» عمومی
در میان آن همه کلماتی که در همین مدت کوتاه شنیدم چند واژه توجهم را جلب کرد، یکی اعتیاد سفید و دیگر متادون، اما غافل از اینکه هر دو اینها یکی است و بسیاری از معتادان و حتی کارشناسان استفاده از متادون برای ترک اعتیاد را به دلیل سفید بودن قرص متادون؛ اعتیاد سفید می دانند
شفاآنلاین>اجتماعی>در میان آن همه کلماتی که در همین مدت کوتاه شنیدم چند واژه توجهم را جلب
کرد، یکی اعتیاد سفید و دیگر متادون، اما غافل از اینکه هر دو اینها یکی
است و بسیاری از معتادان و حتی کارشناسان استفاده از متادون برای ترک
اعتیاد را به دلیل سفید بودن قرص متادون؛ اعتیاد سفید می دانند اما این دو
نفر که معتاد هم بودند به هر دو نوع؛ هم موادمخدر و هم متادون معتاد شده
بودند.
صحبت از مصرف موادمخدر که به میان آمد این جملات بین آنها رد و بدل شد،
چی مصرف می کنی؟ تریاک
روزی چقدر؟ شاید دو گرم
این که خیلی کمه؟ می تونی خودت رو نئشه کنی یا نه؟
نمی تونم بیشتر از این بخرم، پول ندارم
نمیخوای حالا که پول نداری ترک کنی؟
خیلی دوست دارم ولی نمیشه بخدا دیگه خسته شدم
البته درمانش که سخت تره باید بری متادون بگیری، اونم که بیشتر آدم رو معتاد می کنه.
بعد متوجه شدم که وی شاید بالای 10 بار برای ترک اعتیادش به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کرده اما نتیجه بخش نبوده است.
آن یکی که هم هروئین تزریق می کرد و هم شیشه مصرف می کرد می گوید منم چندین بار برای ترک اعتیاد رفته ام اما نتیجه نداده و اکنون از بازار آزاد متادون می گیرم شاید بتونم ترک کنم، البته که امیدی به ترک ندارم چون خیلی وقتها مصرف هر دو رو همزمان دارم.
شاید این جملات برای خیلی از ما آشنا نباشد اما همه اینها دردهایی است که در اجتماع وجود دارد و متاسفانه عدم آشنایی افراد معتاد با روش های درمان باعث شده که آنان حتی نتوانند روش های درست درمان را پیگیری کنند و حتی این روش ها را نیز اصولی ندانند.
اینها گفت و گوی دو معتاد در پارک است که یکی شیشه و هروئین همزمان می کشد و دیگری فقط تریاک مصرف می کند.
شاید این نمونه کوچکی از دو معتاد است که مصرف کننده موادمخدر هستند اما نمی دانند که مصرف هر نوع ماده مخدر باعث اعتیاد آنها می شود و شاید هرچه زودتر به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کنند درمان شان سریع تر انجام می شود اما این تصور غلط که برخی از مواد درمان پذیر نیست همه را به اشتباه انداخته است.
این در حالی است که کارشناسان معتقدند مصرف موادمخدری همچون تریاک درمان پذیر است و هیچ گاه نمی توان این تصور را داشت که دیگر قابل جبران نیست البته اگرچه حدود 80 درصد افرادی که مصرف کننده موادمخدر هستند به دلیل استفاده های نادرست از روش های درمانی، دوباره به مصرف مواد برمی گردند.
شاید اگر اطلاع دقیقی از روش های ترک اعتیاد را داشتند هرگز به این نتیجه نمی رسیدند که هیچ راه درمانی برای اعتیادشان وجود ندارد، اما باید دید آیا روش های ترک اعتیاد در کشور به شیوه اصولی پیش رفته یا نه؟ یا اینکه وجود انواع متادون به عنوان یک روش ترک اعتیاد در بازار آزاد باعث دلسردی معتادان به ترک نشده است؟
اما از سال 1382 روش درمانی متادون برای ترک اعتیاد معتادان وارد چرخه درمانی کشور شد که اثرات بسیار خوبی در کشور داشت اما متاسفانه بسیاری از معتادان برای دریافت این دارو از بازار آزاد آن را تهیه می کردند که چون پشتوانه علمی و پزشکی نداشت، تاثیرگذار نبود و علاوه بر اینکه نتوانستند اعتیاد خود را درمان کنند شاید برخی از معتادان به این دارو هم وابستگی شدید پیدا کردند که این نیز به عنوان معضلی اجتماعی بدل شده است.
اما واژه اعتیاد سفید از کجا آمده؟ اعتیاد سفید همان استفاده از قرص سفید رنگ متادون به عنوان یکی از اصلی ترین راههای درمان معتادان برای ترک اعتیادشان است.
زمانی که قرص متادون به بازار آمد همه آن را برای درمان معتادان تزریقی و کسانی که موادمخدر شیشه و هروئین مصرف می کنند، نسبت می دادند اما این دارو کم کم مورد استفاده تعداد زیادی از افرادی شد که می خواستند ترک اعتیاد کنند.
