یکی از مشکلات اساسی شهر تهران که از دیرباز بهعنوان مشکل اصلی مطرح بوده و ارتباطی مستقیم با زندگی روزمره شهروندان دارد، بحث «سلامت شهروندان» است
شفاآنلاین>سلامت> کلانشهر تهران با وجود پیچیدگیهای فراوان شهری نیازمند مدیریتی یکپارچه در همه عرصهها است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان تا این امر تحقق پیدا نکند گره مشکلات این شهر باز نخواهد شد. به گزارش شفاآنلان، یکی از مشکلات(Difficulties) اساسی شهر تهران که از دیرباز بهعنوان مشکل اصلی مطرح بوده و ارتباطی مستقیم با زندگی روزمره شهروندان دارد، بحث «سلامت شهروندان» است. در این کلانشهر، رفع مشکلات عدیده مرتبط با حوزه سلامت، اعم از آلودگی هوا، ترافیک، آب، غذا، فاضلاب، بیمارستانها و ... نیازمند همتی جدی است که جز با همراهی همه شهروندان امکانپذیر نخواهد بود.
ناهید خداکرمی، عضو شورای اسلامی شهر تهران و رئیس کمیته سلامت کمیسیون سلامت محیطزیست و خدمات شهری، مشکلات سلامت محور پایتخت را معلول توسعه نامتوازن شهر و توجه نداشتن به همه موضوعات میداند. وی معتقد است که تنها معیار شهرسازی در تهران این بوده که اتومبیلها چگونه در آن تردد کنند. ازاینرو شهر تهران شهری اتومبیلمحور بوده و همه تلاشها بر این شده که خودروها در این شهر بهراحتی تردد داشته باشند و همین امر امروز به یک چالش بزرگ تبدیل شده است.
در تامین سلامت شهر تهران موفق نبودهایمناهید خداکرمی در تشریح مهمترین چالشهای سلامت شهر تهران و شهروندان تهرانی میگوید: «مهمترین عوامل تاثیرگذار بر سلامت شهروندان تهرانی عواملی محیطی مانند آب، خاک، هوا و عوامل اجتماعی هستند؛ بنابراین مولفههای اجتماعی مرتبط با سلامت در محیط شهری بیشتر خود را نشان میدهند. گرچه در آنچه وزارت بهداشت بهعنوان متولی از سیمای سلامت ترسیم میکند، میتوان رد پای عوامل اجتماعی و محیطی موثر بر سلامت را بهعینه دید؛ بنابراین میتوان در یک جمله گفت که مهمترین عواملی موثر بر سلامت شهروندان از نگاه شورا، محیطزیست مانند آب، هوا و غذا و مسائل اجتماعی است.»
وی افزود: «متاسفانه در گزارشها و یا گفتوگوهایی که با شهروندان داریم میبینیم که آماری که وزارت بهداشت از منظر وضعیت سلامت روان شهروندان میدهد نشانگر این است که ما به هر دلیلی موفق نبودهایم و نتوانستهایم که امید اجتماعی و امید به آینده را در شهروندان تقویت کنیم. حتی اگر از بعد جنسیتی به این موضوع نگاه کنیم میبینیم که نگاه جنسیتمحور هم آسیبهایی به زنان تهرانی زده که این آسیبها میتواند بهصورت غیرمستقیم به خانواده، کودک و در مرحله بعد به جامعه هم منتقل شود. ازاینرو یکی از اولویتهای شورای شهر تهران به وجود آوردن شادمانی و نشاط و تقویت امید به آینده در بین شهروندان تهرانی است. همچنین از منظر آنچه بهعنوان بیماری شناخته میشود برای مثال انواع سرطانها (Cancers)یا بیماریهای روحی و روانی و یا بیماریهای فیزیولوژی و نیز بیماریهای مرتبط با سبک زندگی، سعی ما بر این است که انتهای پازل را نبینیم بلکه باید بر آنچه میتواند در کاهش بیماریها و مهار آسیبها میتواند تاثیرگذار باشد متمرکز شویم تا با اصلاح سبک زندگی شهروندان، نگاه روبهجلو و امید به آینده را در آنها تقویت کنیم.»
