به اين ترتيب كه كودك در دوران پيش از مدرسه با والد هم جنس خود همانندسازي ميكند. پسر از پدر خود سرمشقي براي مرد بودن، شوهر بودن، و پدر بودن را فرا ميگيرد. دختر نيز از مادر خود سرمشقي را براي زن بودن، همسر بودن و مادر بودن را فرا ميگيرد. اگر در اين همانندسازي اشكالي وجود داشته باشد رشد شخصيت به مشكل بر ميخورد.
روند همانندسازي در دوران مدرسه و پس از آن نيز با سرمشقهايي كه كودك از آموزگار، دبير، و افراد مطرح در جامعه فرا ميگيرد ادامه مييابد. در صورتي كه كودك سرمشقي براي نمونه برداري در جهت همانندسازي نداشته باشد و يا نمونههاي بدي همچون افراد ضداجتماعي و مجرم سرمشق او قرار گيرند، هويت منفي پيدا ميكند. يعني با هرآنچه جامعه به عنوان "خوب" توصيه ميكند از در جنگ و ناسازگاري در ميآيد و خود تبديل به موجود ضد اجتماعي و مجرم ميگردد.
بنابراين اگر بتوان هرچه بيشتر سرمشقهاي خوب در اختيار كودكان و نوجوان قرار داد، آنان نيز همانندسازي هاي مثبتتر و سازندهتري خواهند داشت.
ايام محرم يكي از بهترين فرصتها را براي اين امر در اختيار ميگذارد. هرچه حضرت امام حسين(ع) به عنوان سرمشقي واقعي براي آزادگي، شجاعت، رشادت، فداكاري، و خداپرستي بيشتر مطرح شود، همانندسازي نوجوانان و كودكان نيز با او بيشتر خواهد شد.
اين يكي از عمدهترين وجوه تفاوت فرهنگي ما با جوامع غربي يا غربگراست كه سرمشقهاي آنان يا مطربان و بازيگران هستند يا افرادي كه صاحب زور يا زر اند. به همين دليل است كه مراسم سوگواري ماه محرم نه تنها يك آيين مذهبي، بلكه آييني در جهت پرورش شخصيت سالم و پرهيز از آسيبشناسي رواني در دوران جواني و ميانسالي است.
البته بايد بر حسب ظرفيتهاي ذهني كودك و نوجوانان اين نمونه برداري را در نظر داشت. هرچه سن كودك كمتر باشد به روش هاي سادهتري براي دريافتن منظور احتياج دارد. براي نمونه: كودكان پيش دبستاني و دبستاني با فيلمهاي كارتون و نوجوانان با فيلمهاي سينمايي كه در آنها شمهاي از ويژگي هاي والاي حضرت امام حسين(ع) نمايش داده ميشود و نوجوانان بزرگسال تر با حضور مستقيمتر در مراسم سوگواري ميتوانند به اين همانندسازي ارزنده نائل شوند.
در واقع براي يافتن راه هايي جهت ارتقاء سلامت روان جامعه لازم نيست حتماً به دنبال سرمشقهاي غربي باشيم. ما چنين سرمشقهاي ارزندهاي را در اختيار داريم و اگر از آنها استفاده نكنيم مصداق ابيات زير از حافظ خواهيم بود.
سالها دل طلب جام جم از ما ميكرد آنچه خود داشت ز بيگانه تمنا ميكرد
گوهري كز صدف كون و مكان بيرون بود طلب از گمشدگان لب دريا ميكرد
چه تشریح زیبایی