با شروع مصرف این دارو که یک قرص سفید رنگ است تعدادی از معتادان و یا برخی از کارشناسان نام آن را اعتیاد سفید نامگذاری کردند چرا که به دلیل استفاده نکردن درست از این دارو، بسیاری از معتادان حتی به این دارو هم وابستگی شدید پیدا کردند و در واقع از آن به عنوان یکی از داروهای اعتیادآور نام می برند.
اما باید ریشه یابی کرد که متادون از کجا آمده و زمانی که به بازار آمد چه کاربردی داشته است که به همین منظور با سعید صفاتیان رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام مصاحبه ای مفصل انجام شده است که وی درباره چرایی به بازار آمدن متادون می گوید: در سال های 81 بحث بر سر این بود که ما برای معتادان پرخطر و معتادانی که مصرف کننده هروئین هستند یا آنهایی که از طریق تزریق موادمخدر مصرف می کنند یا مصرف تریاک بالایی دارند به ویژه در مورد تزریقی ها، برای کنترل ایدز و بیماری های نوپدید آن زمان، باید برنامه کاهش آسیب در ایران راه اندازی کرد.
صفاتیان ادامه می دهد: راه اندازی این برنامه برای کاهش آسیب های اجتماعی فردی، جسمی، روانی، خانوادگی و اقتصادی اعتیاد بود؛ حتی معتاد یا مصرف کننده موادمخدر به مصرف موادش هم ادامه دهد؛ البته این برنامه دارای اجزای مختلفی است و یکی از اجزای آن این بود که سرنگ و سوزن سالم در اختیار معتادان باشد.
وی اضافه می کند: همچنین برای مصرف کنندگان موادمخدر در کشور نیز مشاوران و متخصصان به کار گرفته شد و حمایت اجتماعی و مددکاری و بحث های روانشناسی نیز در نظر گرفته شد تا معتادان از خدمات حمایتی نیز بهره مند شوند.
به گفته وی، همچنین در سال 81 برنامه اصلی این بود که درمان باید نگهدارنده باشد یعنی یک تا دو سال تحت پوشش یک دارو و زیر نظر پزشک قرار گیرد و عموما نگاه سیستم بهداشتی و پزشکی قضیه بوده است.
مدیرعامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی (ایرسا) تاکید می کند: اما سیاستگذاران علاوه بر جنبه پزشکی می گویند برنامه درمان نگهدارنده معتادان با متادون یا هر نوع داروی دیگر که در ایران شایع ترین آن متادون است یک نوع مدیریت مصرف و قطع ارتباط بین مصرف کننده و توزیع کننده است و از نظر سیاستگذاران نگاه بر این بود که برنامه درمان متادون را در ایران داشته باشیم تا مصرف کنندگان مواد انتخاب جدیدی داشته باشند.
وی معتقد است: همچنین مراکزی برای درمان معتادان با استفاده از داروی متادون طراحی شده باشد که راحت متادون را دریافت کنند.
وی ادامه می دهد: تفاوتی بین برنامه متادون در یک فرد معتاد در مراکز و زیر نظر پزشک با فردی که متادون آزاد دریافت می کرد وجود دارد که این موضوع دارای دو خصوصیت است نخست اینکه حتما فرد معتادی که متادون دریافت می کند حتما باید تحت نظر پزشک باشد چون دوز دارو ثابت و مشخص است و این دوز علمی است و دوم اینکه مصرف آن کنترل شده است.
صفاتیان تاکید می کند؛ حتی درمان کاهش آسیب یک برنامه روانشناختی هم دارد و فقط بحث متادون نیست و پروسه علمی است و کسانی که از بازار آزاد این دارو را می گیرند این پروسه علمی را دیگر ندارند و تجربی است.
به گفته وی، اما پزشک براساس تجربه علمی میزان دارو را به فرد معتاد می دهد و براساس میزان مصرف، شرایط آن فرد و خصوصیت مریض دارو را تجویز می کند که این خیلی مهم است و برنامه درمان با متادون در دیدگاه سیاستگذاران یک موضوع پزشکی است.
مدیرعامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی با بیان اینکه در ایران از سال 82 مصرف متادون در مراکز در نظر گرفته شده به تصویب رسید، اظهار می کند؛ اوایل مخالف زیادی برای اجرای این طرح از سوی کارشناسان و حتی در وزارت بهداشت وجود داشت و بعدها بحث سر این بود که فقط باید مراکز دولتی موضوع متادون درمانی برای افراد معتاد را به عهده بگیرند و این طرح باید کاملا تحت نظر سیستم پزشکان روانشناختی باشد و پزشکان عمومی حق دخالت در این زمینه را ندارند.
وی خاطرنشان می کند که ما بالاخره ثابت کردیم که باید پزشکان عمومی و بخش خصوصی در این کار باشند و بالاخره پذیرفته شد و علاوه بر سیستم درمانی، سیستم قضایی و انتظامی هم مشکل داشتند و می گفتند متادون یک داروی مخدر است و ممکن است در جامعه دردسر ایجاد کند که در نهایت برنامه متادون درمانی از سال 82 شروع شد.
