» عمومی
شفا آنلاین : افراد وقتي از سن كم، دوران كودكي خود را در محله يا مدرسه‌اي مي‌گذرانند كه دوستان زيادي دارند به بودن در كنار آنها عادت مي‌كنند و از لحاظ فكري و عقايد با يكديگر همدل و همفكر مي‌شوند.
متخصصان از آسيبهاي تغيير محله زندگي و مدرسه مي‌گويند:
دوستي‌هــاي گمشـده
شفا آنلاین : افراد وقتي از سن كم، دوران كودكي خود را در محله يا مدرسه‌اي مي‌گذرانند كه دوستان زيادي دارند به بودن در كنار آنها عادت مي‌كنند و از لحاظ فكري و عقايد با يكديگر همدل و همفكر مي‌شوند. به تدريج تضادها و اختلاف سلايق در آنها كمرنگ‌تر مي‌شود تا جايي كه فكر جدايي و دور شدن از دوستان در محله و همكلاسي‌ها در مدرسه آنها را آزار مي‌دهد. آسيبهاي روحي و رواني همچنين مشكلات اجتماعي در پي اين جدايي‌ها به وجود مي‌آيد و تا يافتن گروه‌هاي دوستي جديد ممكن است احساس تنهايي و انزوا به افراد غلبه كند و آينده خانوادگي، شغلي و اجتماعي‌شان را با چالش رو به رو سازد.
همان طور كه محيط مدرسه و گروه همسالان نقش سازنده‌اي در ساختن شخصيت افراد دارد محل سكونت و زندگي نيز در كامل‌تر كردن شخصيت تأثير‌گذار است.از اين رو هر گونه جا به جايي و تغيير در اين دو محيط مهم اگر بدون فكر و درنظر گرفتن روحيات كودكان باشد آسيب زا مي‌شود.
دور شدن از تعلقات
دكتر امير رضا چمني روانپزشك و مدرس دانشگاه در مورد تغيير محل سكونت يا محل تحصيل مي‌گويد: اين تغييرات و جا به جايي‌ها ممكن است تأثيرات مهمي بر روحيه دانش‌آموزان بگذارد هر چه اين تغييرات بيشتر و عميق‌تر باشد آسيبهاي روحي ناشي از آن افزايش پيدا مي‌كند. گاهي اوقات تغييرات در سطح يك كلاس يا مدرسه است اما در برخي موارد جا به جايي در محل سكونت پيش مي‌آيد كه باعث استرس در كودكان مي‌شود.
از پيامدهاي منفي اين نوع جا به جايي مي‌توان به از دست دادن دوستان قديمي و نيز ارتباطات اجتماعي و فقدان حمايت‌هاي عاطفي دوستان، استرس ناشي از رو به رو شدن با افراد غريبه و ناشناس (معلمان، همكلاسي‌ها و همسايه) اشاره كرد.
استرس ناشي از جدايي از دوستان و فقدان ارتباط مؤثر با آنها موجب تنش و ايجاد اضطراب از جدايي در كودكان مي‌شود.همچنين اگر اين جا به جايي‌ها در سطح شهر يا كشور باشد آسيبهاي روحي عميق‌تر بوده و تغييرات فرهنگي، تفاوت‌هاي گويش و لهجه و زبان باعث مي‌شود اضطراب افراد چند برابر شود.
اين روانپزشك در ادامه مي‌گويد: علائم اختلال جدايي وابسته به سن افراد متغير است. در كودكان زير سن مدرسه علائم به شكل بهانه‌گيري، گريه كردن، بي‌قراري، اختلال خواب، دردهاي پراكنده و به شكل كابوس‌هاي شبانه با موضوع از دست دادن والدين بروز مي‌كند. اما در كودكان و نوجوانان در سنين مدرسه به شكل بي‌قراري و تمايل نداشتن رفتن به مدرسه، افت تحصيلي، پرخاشگري و به شكل تخيلات و رؤياهاي آشفته و با نگراني شديد دوستان و هراس از دست دادن والدين همراه است.
دكتر قربانعلي ابراهيمي جامعه شناس و مدرس دانشگاه بيان مي‌كند: به‌طور طبيعي قرار گرفتن افراد در محيط‌هاي اجتماعي باعث ايجاد يك سري تعلقات در آنها مي‌شود و بر اساس اين تعلقات روابط اجتماعي برقرار مي‌شود و شبكه‌هاي گروهي شكل مي‌گيرد.
اين شبكه‌هاي گروهي تحت عنوان دوستان، خانواده، همكلاسي‌ها در مدارس و افراد يك محله شكل مي‌گيرد. همه افراد روي اين روابط اجتماعي حساب مي‌كنند و اين روابط را امروزه به عنوان سرمايه‌هاي اجتماعي مي‌شناسند. آن دسته از افرادي كه روي روابط اجتماعي خود حساب باز كرده‌اند و سرمايه‌هاي اجتماعي زيادي را اندوخته‌اند از دست دادن آنها برايشان دور از انتظار و آسيب‌زا به شمار مي‌رود. از دست دادن روابط بايد در شرايط مقتضي و خاص پيش آيد تا آسيبهاي كمتري را بر جا گذارد.
اين جامعه‌شناس در ادامه بيان مي‌كند: وقتي افراد با يكديگر در قالب همسايه، دوست، همكار يا همكلاسي قرار مي‌گيرند به خاطر رابطه اجتماعي اعتماد ميان‌شان به وجود مي‌آيد از اين رو اگر اعتماد به راحتي از دست برود تا ارتباط جديدي شكل بگيرد و شبكه‌هاي ارتباطي در مدرسه جديد ساخته شود و در اثر آن اعتماد توليد شود افراد در اين ميان به فرصت و زمان زيادي نياز دارند در اين فاصله‌گذار از محله و مدرسه به مكان جديد افراد بويژه كودكان در سنين مدرسه احساس خلأ مي‌كنند و نداشتن سرمايه‌هاي اجتماعي به‌طور طبيعي اين احساس خلأ را در آنها به وجود مي‌آورد.
