اثر دیابت بر بینایی

امروزه همه می‌دانند دیابت در طولانی مدت تهدیدی برای سلامت چشم مبتلا‌یان به این بیماری محسوب می‌شود اما کمتر کسی می‌داند که دیابت یکی از چهار علت اصلی نابینایی در جهان است. دیابت براحتی می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف چشمی و حتی خونریزی‌های عروق چشم شده، کم بینایی و نابینایی را برای فرد مبتلا به ارمغان بیاورد. پس به نظر می‌رسد برای پیشگیری از عوارض جبران ناپذیر دیابت باید به فکر چاره بود و اقدامات مناسبی را در پیش گرفت.

دکتر هوشنگ فقیهی، جراح و متخصص بیماری‌های چشم با تأکید بر اینکه بیماری دیابت عامل اصلی بسیاری از بیماری‌های چشمی است می‌گوید: بیماری دیابت شایع‌ترین علت نابینایی در سنین زیر 60 سال است. این متخصص بیماری‌های چشم با تأکید بر رابطه میزان شدت آسیب‌های ناشی از این بیماری با مدت زمان ابتلا به این بیماری، سن بیمار، میزان کنترل قند خون و ژنتیک فرد، می‌افزاید: کنترل دیابت در سال‌های ابتدایی ابتلا، مهمترین عامل جلوگیری از بروز ضایعات چشمی است. این بیماری بیشتر اندام‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما عوارض چشمی آن عبارتند از: گل مژه، خشکی چشم، خراش قرنیه، آب مروارید، آب سیاه، تأثیر روی عصب بینایی، فلج موقت عضلات خارج چشمی و دوبینی. اما مهمترین و شایع ترین این عوارض، خونریزی و آسیب به شبکیه چشم است که در موارد پیشرفته منجر به نابینایی فرد می‌شود.

متأسفانه از بین رفتن بینایی بر اثر بیماری دیابت قابل درمان نیست. وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: مسأله مهم این است که در برخی از موارد با وجود شدت بیماری ونیاز به درمان اورژانس بینایی، فرد مبتلا مشکل بینایی ندارد و تنها با معاینه مشکلات شبکیه چشم وی نمایان می‌شود. قند بالا باعث تخریب عروق چشمی می‌شود در چنین شرایطی برای تأمین خون مورد نیاز چشم عروق خزه مانند ریز و نابجایی در چشم رشد می‌کنند. این عروق براحتی پاره شده، با ایجاد خونریزی باعث کاهش دید فرد مبتلا می‌شوند. اما تازمانی که خونریزی ایجاد نشود ممکن است بیماری تشخیص داده نشود و تخریب در سطحی وسیع اتفاق بیفتد.

این فوق تخصص جراحی شبکیه و لیزر معتقد است، لیزر یکی از درمان های مهم و اصلی برای کاهش عوارض دیابت روی شبکیه است. به گفته وی، شایع‌ترین علت کاهش بینایی در بیماران دیابتی بخصوص بیماران تیپ 2 یا بالغین، تورم مرکز بینایی است که معمولاً نیازمند درمان فوری است، درمانی که در مواقع ایجاد تورم مرکز بینایی یا تشکیل عروق خونی متعدد روی سطح شبکیه پیشنهاد می‌شود لیزر و تزریقات چشمی است. هرچند لیزر درمانی و تزریق آمپول هایی مانند آواستین در بیشتر مواقع باعث افزایش دید نمی‌شود اما این درمان در حفظ بینایی بسیار مؤثر است. در موارد شدیدتر که عروق خونی مزاحم دچار پارگی می‌شوند و خونریزی زجاجیه را به همراه دارد ابتدا لیزر و سپس عمل‌های جراحی تجویز می‌شود. دکتر فقیهی در ادامه خاطر نشان می‌کند: دیابت در سال‌های ابتدایی علائم خاصی ندارد و معمولاً پس از آسیب رسانی به‌اندام‌های مختلف بدن از جمله چشم و کلیه‌ها فرد متوجه بیماری اش می‌شود، بنابراین بهترین راه تشخیص و درمان بموقع، انجام آزمایش‌های غربالگری است.

بهترین زمان برای معاینه چشمی در بیماران دیابتی تیپ یک (بچه ها)، 5 سال ابتدایی ابتلا به دیابت است و در بیماران تیپ 2 یا بالغین بلافاصله پس از تشخیص دیابت، بیمار باید تحت معاینه چشم قرار گیرند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه در خاتمه توصیه می‌کند: بیماران دیابتی با توجه به‌شدت بیماری باید به صورت سالانه یا 6 ماه یکبار و در موارد شدید تر 3 ماه یکبار تحت معاینه چشم قرار گیرند.

سیمرغ