به گفته وی، اکنون هفت هزار مرکز درمانی با متادون در کشور فعال است و دومین پوشش درمان با متادون در دنیا را داریم، از نظر کمی و تعداد کسانی که تحت پوشش با متادون هستند؛ نزدیک به 700 هزار نفر هستند.
صفاتیان ادامه می دهد؛ البته اکنون سیستم آی داتیس (تمامی مراکز باید پرونده الکترونیک برای معتادان داشته باشند) این تعداد معتاد تحت پوشش را نشان می دهد.
این کارشناس اعتیاد همچنین اعتقاد دارد که حدود 30 درصد کسانی که متادون دریافت می کنند یعنی شاید حدود 200 هزار نفر از ناصرخسرو و عطاری ها آن را می گیرند و تحت پوشش درمان کشور (زیرنظر پزشک و در مراکز درمانی در نظر گرفته شده) نیستند و اینها کسانی هستند چون درمان علمی نمی شوند زود از سیستم درمان با متادون خارج می شوند و خانواده های آنان نیز نسبت به این نوع درمان بی تفاوت و بی اعتماد می شوند.
وی تصریح می کند؛ مشکل ما درباره درمان با متادون این است که ما وقتی صحبت از درمان اعتیاد می کنیم همه نگاهشان به متادون است این از نظر من اشتباه است و نباید همه بحث ها به متادون باشد ما هفت هزار کلینیک درمانی داریم باید همه به هم وصل شوند و یک قدرت در کشور شوند و به راحتی بتوانند تصمیم ساز و تصمیم گیر باشند حتی در منطقه نه تنها در کشور.
وی اضافه می کند: متاسفانه دیدگاه این مراکز فقط درباره سهمیه متادون است و اینکه سهمیه متادون چقدر است؟ آیا قرص است یا شربت؟
وی با بیان اینکه نباید تمرکز روی درمان دارویی باشد، می گوید: اساس کار درمان معتادان؛ غیردارویی است اما ستون اصلی درمان در کشور متادون شده و بیماران فقط سراغ متادون را می گیرند و پزشکان درمان های غیردارویی را زیر سوال می برند مددکاری و حمایت های اجتماعی زیر سوال می رود به خاطر همین بیمار برایش خیلی سخت است و حتی بیماران از ما می پرسند نقش شما با ناصرخسرو چیست؟
وی ادامه می دهد: باید اتحادی در سیستم درمانی کشور ایجاد شود و نیاز است این سیستم یکپارچه شود و با دولت مرتبط شود چون در بخش خصوصی افراد علمی متخصص زیادی وجود دارد و در سطح ملی و منطقه ای معروف هستند و باید از اینها استفاده کنیم و باید در حوزه درمان متادون؛ تغییر ایجاد کنیم.
صفاتیان می افزاید: متادون چون یک قرص سفید است به نام اعتیاد سفید معروف است، اما باید سوال کرد چرا متادون در بازار آزاد وجود دارد دولت باید روی قیمت آن تصمیم گیری کند چون در بازار آزاد سود دارد، این مشکل همچنان لاینحل باقی می ماند، اگر اختلاف قیمت شکسته شود قاچاق متادون در کشور اتفاق می افتد و اکنون این موضوع در کشور هست و متاسفانه در بازار آزاد میزان متادون زیادی در دسترس است.
این کارشناس اعتیاد می گوید: پس می توان گفت اعتیاد به قرص متادون چون رنگ قرص سفید است اکنون به عنوان اعتیاد سفید در کشور مطرح است البته اگر روی این موضوع کار نشود با مشکل مواجه می شویم.
وی از کاهش میزان ورودی های افراد معتاد برای درمان با متادون را بسیار کم می داند و ادامه می دهد: گرچه تعداد افرادی که تحت درمان هستند نسبت به 5 تا 10 سال پیش بیشتر است اما وقتی وارد عرصه درمان می شوند و فقط درمان از طریق متادون است ناامید می شوند، ما برای این نوع اعتیادها و کنترل آن کاری کنیم. باید سوال کرد که چند درصد از این 700 هزار نفر از روش اصولی و علمی آن استفاده می کنند؟
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام می گوید: در 17 سال پیش در ستاد مبارزه با موادمخدر، سازمان زندان ها و بهزیستی شرایط ورود ما به مصرف متادون درست نبوده است و باید حتما معتادان هروئینی، تزریقی و مصرف کنندگان تریاک با دوز بالا این دارو را دریافت کنند اما متاسفانه در این مراکز حتی فردی که دو گرم موادمخدری مانند تریاک هم مصرف می کنند نیز از این نوع درمان برای آنها استفاده می شود و زمانی که این شخص متادون می گیرد دیگر نمی تواند کمک کننده باشد.