عضو شورای شهر ادامه داد: «نکته دیگری که میتواند بهعنوان چالش در این حوزه مطرح شود این است که حرکت جمعیتی شهر تهران به سمت سالمندی است، گرچه هنوز میزان زادوولد در شهر تهران به نسبت بسیاری از شهرهای کشور به دلیل وجود حاشیهنشینی و مهاجرپذیری بالا است، اما در کنار این موضوع شاهد کاهش نرخ باروری هستیم و بهمرور شاهد افزایش جمعیت سالمندی خواهیم بود. برای نمونه ما شاهد افزایش امید به زندگی در زنان و مردان تهرانی به بالای 70 سال هستیم و همه این موارد نشان میدهد که ما در آینده شاهد یک چالش دیگر خواهیم بود و آن وجود جمعیت سالمندی است که باید منطبق با مشکلات آنها امکانات مخصوص برای این قشر فراهم شود. در کنار این موارد میتوان به پدیده کودکان کار، آسیبهای اجتماعی و حاشیهنشینی نیز بهعنوان چالشهای بزرگ شهر تهران اشاره کرد که باید در یک مسیر منطقی برای آنها برنامهریزی مشخصی شود.»
خداکرمی با بیان اینکه متاسفانه در مدیریت شهری شهر تهران تا به امروز نه شهروندان مبنای تصمیمگیریها بودند و نه شهر، ادامه داد: «تنها معیار برای شهر تهران این بوده که اتومبیلها چگونه در آن تردد کنند؛ بنابراین هم به مبانی شهری کمتر توجه شده و هم انسانهای ساکن در این شهر کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. ازاینرو به جرات میتوانیم بگوییم که شهر تهران در همه این سالها شهری اتومبیل محور بوده و همه تلاشها بر این محور بوده که خودروها بهراحتی تردد داشته باشند و امروز این معضل به یک چالش بزرگ تبدیل شده است.»
وزارت بهداشت به دنبال اصلاح نیسترئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که مسئول رسیدگی به بهداشت محیط در شهر تهران شهرداری است یا دانشگاههای علوم پزشکی؟ گفت: «متاسفانه یک سری ماموریتهایی برای سازمانهای مختلف تعریف شده که جزو خاصیت آن سازمان نیست اما زمانی که ما اصرار بر مدیریت یکپارچه شهری میکنیم منظورمان همین است؛ یعنی اینکه اگر مدیریت غذا و دارو و محیطزیست بهصورت شفاف مشخص شود و اعلام شود که چه کسی متولی این امور است قطعاً در هزینههای امور صرفهجویی خواهد شد؛ زیرا امروز ما نمیدانیم که سازمان محیطزیست و دانشگاههای علوم پزشکی و وزارت بهداشت چه کار میکند و یا حتی میزان مداخله و نظارت شهرداری مشخص نیست. البته ناگفته نماند که ما قدری از تغییر میترسیم و این ترس بهخصوص در نظام سلامت ما وجود دارد زیرا این خود وزارت بهداشت است که باید بیاید و بگوید که برخی امور وظیفه من نیست. پس میتوان گفت که هم از تغییر و هم اصلاح واهمه دارد. ضمن اینکه نه خود به دنبال اصلاح است و نه راهی را باز میکند که نظر دیگران را هم بشنود.»
خداکرمی با اعلام آمادگی شهرداری و شورای شهر تهران جهت ورود به حوزه بهداشت محیط، عنوان کرد: «قطعاً این آمادگی در مجموعه مدیریتی شهر تهران وجود دارد. این آمادگی نهفقط در بهداشت محیط بلکه حتی در بحث مواد غذایی مانند آرد، نانوآب هم وجود دارد بهگونهای که در کمیته آرد و نان شهرداری افرادی از وزارتخانههای بهداشت و جهاد کشاورزی وجود دارند ولی متاسفانه شاهد هستیم که استانداردهایی که از زمان رژیم شاه رعایت میشد هنوز ملاک است و حتی نمیدانیم که برای رفع مشکلات مانند کیفیت پایین محصول چه کسی باید قدم بعدی را بردارد. ازاینرو اعلام میکنم که شورای شهر آماده است تا در قالب مدیریت یکپارچه شهری در حوزه سلامت و بهداشت محیط تمام تلاش خود را انجام دهد تا متولی واحد مشخص شود. حتی این آمادگی را داریم که کار دولت را هم بر عهده بگیریم تا با این اقدام شاهد کوچکسازی و چابک سازی دولت باشیم.»