امروزه به دليل پيچيده‌تر و بزرگتر شدن جامعه و كاهش روابط خانوادگي همچنين دور شدن افراد از يكديگر به دليل شرايط و نحوه زندگي تعاملات بويژه ارتباطات صميمي كمي در سن و سال دانش‌آموزان و در مدرسه كاهش پيدا كرده است و به راحتي نمي‌توان اعتماد و سرمايه‌اي جديد را شكل داد.
برخي افراد توانايي تشكيل گروه‌هاي جديد را دارند و به راحتي ارتباط برقرار مي‌كنند و ارتباط سريع با ديگران باعث مي‌شود خلأهاي عاطفي آنها در زمان كوتاه تري پر شود.
عوامل استرس زا
دكتر چمني روانپزشك مي‌گويد: ويژگي‌هاي سرشتي كودكان يكي از عوامل مؤثر و تشديد كننده اضطراب جدايي از دوستان يا تغيير در محل سكونت به شمار مي‌رود. معمولاً دانش‌آموزاني كه كمرو هستند و از جمع و گروه كناره‌گيري مي‌كنند يا به والدين خود وابسته هستند بيشتر در معرض اين نوع استرس‌ها قرار مي‌گيرند و نمي‌توانند به راحتي به محيط مدرسه يا محل سكونت جديد عادت كنند از اين رو مدام اين نوع استرس و اضطراب را با خود دارند. يكي ديگر از عوامل مؤثر عوامل محيطي است برخي والدين به خاطر اضطرابي كه دارند به شكل افراطي از فرزندان خود محافظت مي‌كنند و كودكان را وابسته به خود بار مي‌آورند آنها اغلب در موقعيت‌هاي استرس‌زا اضطراب خود را به فرزندان منتقل مي‌كنند و دانش‌آموز هنگام رفتن به مدرسه علائم شديد مانند خلق غمگين و افسرده و ترس را از خود نشان مي‌دهد.
دكتر ابراهيمــــي، جامعه‌شناس در همين حال مي‌گويد: برخي از كودكان توانايي ضعيفي در برقراري ارتباط دارند و ديرتر مي‌توانند دوست جديد انتخاب كنند و چون توانايي تشكيل گروه را ندارند از اين رو پايه‌هاي اعتماد در آنها سست مي‌شود و اين آسيب‌ها مانع از رسيدن آنها به اهداف خود مي‌شود. اگر كودكان در محيط مدرسه دنبال كسب موفقيت باشند داشتن دوستان صميمي براي رسيدن آنها به اهداف‌شان كمك‌كننده است. همچنين برخي معلمان ارتباط دوستانه‌اي با شاگردان خود دارند و اين صميميت باعث پيشرفت درسي در آنها مي‌شود. اما اگر براي برقراري رابطه دير اقدام كنند ممكن است در طول زمان دچار افسردگي شوند و در محيط خانواده، مدرسه و محله در روابط بين فردي دچار مشكل شوند.
اين جامعه‌شناس با اشاره به نقش والدين و اعضاي بزرگتر خانواده در پر كردن خلأهاي دانش‌آموزان در تغيير مدرسه يا محل سكونت مي‌افزايد: والدين بايد تلاش كنند شبكه‌هاي روابط فرزندان كمتر از دست برود و جابه‌جايي مدرسه يا محل زندگي تا جايي كه امكان دارد كمتر اتفاق بيفتد مگر در شرايطي كه خانواده مجبور به تغيير است.
به هر حال اگر اين روابط به هر دليلي گسسته شود كساني كه توانمندي بيشتري دارند مي‌توانند با شرايط جديد كنار آيند اما والدين بايد به نحوي تا شكل گرفتن روابط جديد نقش آفريني كرده و ارتباطشان با فرزندان قوي‌تر شود. همچنين در كسب اعتماد ديگران كودكان را ياري كنند تا دچار اشتباه نشوند گاهي اوقات ممكن است به دليل همين اعتماد زود هنگام دچار آسيب شوند. همواره كمك گرفتن از نهادهايي كه در مدرسه متولي آموزش و تربيت كودكان هستند در اين خصوص كمك‌كننده است تا دوست‌يابي و اعتماد به شبكه‌هاي جديد به شكل صميمي شكل گرفته و احساس تنهايي و انزوا در آنها كاهش پيدا كند.
دكتر چمني تصريح مي‌كند: بخشي از اين استرس‌ها طبيعي به نظر مي‌رسد و با گذشت زمان و با آشنايي كودك با افراد غريبه اين اضطراب‌ها كاهش پيدا مي‌كند. يكي از اقدامات مهم والدين در جهت پيشگيري از اضطراب ايجاد آمادگي ذهني و روحي قبل از جا به جايي محل زندگي يا مدرسه است همچنين حضور والدين در كنار فرزندان در روزهاي اول مدرسه و تشويق قاطعانه حضور كودك در مدرسه تا حدي استرس ناشي از جدايي را در آنها كاهش مي‌دهد.
در صورت ترس و امتناع كودك از رفتن به مدرسه انجام يك برنامه افزايش تدريجي زمان ماندن كودك در محل تحصيل و كاهش تدريجي زمان خود والدين در مدرسه پيشنهاد مي‌شود تشويق و ترغيب والدين، مربيان و معلمان زمينه اضطراب را كاهش مي‌دهد.
نظرشما
آخرین اخبار