صفاتیان معتقد است، ما نمی توانیم 700 هزار تحت پوشش درمان در کشور داشته باشیم چون شرایط ورود به این بحث را ندارند.این کارشناس اعتیاد می گوید: متاسفانه اکنون برخی از معتادان در کشور مصرف یک، دو و یا سه نوع موادمخدر به طور همزمان را با هم دارند، اگرچه 45 درصد مصرف کنندگان یک مصرفی هستند ولی بیشتر از 55 درصد، دو تا سه یا چهار مصرفی هستند.
وی همچنان تاکید می کند که باید میزان مصرف موادمخدر توسط افراد نیز برای دریافت متادون مورد بازنگری قرار گیرد چون مصرف بین یک تا 2،5 گرم شرایط استفاده از متادون را ندارد و به همین دلیل باید این روش درمانی در کشور اصلاح شود چون به اقتصاد کشور هم خسارت وارد می شود.
همچنین محمدرضا قدیر زاده عضو گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی نیز پیشتر گفته بود که مصرف متادون در جامعه تبدیل به اعتیاد سفید شده و در عمل جایگزین تریاک و دیگر مواد مخدر شده، خطری که در کمین جامعه است.
وی ادامه می دهد که سال هاست که از متادون به عنوان یک داروی مخدر صناعی در بخش درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود و دارای اشکال مختلفی از جمله شربت، قرص های 5 و 20 و 40 میلی گرمی و آمپول های 10 و 5 میلی گرمی است.
قدیرزاده خاطر نشان می کند: این روش درمانی که از آن به نام درمان نگهدارنده با متادون (Methadone Maintenance Therapy) یاد می شود ، کمک های شایانی در درمان بیماران معتاد و همچنین در جلوگیری از تغییر نحوه مصرف مواد مخدر از خوراکی و استنشاقی به نوع تزریقی کرده است که این خود یکی از اهداف این برنامه (کاهش آسیب اجتماعی) از طریق کاهش بیماری های واگیردار از جمله هپاتیت، ایدز در افراد معتاد و حتی همسران و فرزندان بوده است.
وی می گوید: داروی متادون به عنوان دسته مخدرهای ضددرد استفاده می شود و ازنظر ساختار به عنوان ترک اعتیاد نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اما، مشکل این جاست، وقتی که متادون وارد کشور شد به صورت گسترده توزیع شد و برای همه بیمارانی که مشکل اعتیاد داشتند تجویز شد و باعث شد که یک اعتیاد دیگر به اعتیادها اضافه شود.
وی تاکید می کند: مشکلی که می توان به آن اشاره کرد این است که متادون در بازار ،چه به صورت قرص و چه به صورت شربت وجود دارد و برخی از بیماران خود درمانی می کنند و چون دوز مصرفی آن را از همان ابتدای مصرف رعایت نمی کنند موجب می شود که ترک آن سخت تر شود.
قدیرزاده تصریح می کند: درخصوص عرضه متادون در بازار مانند عطاری ها نظارت و متولی وجود ندارد و باید گفت که چطور این همه متادون به شکل کنونی توزیع می شود ؟ و سئوال این است که این دارو از کجا می آید و چگونه توزیع می شود؟
وی در مورد مشکل دیگر نیز می گوید: مشکل دیگر موضوع مرگ و میرهای ناشی از متادون است که در این خصوص می توان به دو دسته از افراد اشاره کرد، دسته نخست افرادی هستند که خود سرانه اقدام به مصرف متادون می کنند که ممکن است با دیگر داروها هم افزایی پیدا کند و مسمومیت هایی را ایجاد کند که در این صورت به طور قطع فرد فوت خواهد کرد.
وی درمان با متادون را اشتباه می داند و می گوید: در حال حاضرمصرف متادون بیشتر از میزان عادی آن است و بنابر این تولید متادون داخلی باید محدود شود وگسترش درمان با متادون اشتباه است و می توان ،گفت در حال حاضر بیشتر ظرفیت پزشکان عمومی در درمان ترک اعتیاد به متادون معطوف داده شده است.
وی در یک هشدار جدی تاکید می کند: مجموعه این عوامل باعث شده است که مصرف متادون در جامعه تبدیل به اعتیاد سفید شود و در عمل جایگزین تریاک و دیگر مواد مخدر شود و این در حالی است که آمار درستی در خصوص مصرف متادون وجود ندارد ،اما می توان گفت، حدود پنج هزار کلینک درمان اعتیاد با متادون در کشور فعال است .
براساس آمار ستاد مبارزه با موادمخدر، اکنون دو میلیون و 808 هزار مصرف کننده موادمخدر در کشور وجود دارد که بالاترین مصرف موادمخدر مخدر با بیش از 66 درصد مربوط به تریاک است.
همچنین بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، 3 هزار و 190 تن بر اثر سوءمصرف مواد مخدر طی سال گذشته (1395)در کشور فوت کردند و در عین حال این آمار رشد 6،2درصدی این تلفات در کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن (1394) برخوردار بود .