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به افزایش روزافزون مصرف پلاستیک در شهر بیم آن میرود که در آینده نزدیک این روند تبدیل به یک معضل جدی شود و ما شاهد شهری باشیم که در پلاستیک مدفون شده است، آیا زمان آن نرسیده که برای این موضوع چارهای اندیشیده شود؟ گفت: «ما در طول چند ماه از شروع به کار شورای جدید قدمهای خوبی در این زمینه برداشتهایم. در ابتدا کمپینی با عنوان «تهران شهر بدون پلاستیک» راهاندازی کردیم؛ که در قدم نخست آنچه مربوط به ما میشد مانند فروشگاههای شهروند را مجهز به پلاستیکهای تجزیهپذیر کردیم. در قدم دوم طبق هماهنگی انجام شده با سازمان میادین قرار بر این شد که هر شهروندی که در خرید خود از میادین کیسه پلاستیک درخواست نکند ما به ازای قیمت پلاستیک در فاکتور خرید خود از فروشنده تخفیف بگیرد. در خصوص بطریهای پلاستیک از شورا شروع کردهایم و در جلسات دیگر از بطری استفاده نمیکنیم و آب را در پارچها میآوریم؛ اما اتفاق بزرگی که باید در این حوزه بیافتد این است که باید رسانهها به کمک ما بیایند؛ بنابراین درخواست ما از رسانهها اعم از مطبوعات و یا خبرگزاریها این است که «تهران شهر بدون پلاستیک» را در گوشه سایتها و روزنامههای خود قرار دهند؛ بنابراین باید به این باور برسیم که تا مردم همت نکنند برنامههای مختلف اینچنینی نمیتوانند تاثیرگذار باشند و این همراهی به کمک رسانه اتفاق خواهد افتاد.»
خداکرمی با اشاره به اینکه میتوان فروشگاهها و تولیدکنندگان کیسههای پلاستیک و بطریها را مجاب کرد تا این محصولات را بعد از مصرف از مردم بخرند، تاکید کرد: «این اقدام یکی از برنامههای ما است. برای این منظور هم جلسهای در آینده نزدیک با مدیران عامل فروشگاههای بزرگ مانند رفاه، شهروند و هاپیرمارکتها جلسهای خواهیم داشت و از آنها خواهیم خواست تا هر کس مواد بازیافتی به این مراکز بیاورد امتیازی برای خرید داشته باشد. نکته بعد تعبیه محلی در مراکز استفاده از بطریهای پلاستیکی در ادارات است که این محلها بتوانند مواد بازیافتی را به چرخه برگردانند. البته باید به این نکته توجه جدی شود که موضوع پسماند نهتنها در شهر تهران بلکه در کل کشور باید حل و در این مسیر از تجربیات سازمانهای بینالمللی کمک خواهیم گرفت. ولی مشکل اساسی در این بخش جذب فاینانس و مشکلات تحریمی قدری برای مشکل به وجود آورده است. ضمن اینکه امیدواریم در آینده نزدیک بتوانیم با یک شرکت معتبر بینالمللی در این حوزه به توافق برسیم و بتوانیم از پسماندهای شهر تهران استفاده بهینه را ببریم.»
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران با اشاره به موضوع پسماندهای بیمارستانی و بیولوژیکی اظهار داشت: «خوشبختانه در بحث زبالههای بیمارستانی اقدامات خوبی انجام شده است. امروزه بیشتر بیمارستانها و آزمایشگاههای شهر تهران به دستگاههای اتوکلاو مجهز شدهاند و زبالههای این مراکز بهصورت خشک و عفونتزدایی شده درمیآید؛ اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که محل دفن این زبالهها با سایر زبالههای شهر یکی است؛ بنابراین امیدوار هستیم بتوانیم در این زمینه با وزارت بهداشت به توافق برسیم تا بیمارستانها هزینه جمعآوری و دفن این زبالهها را پرداخت کنند زیرا هزینه زیادی از این محل به شهرداری تحمیل میشود.»سپید