شفاآنلاین-توجه به آسيبهاي اجتماعي و برنامهريزي براي رفع آن آسيبها نيزند شناسايي دقيق عوامل موثر بر آن آسيبها است. يكي از گروههاي درگير با مسأله آسيبهاي اجتماعي جوانان هستند.
به گزارش شفا آنلاین،آمارهاي منتشر شده حاکي
از آن است که با وجود بهبود وضع زندگي از نظر معيشتي و خدمات بهداشتي در
جهان ميزان جرايم ارتکابي جوانان با سرعت بيشتري رو به افزايش است و در هر
جامعهاي نيز تنوع آن با جامعه ديگر متفاوت است. در ايران نيز نوجوانان و
جوانان برخي از اشكال نابهنجاري را تجربه ميكنند. غيبت از مدرسه، دروغگويي
مداوم، خيانت در امانت، فرار از خانه، مزاحمت، ولگردي، تکديگري، اعتياد
و... بخشي از مواردي است كه ميتواند نوجوانان و جوانان و به تبع آن
خانوادهها را درگير خود كند. اما در كنار عوامل متعددي كه براي اين قبيل
مسائل مطرح ميشود، نميتوان بر نقش خانواده تاكيد نداشت. خانواده نيز
مانند گروه دوستان يا شبكههاي اجتماعي مختلفي كه فرد با آن در ارتباط است
ميتواند زمينهساز بروز جرم شود.
عوامل خانوادگي: محققان و دانشمندان به اين حقيقت دست يافتهاند که
خانوادهها يكي از عوامل بروز ناهنجاري در جامعه هستند که موجبات ارتکاب
جرم را در جامعه فراهم ميسازند و جرمشناسان نيز تاييد ميکنندکه خانواده
از مهمترين کانونهاي آموزش بزهکاري اطفال به شمار ميرود. چرا که فرد در
محيط خانواده رشد و شخصيت وي در آن شکل خواهد گرفت به قول «دورکيم» جرم
پديدهاي طبيعي ناشي از عوامل استثنايي است که در ساخت اجتماع و فرهنگ خاص
آن وجود دارد. درواقع افراد در محيط خانه و خانواده بر رفتار همديگر تأثير
بسزايي دارند و به نوعي از يكديگر تاثير و تقليد ميپذيرند که ميتوان
نمونه بارز آن را الگوگيري و الگوپذيري عنوان کرد. بر اين اساس ميتوان به
برخي از عوامل اثرگذار در اين زمينه اشاره داشت:
تبعيض: تجربه نشان داده است که تبعيض در خانواده و توجه بيشتر به برخي از
فرزندان و توجه کمتر نسبت به برخي ديگر، سبب ايجاد عقده کهتري و زمينهساز
به وجود آمدن نفرت و بدبيني در کودک و نوجوان و حتي جوان ميشود. همچشمي و
رقابت موجود در خانواده تاثير مخرب فراواني در روحيه کودکان به جاي
ميگذارد و موجب آن ميشود که فرزندان خانواده از طرف اوليا با يکديگر
مقايسه شوند و اين مقايسه داراي پيامدهاي ناخوشايندي است که يکي از آنها
ايجاد حس کهتري است.
خشونت: درگيري اولياي خانواده با يکديگر به وجود آوردن صحنههاي خشونت
آميز، طلاقهاي عاطفي و... پيامدهاي ناگواري را براي کودکان و نوجوانان
دربر دارد. به نظر روانشناسان زمينه اصلي خيانتها و خشونتها در جامعه،
اعمال خشونتآميز و تنبیههاي بدني است که والدين در منزل انجام ميدهند،
زيرا مشاهده صحنههاي ناگوار از طرف فرزندان در خانوادهها عقدههاي رواني
را در آنها شکل ميدهد.
توجه بيش از حد والدين: توجه بيش از حد به بعضي يا همه فرزندان باعث ميشود
آنها از چنين وضعيتي سوءاستفاده کنند و از ديگران در بيرون از خانواده
چنين رفتارهايي را توقع داشته باشند. محبت بيش از اندازه، همان اثر و
نتيجه را دارد که بيمهري يا کهتري را ميتواند در بر داشته باشد.
كمبود سرمايههاي فرهنگي و اجتماعي در خانواده: بعضي از خانوادهها گاه به
دليل شرايط اقتصادي و گاه به دلايل ديگر نميتوانند خود را با وضعيت جديد و
اجتماعي وفق دهند و فرزندانشان از آنچه كه در جامعه درحال رخ دادن است
بياطلاع خواهند بود و همين امر موجب ايجاد شكاف ميان فرد و جامعه و در
نهايت بروز آسيب از جانب وي ميشود.
از دست دادن والدين: چه به صورت يتيم شدن باشد و چه به صورت طلاق و داشتن
خواهران و برادران ناتني و داشتن نامادري و در هر حال کمتوجهي به نوجوانان
از عوامل ناسازگاري است، داشتن پايگاه عاطفي و احساس امنيت در محيط خانه
از مهمترين عوامل پيشگيري از وقوع بزه و نابهنجاري ميان نوجوانان و جوانان
است.
عدم حضور والدين در خانواده: نقشي که اولياي خانواده خصوصا مادر در تربيت
عاطفي و رواني کودکان و نوجوانان دارد بر هيچ کسي پوشيده نيست، لذا در صورت
وجود خلأ و عدم حضور هر يک از والدين در محيط خانواده، باعث بروز مشکلات
تربيتي براي ساير افراد خانواده خصوصا نوجوانان و جوانان خواهد شد.
بيسوادي: تنها داشتن سواد خواندن و نوشتن و حساب کردن کافي نيست، بلکه بايد
به کودک و نوجوان اجتماعي شدن و توجه به قوانين نيز آموخته شود. عدم
اطلاعات کافي از قوانين و مقررات اجتماعي در بروز اينگونه انحرافات
تأثيرگذارند. از آنجايي كه خانواده اساسيترين نهاد اجتماعي است و همچنين
اولين رکن رشد و پرورش به شمار ميرود، به همين دليل هرگونه اختلالي در
خانواده، در ميان کودکان، نوجوانان، جوانان نيز رسوخ ميکند و موجبات
انحراف آنها را از قوانين و مقررات فراهم ميسازد. بنابراين يكي از
مهمترين عوامل در پيشگيري از وقوع جرم و آسيبهاي اجتماعي توجه به
شكلگيري خانوادههايي با شرايط مطلوب براي تربيت فرزندان است.
شهروند