سازمان پزشکی قانونی کشور همچنین خبر داده است از ابتدای فروردین تا پایان شهریور ماه امسال یکهزار و 527 تن بر اثر اعتیاد در کشور جان خود را از دست دادند، این شمار کشته شده در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (1395) که یکهزار و 604 تن بود، 4.8 درصد کاهش را نشان می دهد.
صحبت از مصرف موادمخدر که به میان آمد این جملات بین آنها رد و بدل شد،
چی مصرف می کنی؟ تریاک
روزی چقدر؟ شاید دو گرم
این که خیلی کمه؟ می تونی خودت رو نئشه کنی یا نه؟
نمی تونم بیشتر از این بخرم، پول ندارم
نمیخوای حالا که پول نداری ترک کنی؟
خیلی دوست دارم ولی نمیشه بخدا دیگه خسته شدم
البته درمانش که سخت تره باید بری متادون بگیری، اونم که بیشتر آدم رو معتاد می کنه.
بعد متوجه شدم که وی شاید بالای 10 بار برای ترک اعتیادش به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کرده اما نتیجه بخش نبوده است.
آن یکی که هم هروئین تزریق می کرد و هم شیشه مصرف می کرد می گوید منم چندین بار برای ترک اعتیاد رفته ام اما نتیجه نداده و اکنون از بازار آزاد متادون می گیرم شاید بتونم ترک کنم، البته که امیدی به ترک ندارم چون خیلی وقتها مصرف هر دو رو همزمان دارم.
شاید این جملات برای خیلی از ما آشنا نباشد اما همه اینها دردهایی است که در اجتماع وجود دارد و متاسفانه عدم آشنایی افراد معتاد با روش های درمان باعث شده که آنان حتی نتوانند روش های درست درمان را پیگیری کنند و حتی این روش ها را نیز اصولی ندانند.
اینها گفت و گوی دو معتاد در پارک است که یکی شیشه و هروئین همزمان می کشد و دیگری فقط تریاک مصرف می کند.
شاید این نمونه کوچکی از دو معتاد است که مصرف کننده موادمخدر هستند اما نمی دانند که مصرف هر نوع ماده مخدر باعث اعتیاد آنها می شود و شاید هرچه زودتر به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کنند درمان شان سریع تر انجام می شود اما این تصور غلط که برخی از مواد درمان پذیر نیست همه را به اشتباه انداخته است.
این در حالی است که کارشناسان معتقدند مصرف موادمخدری همچون تریاک درمان پذیر است و هیچ گاه نمی توان این تصور را داشت که دیگر قابل جبران نیست البته اگرچه حدود 80 درصد افرادی که مصرف کننده موادمخدر هستند به دلیل استفاده های نادرست از روش های درمانی، دوباره به مصرف مواد برمی گردند.
شاید اگر اطلاع دقیقی از روش های ترک اعتیاد را داشتند هرگز به این نتیجه نمی رسیدند که هیچ راه درمانی برای اعتیادشان وجود ندارد، اما باید دید آیا روش های ترک اعتیاد در کشور به شیوه اصولی پیش رفته یا نه؟ یا اینکه وجود انواع متادون به عنوان یک روش ترک اعتیاد در بازار آزاد باعث دلسردی معتادان به ترک نشده است؟
اما از سال 1382 روش درمانی متادون برای ترک اعتیاد معتادان وارد چرخه درمانی کشور شد که اثرات بسیار خوبی در کشور داشت اما متاسفانه بسیاری از معتادان برای دریافت این دارو از بازار آزاد آن را تهیه می کردند که چون پشتوانه علمی و پزشکی نداشت، تاثیرگذار نبود و علاوه بر اینکه نتوانستند اعتیاد خود را درمان کنند شاید برخی از معتادان به این دارو هم وابستگی شدید پیدا کردند که این نیز به عنوان معضلی اجتماعی بدل شده است.
اما واژه اعتیاد سفید از کجا آمده؟ اعتیاد سفید همان استفاده از قرص سفید رنگ متادون به عنوان یکی از اصلی ترین راههای درمان معتادان برای ترک اعتیادشان است.
زمانی که قرص متادون به بازار آمد همه آن را برای درمان معتادان تزریقی و کسانی که موادمخدر شیشه و هروئین مصرف می کنند، نسبت می دادند اما این دارو کم کم مورد استفاده تعداد زیادی از افرادی شد که می خواستند ترک اعتیاد کنند.
با شروع مصرف این دارو که یک قرص سفید رنگ است تعدادی از معتادان و یا برخی از کارشناسان نام آن را اعتیاد سفید نامگذاری کردند چرا که به دلیل استفاده نکردن درست از این دارو، بسیاری از معتادان حتی به این دارو هم وابستگی شدید پیدا کردند و در واقع از آن به عنوان یکی از داروهای اعتیادآور نام می برند.
