گاهی اوقات افرادی که انتظار دارید شاد باشند در واقعیت به طرز شدیدی افسرده هستند.
شفاآنلاین:سلامت>«افسردگی آتیپیک» (غیرمعمول) یک تشخیص متفاوت و جداگانه از اختلال
افسردگی ماژور نیست. در واقع یکی از شاخصهای تشخیص اختلال افسردگی ماژور و
در زنان شایعتر است. تفاوت آن با افسردگی ماژور معمولی این است که به جای
کمخوابی و کماشتهایی که نشانههای معمول افسردگی هستند، در این افسردگی
پرخوابی و پراشتهایی دیده میشود.
البته
نشانههای مهم دیگر افسردگی آتیپیکال، واکنشپذیری خلقی و حساسیت به
طردشدن است. منظور از واکنشپذیری خلقی این است که فرد افسرده متناسب با
شرایط مختلف بیرونی تغییر خلق نشان میدهد. یعنی با وجود افسردهبودن ممکن
است در شرایطی کاملا شاد و خندان به نظر برسد. بعضی از بازیگران و کمدینها
این نوع از افسردگی را دارند؛ مثلا جیم کری از حملات افسردگی خود صحبت
کرده و دقیقا توضیح داده که علامت واکنشپذیری خلقی یا mood reactivity را
تجربه کرده است.
به گزارش شفا آنلاین:علامت
مهم دیگر، rejectio- sensitivity یا حساسیت به طردشدن است. در زمانی که
شخص وارد اپیزود افسردگی آتیپیکال میشود، طردشدن از روابط عاطفی یا بین
فردی برایش معنای دردناکتری پیدا میکند بنابراین اگر کسی در دورههایی از
زندگیاش به طردشدن واکنش بیش از اندازهای نشان دهد، ممکن است افسردگی
آتیپیکال داشتهباشد.
علامت
مهم دیگر «کندی روانی-حرکتی» است. انگار دست و پای فرد از جنس سرب هستند و
احساس سنگینی میکند. افسردگی آتیپیک شاخص مهمی از افسردگی است، با این
حال معمولا مورد توجه رسانهها قرار ندارد و بیشتر به علائم معمول افسردگی
پرداخته شدهاست.
از
طرف دیگر، نگاه تاریخی به افسردگی، با نشانههای فرورفتن درخود و بیخوابی
و بیاشتهایی همراه بودهاست. به این دلایل آگاهی اجتماعی نسبت به این
شاخص از افسردگی بسیار کم است.
درمان «افسردگی آتیپیک» با افسردگی معمول متفاوت است
رویکرد
درمانی افسردگی آتیپیک با افسردگی معمول تفاوتهایی دارد و حتما نیاز به
درمان تخصصی است. قدم اول درمان دارویی مانند اختلال افسردگی ماژور،
داروهای SSRI یا مهارکنندههای اختصاصی بازجذب سروتونین مانند سیتالوپرام،
اسیتالوپرام، سرترالین... هستند.
البته
گرچه این داروها، انتخاب اول هستند، اما موثرترین درمان نیستند. موثرترین
داروها برای اختلال افسردگی آتیپیک داروهای متعلق به خانواده MAOI یا
مهارکننده مونو آمینو اکسیداز هستند. این داروها سطح هر سه انتقال دهنده
عصبی-شیمیایی مهم یعنی سروتونین، نوراپینفرین و دوپامین را بالا میبرند و
به همین دلیل در مقایسه با داروهای ضد افسردگی دیگر که روی یک یا نهایتا
دو انتقالدهنده اثر میگذارند، قدرت بالاتری دارند.
کشف
این خانواده دارویی بهصورت اتفاقی در دهه پنجاه میلادی اتفاق افتاد. در
آن زمان دارویی به نام «ایپرونیازید» برای درمان سِل به کار میرفت. پزشکان
متوجه یک عارضه جانبی عجیب در این دارو شدند. برخلاف عوارض جانبی معمول که
برای بیمار آزاردهنده است، عارضه جانبی این دارو، خوشحالی و بالا رفتن خلق
بود. پزشکان به این نتیجه رسیدند که میتوانند از این عارضه جانبی برای
درمان افسردگی استفاده کنند. البته داروی ایپرونیازید امروزه دیگر تقریبا
استفاده نمیشود ولی موجب پیدایش خانواده مهمی از داروهای ضد افسردگی به
نام MAOI شد. داروهای این خانواده را میتوان ترانیل سیپرومین، فنلزین،
ایزوکربوکسازید و سلژیلین برشمرد.
عارضه مهم داروهای MAOI مانع از انتخاب بهعنوان خط اول درمان است
شاید
این سوال پیش بیاید که با وجود موثرتر بودن این داروها در درمان اختلال
افسردگی آتیپیک، چرا خط اول درمان نیستند؟ پاسخ آن در عوارض جانبی و
تداخلات دارویی آنهاست. در درمان بیماریها همیشه پزشک باید بین آثار مفید
درمانی و عوارض جانبی احتمالی موازنه برقرار کند. عارضه مهم داروهای MAOI
افزایش ناگهانی و بحرانی فشار خون است.
علت
این است که یکی از مونوآمینهایی که بهوسیله این داروها زیاد میشود
مادهای به نام «تیرامین» است. کسی که در حال مصرف داروهای این خانواده
است، در صورت استفاده از مواد غذایی حاوی تیرامین ممکن است دچار افزایش
ناگهانی و خطرناک فشار خون شود.
این
در حالی است که ممکن است اصلا سابقه بیماری فشار خون نداشته باشد. از
شکلات، پنیر مانده شده، گوشت فرآوریشده مانند سوسیس و کالباس، مشروبات
الکلی مخصوصا انواع تخمیری مانند شراب و آبجو، میوههایی مانند موز و
آووکادو غذاهای حاوی تیرامین هستند.
از طرفی داروهای این خانواده با طیف وسیعی از داروهای ضدافسردگی، ضد
سایکوز، اوپیوییدها، مسکنها مانند ایبوپروفن، داروهای ضد حساسیت مانند
سودوافدرین و ضد سرفه مانند دکسترومتورفان تداخل دارد. همان طور که
میبینید اثرات مفید درمانی این خانواده دارویی در سایه عوارض جانبی آن
قرار میگیرد و فقط در موارد افسردگی مقاوم به درمان بهوسیله روانپزشک با
رعایت احتیاطهای لازم و رژیم مشخص غذایی و پرهیز از غذاهای حاوی تیرامین تجویز میشود.
آنومالیسا (Anomalisa)
گاهی
اوقات افرادی که انتظار دارید شاد باشند در واقعیت به طرز شدیدی افسرده
هستند. آنومالیسا داستان مایکل استون، نویسنده کتابهای انگیزشی در مورد
موفقیت در پشتیبانی از مشتری و بهبود کارایی شرکتها را روایت میکند.
با
اینکه استون در زمینه کمک به مردم برای داشتن یک زندگی بهتر و شادتر متخصص
است، خودش از افسردگی بالینی رنج میبرد. او از خودش متنفر است و نسبت به
جهان هستی احساس بیگانگی میکند. فیلم این موضوع را از این منظر نشان
میدهد که استون همه افراد دنیا را تقریباً یکسان میبیند و مشکلات
اگزیستانسیال یا وجود زندگی با افسردگی را به تصویر میکشد./هفته نامه سلامت