فرزندان ما در جهانی زندگی می کنند که مملو از القائات رسانه ای، توهمات فریبنده تبلیغات و ایدئولوژی هاست. آنقدر این فضا بر فرزندان ما فشار وارد می کند که قدرت انتخاب را از آنها و حتی بزرگسالان می رباید
شفا آنلاین>اجتماعی>کودکان دائم از چرایی و چگونگی هر پدیده و هر اتفاقی می پرسند. گاهی اوقات آن قدر تکرار می کنند که حسابی والدینشان را خسته می کنند.
اما یادتان نرود اگر می خواهید فرزندتان در آینده یک متفکر و اندیشمند شود این سوال ها را جدی بگیرید و برای پاسخ دادن به آن ها وقت بگذارید. زندگی در جامعه پیچیده امروزی نیازمند تربیت کودکانی است که قادر باشند با تکیه بر تفکر و اندیشه بر مسائل پیرامون خویش چشم انداز روشنی کسب کنند و اطلاعات لازم را درمورد زندگی خویش جمع آوری و ترکیب کنند و با یک داوری خوب، آن ها را ارزیابی و تحلیل کنند.
در مقاله چیستی تفکر انتقادی و وضعیت آن در آموزش و پرورش ایران آمده است: فرزندان ما در جهانی زندگی می کنند که مملو از القائات رسانه ای، توهمات فریبنده تبلیغات و ایدئولوژی هاست. آنقدر این فضا بر فرزندان ما فشار وارد می کند که قدرت انتخاب را از آنها و حتی بزرگسالان می رباید.
در اینجا این سوال پیش می آید که بهترین چاره برای حفظ استقلال شخصیت و از کف نرفتن قدرت انتخاب در بچه ها چیست؟ فرزندانی که از کودکی در محیط خانه و مدرسه، "منتقدانه" رشد می کنند، اجازه نمی دهند قدرت انتخاب و استقلال عمل آن ها ربوده شود.
با تفکر انتقادی شهروندانی تربیت می شوند که با احساس زندگی می کنند، اما با عقل تصمیم می گیرند. در واقع اینها کسانی هستند که سطح انتظارشان از محیط و جامعه بالاتر از دیگران است و به راحتی سر تعظیم در برابر هیچ قدرتی اعم از امپراتوری تبلیغات، ایدئولوژی های فریبنده و حکومت های خودکامه فرو نمی آورند. این در حالیست که در نظام رسمی آموزش و پرورش ما، ورزش ذهنی وجود ندارد و ذهن اندوزی، ملاک برتر واحدهای آموزشی قرار گرفته است.
اگر به تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت نگاه کنیم، کسی که انتقادی می اندیشد باید دارای مهارت هایی همچون جسارت در طرح پرسش، اهل خوب شنیدن، کسب اطلاعات، پرهیز از برخورد تند با دیدگاه های مخالف، ادعای کمتر و دلیل بیشتر، صبر و حوصله و آمادگی روحی و روانی بالا برای پذیرش ایده های جدید باشد.
از سوی دیگر، اگر به تفکر انتقادی به عنوان یک سواد بنگریم، مواجهه ما با مسائل پیرامونی، منطقی تر خواهد شد. بنا به گفته مرتضی نظری، سواد انتقادی برای دانش آموزان امروز که چسبندگی بسیار بالایی به رایانه و اینترنت و دنیای دیجیتال دارند، یک ضرورت است.
چند توصیه برای تقویت سواد انتقادی در کودکان
به فرزند خود آموزش دهید به دقت به آنچه اتفاق افتاده، یا آنچه از آن ها خواسته شده توجه کنند. به کودک تان یاد دهید یک موضوع را از جنبه های مختلف بررسی کند. به او آموزش دهید بر روی آنچه که برای او مهم و باارزش است تمرکز کند. اگر چیزی برای فرزندتان مبهم و نامشخص است، بپرسد تا برایش مشخص شود.
فرزندتان باید یاد بگیرد با فکر باز به پدیده ها نگاه کند. همراه با فرزندتان به ارزیابی پدیده ها و اتفاق ها بپردازید و با طرح چراهای متعدد به نقد پدیده ها بپردازید. به فرزندتان کمک کنید به دنبال دلایل، مدارک و شواهد تایید کننده یا ردکننده پدیده ها، عقاید و احتمال ها باشد.
به کودک تان یاد بدهید در تفکر انعطاف نشان دهد گاهی رسیدن به یک نتیجه مشخص غیرممکن و یا مشکل است و توافق بر سر یک قرارداد، راه حل نهایی است. فرزندتان را راهنمایی کنید پس از بررسی تمام جوانب، تصمیم بگیرد و عمل کند. در این روزها که با هجوم اطلاعات مختلف مواجه هستیم؛ یکی از مهم ترین وظایف والدین، آماده سازی فرزندانشان برای برخورد و انتخاب اطلاعات مفید محسوب می شود.