانويه است. چنانچه دارويي به اشتباه تجويز شده يا بيمار دچار عوارض ناخواسته دارويي بشود، فردي سرزنش نميشود.
بنابراين در هر بخش که هرکدام از پرسنل دچار قصوري شود، از مکانيسمهاي تنبيهي استفاده نميشود.
داشتن آمار دقيق از تعداد آسيبهايي که در بيمارستان متوجه بيمار ميشود، مستلزم اين است که کادر درماني همکاري کنند.
در مجموع گزارشدهي دقيق فوايد زيادي دارد. با نيل به آن ميتوان از جزييترين علتهايي که ممکن است، سلامت بيمار را به خطر بيندازد، جلوگيري کرد.
همچنين روي کميتههاي مرگ ومير بزرگسالان و نوزادان دربيمارستان تمرکز زيادي وجود دارد تا براساس شکايت بيماران يا برخي مواردي که خود پزشکان به آن مشکوک هستند، بررسي شود تا موارد مشابه پيش نيايد. علاوه برآن بر فرآيندهاي ضدعفوني نيز تاکيد فراواني ميشود.
تاجايي که امکان دارد از تجهيزات يک بار مصرف استفاده ميشود، آن دسته از تجهيزاتي که امکان استفاده مجدد دارد نيز با بهترين فرايندها استريل ميشود. روي واحدهاي سياسآر تاکيد فراواني ميشود. چراکه به اعتقاد ما اين واحد قلب بيمارستان محسوب ميشود. استريل کردن ستها و لوازم جراحي بيشک از اهميت بهسزايي برخوردار است.
استريل کردن به معني از بين بردن تمام موجودات زنده است و ضرورتي اجتناب ناپذيز جهت انجام اعمال جراحي در شرايطي کاملا استريل است. در آموزش تکنيکهاي آسپتيک تاکيد ميشود. لوازم استريل است يا آنستريل، استريليزاسيون امري مطلق است.
يعني وسيلهاي تقريبا استريل در حيطه استريليزاسيون مفهومي ندارد. اگر ناميدن CSR در بيمارستان با عنوان قلب بيمارستان اغراقآميز باشد، بيشک ميتوان آن را به عنوان شاهرگ حياتي کليه فعاليتها و خدمات بيمارستان در نظر گرفت. عملکرد نادرست اين بخش فعاليت اتاق عمل را ناکام خواهد نمود. CSR يا مرکز استريل مکاني است که کليه وسايل مورد لزوم بخشها و اتاق عمل بيمارستان در آنجا ضدعفوني و استريل مي گردند.
سيسم هموويژولانس به عنوان بخشي از رعايت ايمني بيمار کار خود را به صورت فعال انجام ميدهد؟
بر سيستم هموويژولانس نيز تاکيد زيادي ميشود. چراکه سيستم تزريق خون به بيمار بايد صحيح و عاري از اشکال باشد. از زمان تحويل خون تا نقل و انتقال نبايد هيچگونه آسيبي به کيسه خون وارد شود.
بررسي هايي که روي بيمار انجام مي شود نيز به منظور اطلاع از وضعيت وي قبل از تزريق خون است، تا اطمينان حاصل شود که عوارض تزريق خون براي وي اتفاق نيفتد.
واحدهاي پاراکلينيکي نيز موظف هستند تا در مواردي که نتايج آزمايشات بيمار بحراني است، اطلاع رساني سريع و دقيقي را به پزشک بيمار داشته باشند.
در صورت مشکوک بودن نتيجه آزمايش، مجددا آزمايش گرفته ميشود تا در روند درمان بيمار خللي وارد نشود.
شستوشوها و استريل کردن دستها نيز هميشه در اولويت است. ليست داروهاي پر خطر در اختيار بخشهاي مختلف قرار داده شده است. داروها از هم جداشده و برچسبهاي مختلف با اطلاعات دقيق روي آنها چسبانده شده است.
داروهاي پرخطري که توسط پزشک تجويز ميشود، توسط دو پرستار کنترل شده و بعد به بيمار داده ميشود.
درخصوص تجهيزات پزشکي در بخشها در مضيقه نيستيد؟
در مورد تجهيزات موردنظر بيمار نيز بايد بگويم، در بخشها يکسري تجهيزات براي بيماران درنظر گرفته شده که ميتواند ايمني بيمار را افزايش دهد.
اين تجهيزات دستهبندي شدهاند، برخي از آنها فينفسه در تمام بخشها وجود دارد، اما برخي ازآنها جايگزين است. مثلا چنانچه در نحوه خدماترساني به بيمار وسيله يا تجهيزاتي با کمبود يا خلل مواجه باشد، فرايند جايگزيني آنها ميتواند از ايجاد اختلال در اين فرايند جلوگيري کند. به عنوان نمونه ميتوان به دستگاه ونتيلاتور در بخش اطفال اشاره کرد. چنانچه اين دستگاه با مشکل يا ايرادي مواجه شود، فورا يک دستگاه جايگزين آن خواهد شد تا بيمار بدون هيچ آسيبي روند درماني خود را طي کند. بنابراين به دليل کمبود تجهيزات فرايند درمان ناقص نخواهند ماند.
درجهت افزايش ايمني بيمار و کاهش آسيبهاي ثانويه چه ضعفهايي وجود دارد؟
به نظربنده کمبود نيروي انساني ميتواند ايمني بيمار در بيمارستان را به مخاطره بيندازد. خطاها و اشتباهاتي که در بيمارستان و توسط کادر درماني به وجود ميآيد، تا حد زيادي نتيجه و معلول خستگي و فرسودگي پرسنل بيمارستان است. لذا عجله و خستگي ميتواند عوارض بازگشتناپذيري را براي بيمار به وجود آورد.
تجهيزاتي که در بيمارستان وجود دارد، چطور؟
از نظر تجهيزات بايد بگويم که با اجراي طرح تحول سلامت، از باب فراهمآوري آنها مشکلي وجود ندارد، اما بازهم جاي کار دارد. مثلا اينکه تمام بخشها دستگاه الکتروشوک و ونتيلاتور داشته باشند، تا به محض برخورد با بيمار بدحال سريعا وي را تحت مداوا قرار دهيم.
فکر ميکنيد با استقرار طرح حاکميت باليني و ايمني بيمار تا چه اندازه از ميزان خطاها کاسته شده است؟
نميتوان آمار دقيقي داد. چنانچه تعداد گزارشدهي در يک ماه بيشتر از ماه قبل باشد، به اين معني نيست که ماه قبل خطاهاي کمتري اتفاق افتاده است، بلکه معني آن ميتواند به گزارشدهي دقيق پرسنل مربوط باشد. بنابراين خطاها و آسيبها هميشه وجود دارد، لذا با اجراي برنامهها ميتوان آنها را ريشهيابي کرده و ساقط کرد.
آسيبهاي ثانويه ميتواند هزينههاي ثانويه نيز ايجاد کند. اين هزينه چگونه تامين ميشود؟
اين هزينهها را بايد بيمارستان پرداخت کند. اما تصور نمي شود که اين موضوع اجرايي شود و بيمار متحمل آن خواهد شد، زيرا هزينههاي بيمارستان تفکيک نميشود.