اما باید ریشه یابی کرد که متادون از کجا آمده و زمانی که به بازار آمد چه کاربردی داشته است که به همین منظور با سعید صفاتیان رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام مصاحبه ای مفصل انجام شده است که وی درباره چرایی به بازار آمدن متادون می گوید: در سال های 81 بحث بر سر این بود که ما برای معتادان پرخطر و معتادانی که مصرف کننده هروئین هستند یا آنهایی که از طریق تزریق موادمخدر مصرف می کنند یا مصرف تریاک بالایی دارند به ویژه در مورد تزریقی ها، برای کنترل ایدز و بیماری های نوپدید آن زمان، باید برنامه کاهش آسیب در ایران راه اندازی کرد.
صفاتیان ادامه می دهد: راه اندازی این برنامه برای کاهش آسیب های اجتماعی فردی، جسمی، روانی، خانوادگی و اقتصادی اعتیاد بود؛ حتی معتاد یا مصرف کننده موادمخدر به مصرف موادش هم ادامه دهد؛ البته این برنامه دارای اجزای مختلفی است و یکی از اجزای آن این بود که سرنگ و سوزن سالم در اختیار معتادان باشد.
وی اضافه می کند: همچنین برای مصرف کنندگان موادمخدر در کشور نیز مشاوران و متخصصان به کار گرفته شد و حمایت اجتماعی و مددکاری و بحث های روانشناسی نیز در نظر گرفته شد تا معتادان از خدمات حمایتی نیز بهره مند شوند.
به گفته وی، همچنین در سال 81 برنامه اصلی این بود که درمان باید نگهدارنده باشد یعنی یک تا دو سال تحت پوشش یک دارو و زیر نظر پزشک قرار گیرد و عموما نگاه سیستم بهداشتی و پزشکی قضیه بوده است.
مدیرعامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی (ایرسا) تاکید می کند: اما سیاستگذاران علاوه بر جنبه پزشکی می گویند برنامه درمان نگهدارنده معتادان با متادون یا هر نوع داروی دیگر که در ایران شایع ترین آن متادون است یک نوع مدیریت مصرف و قطع ارتباط بین مصرف کننده و توزیع کننده است و از نظر سیاستگذاران نگاه بر این بود که برنامه درمان متادون را در ایران داشته باشیم تا مصرف کنندگان مواد انتخاب جدیدی داشته باشند.
وی معتقد است: همچنین مراکزی برای درمان معتادان با استفاده از داروی متادون طراحی شده باشد که راحت متادون را دریافت کنند.
وی ادامه می دهد: تفاوتی بین برنامه متادون در یک فرد معتاد در مراکز و زیر نظر پزشک با فردی که متادون آزاد دریافت می کرد وجود دارد که این موضوع دارای دو خصوصیت است نخست اینکه حتما فرد معتادی که متادون دریافت می کند حتما باید تحت نظر پزشک باشد چون دوز دارو ثابت و مشخص است و این دوز علمی است و دوم اینکه مصرف آن کنترل شده است.
صفاتیان تاکید می کند؛ حتی درمان کاهش آسیب یک برنامه روانشناختی هم دارد و فقط بحث متادون نیست و پروسه علمی است و کسانی که از بازار آزاد این دارو را می گیرند این پروسه علمی را دیگر ندارند و تجربی است.
به گفته وی، اما پزشک براساس تجربه علمی میزان دارو را به فرد معتاد می دهد و براساس میزان مصرف، شرایط آن فرد و خصوصیت مریض دارو را تجویز می کند که این خیلی مهم است و برنامه درمان با متادون در دیدگاه سیاستگذاران یک موضوع پزشکی است.
مدیرعامل موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی با بیان اینکه در ایران از سال 82 مصرف متادون در مراکز در نظر گرفته شده به تصویب رسید، اظهار می کند؛ اوایل مخالف زیادی برای اجرای این طرح از سوی کارشناسان و حتی در وزارت بهداشت وجود داشت و بعدها بحث سر این بود که فقط باید مراکز دولتی موضوع متادون درمانی برای افراد معتاد را به عهده بگیرند و این طرح باید کاملا تحت نظر سیستم پزشکان روانشناختی باشد و پزشکان عمومی حق دخالت در این زمینه را ندارند.
وی خاطرنشان می کند که ما بالاخره ثابت کردیم که باید پزشکان عمومی و بخش خصوصی در این کار باشند و بالاخره پذیرفته شد و علاوه بر سیستم درمانی، سیستم قضایی و انتظامی هم مشکل داشتند و می گفتند متادون یک داروی مخدر است و ممکن است در جامعه دردسر ایجاد کند که در نهایت برنامه متادون درمانی از سال 82 شروع شد.
به گفته وی، اکنون هفت هزار مرکز درمانی با متادون در کشور فعال است و دومین پوشش درمان با متادون در دنیا را داریم، از نظر کمی و تعداد کسانی که تحت پوشش با متادون هستند؛ نزدیک به 700 هزار نفر هستند.
صفاتیان ادامه می دهد؛ البته اکنون سیستم آی داتیس (تمامی مراکز باید پرونده الکترونیک برای معتادان داشته باشند) این تعداد معتاد تحت پوشش را نشان می دهد.
این کارشناس اعتیاد همچنین اعتقاد دارد که حدود 30 درصد کسانی که متادون دریافت می کنند یعنی شاید حدود 200 هزار نفر از ناصرخسرو و عطاری ها آن را می گیرند و تحت پوشش درمان کشور (زیرنظر پزشک و در مراکز درمانی در نظر گرفته شده) نیستند و اینها کسانی هستند چون درمان علمی نمی شوند زود از سیستم درمان با متادون خارج می شوند و خانواده های آنان نیز نسبت به این نوع درمان بی تفاوت و بی اعتماد می شوند.
وی تصریح می کند؛ مشکل ما درباره درمان با متادون این است که ما وقتی صحبت از درمان اعتیاد می کنیم همه نگاهشان به متادون است این از نظر من اشتباه است و نباید همه بحث ها به متادون باشد ما هفت هزار کلینیک درمانی داریم باید همه به هم وصل شوند و یک قدرت در کشور شوند و به راحتی بتوانند تصمیم ساز و تصمیم گیر باشند حتی در منطقه نه تنها در کشور.
وی اضافه می کند: متاسفانه دیدگاه این مراکز فقط درباره سهمیه متادون است و اینکه سهمیه متادون چقدر است؟ آیا قرص است یا شربت؟
وی با بیان اینکه نباید تمرکز روی درمان دارویی باشد، می گوید: اساس کار درمان معتادان؛ غیردارویی است اما ستون اصلی درمان در کشور متادون شده و بیماران فقط سراغ متادون را می گیرند و پزشکان درمان های غیردارویی را زیر سوال می برند مددکاری و حمایت های اجتماعی زیر سوال می رود به خاطر همین بیمار برایش خیلی سخت است و حتی بیماران از ما می پرسند نقش شما با ناصرخسرو چیست؟
وی ادامه می دهد: باید اتحادی در سیستم درمانی کشور ایجاد شود و نیاز است این سیستم یکپارچه شود و با دولت مرتبط شود چون در بخش خصوصی افراد علمی متخصص زیادی وجود دارد و در سطح ملی و منطقه ای معروف هستند و باید از اینها استفاده کنیم و باید در حوزه درمان متادون؛ تغییر ایجاد کنیم.
صفاتیان می افزاید: متادون چون یک قرص سفید است به نام اعتیاد سفید معروف است، اما باید سوال کرد چرا متادون در بازار آزاد وجود دارد دولت باید روی قیمت آن تصمیم گیری کند چون در بازار آزاد سود دارد، این مشکل همچنان لاینحل باقی می ماند، اگر اختلاف قیمت شکسته شود قاچاق متادون در کشور اتفاق می افتد و اکنون این موضوع در کشور هست و متاسفانه در بازار آزاد میزان متادون زیادی در دسترس است.
این کارشناس اعتیاد می گوید: پس می توان گفت اعتیاد به قرص متادون چون رنگ قرص سفید است اکنون به عنوان اعتیاد سفید در کشور مطرح است البته اگر روی این موضوع کار نشود با مشکل مواجه می شویم.
وی از کاهش میزان ورودی های افراد معتاد برای درمان با متادون را بسیار کم می داند و ادامه می دهد: گرچه تعداد افرادی که تحت درمان هستند نسبت به 5 تا 10 سال پیش بیشتر است اما وقتی وارد عرصه درمان می شوند و فقط درمان از طریق متادون است ناامید می شوند، ما برای این نوع اعتیادها و کنترل آن کاری کنیم. باید سوال کرد که چند درصد از این 700 هزار نفر از روش اصولی و علمی آن استفاده می کنند؟
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام می گوید: در 17 سال پیش در ستاد مبارزه با موادمخدر، سازمان زندان ها و بهزیستی شرایط ورود ما به مصرف متادون درست نبوده است و باید حتما معتادان هروئینی، تزریقی و مصرف کنندگان تریاک با دوز بالا این دارو را دریافت کنند اما متاسفانه در این مراکز حتی فردی که دو گرم موادمخدری مانند تریاک هم مصرف می کنند نیز از این نوع درمان برای آنها استفاده می شود و زمانی که این شخص متادون می گیرد دیگر نمی تواند کمک کننده باشد.
صفاتیان معتقد است، ما نمی توانیم 700 هزار تحت پوشش درمان در کشور داشته باشیم چون شرایط ورود به این بحث را ندارند.این کارشناس اعتیاد می گوید: متاسفانه اکنون برخی از معتادان در کشور مصرف یک، دو و یا سه نوع موادمخدر به طور همزمان را با هم دارند، اگرچه 45 درصد مصرف کنندگان یک مصرفی هستند ولی بیشتر از 55 درصد، دو تا سه یا چهار مصرفی هستند.
وی همچنان تاکید می کند که باید میزان مصرف موادمخدر توسط افراد نیز برای دریافت متادون مورد بازنگری قرار گیرد چون مصرف بین یک تا 2،5 گرم شرایط استفاده از متادون را ندارد و به همین دلیل باید این روش درمانی در کشور اصلاح شود چون به اقتصاد کشور هم خسارت وارد می شود.
همچنین محمدرضا قدیر زاده عضو گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی نیز پیشتر گفته بود که مصرف متادون در جامعه تبدیل به اعتیاد سفید شده و در عمل جایگزین تریاک و دیگر مواد مخدر شده، خطری که در کمین جامعه است.
وی ادامه می دهد که سال هاست که از متادون به عنوان یک داروی مخدر صناعی در بخش درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود و دارای اشکال مختلفی از جمله شربت، قرص های 5 و 20 و 40 میلی گرمی و آمپول های 10 و 5 میلی گرمی است.
قدیرزاده خاطر نشان می کند: این روش درمانی که از آن به نام درمان نگهدارنده با متادون (Methadone Maintenance Therapy) یاد می شود ، کمک های شایانی در درمان بیماران معتاد و همچنین در جلوگیری از تغییر نحوه مصرف مواد مخدر از خوراکی و استنشاقی به نوع تزریقی کرده است که این خود یکی از اهداف این برنامه (کاهش آسیب اجتماعی) از طریق کاهش بیماری های واگیردار از جمله هپاتیت، ایدز در افراد معتاد و حتی همسران و فرزندان بوده است.
وی می گوید: داروی متادون به عنوان دسته مخدرهای ضددرد استفاده می شود و ازنظر ساختار به عنوان ترک اعتیاد نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اما، مشکل این جاست، وقتی که متادون وارد کشور شد به صورت گسترده توزیع شد و برای همه بیمارانی که مشکل اعتیاد داشتند تجویز شد و باعث شد که یک اعتیاد دیگر به اعتیادها اضافه شود.
وی تاکید می کند: مشکلی که می توان به آن اشاره کرد این است که متادون در بازار ،چه به صورت قرص و چه به صورت شربت وجود دارد و برخی از بیماران خود درمانی می کنند و چون دوز مصرفی آن را از همان ابتدای مصرف رعایت نمی کنند موجب می شود که ترک آن سخت تر شود.
قدیرزاده تصریح می کند: درخصوص عرضه متادون در بازار مانند عطاری ها نظارت و متولی وجود ندارد و باید گفت که چطور این همه متادون به شکل کنونی توزیع می شود ؟ و سئوال این است که این دارو از کجا می آید و چگونه توزیع می شود؟
وی در مورد مشکل دیگر نیز می گوید: مشکل دیگر موضوع مرگ و میرهای ناشی از متادون است که در این خصوص می توان به دو دسته از افراد اشاره کرد، دسته نخست افرادی هستند که خود سرانه اقدام به مصرف متادون می کنند که ممکن است با دیگر داروها هم افزایی پیدا کند و مسمومیت هایی را ایجاد کند که در این صورت به طور قطع فرد فوت خواهد کرد.
وی درمان با متادون را اشتباه می داند و می گوید: در حال حاضرمصرف متادون بیشتر از میزان عادی آن است و بنابر این تولید متادون داخلی باید محدود شود وگسترش درمان با متادون اشتباه است و می توان ،گفت در حال حاضر بیشتر ظرفیت پزشکان عمومی در درمان ترک اعتیاد به متادون معطوف داده شده است.
وی در یک هشدار جدی تاکید می کند: مجموعه این عوامل باعث شده است که مصرف متادون در جامعه تبدیل به اعتیاد سفید شود و در عمل جایگزین تریاک و دیگر مواد مخدر شود و این در حالی است که آمار درستی در خصوص مصرف متادون وجود ندارد ،اما می توان گفت، حدود پنج هزار کلینک درمان اعتیاد با متادون در کشور فعال است .
براساس آمار ستاد مبارزه با موادمخدر، اکنون دو میلیون و 808 هزار مصرف کننده موادمخدر در کشور وجود دارد که بالاترین مصرف موادمخدر مخدر با بیش از 66 درصد مربوط به تریاک است.
همچنین بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، 3 هزار و 190 تن بر اثر سوءمصرف مواد مخدر طی سال گذشته (1395)در کشور فوت کردند و در عین حال این آمار رشد 6،2درصدی این تلفات در کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن (1394) برخوردار بود .
سازمان پزشکی قانونی کشور همچنین خبر داده است از ابتدای فروردین تا پایان شهریور ماه امسال یکهزار و 527 تن بر اثر اعتیاد در کشور جان خود را از دست دادند، این شمار کشته شده در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (1395) که یکهزار و 604 تن بود، 4.8 درصد کاهش را نشان می دهد.
نظرشما
آخرین اخبار
اطلاعات درمورداعتیاد خیلی ضعیف است اماراعتیادخیلی خیلی بیشترازاینهاست درمنطقه ما به هروعین وشیشه سفید میگویند متادون جریانش جداست 40درصد مردم معتاد هستند
سالم خیلی کم داریم اگر خداوندکمک میگرد معتادان هرنوعی شاخ دربیاورند خوب بود تعداد افرادسالمرا میشد بشماریم خدا به فریادمان برسد
به امیدسلامتی جامعه خدا نگهدار....