شیوع انواع سردرد در جوامع مختلف متفاوت است. در جوامع غربی میگرن و سردردهای عصبی شیوع بالاتری دارند، در حالیکه در جوامع شرقی شیوع کمتری داشته که ممکن است به‌علت تفاوت‌های فرهنگی دراین جوامع باشد.
شفا آنلاین:سردرد یکی از شایع‌ترین علل مراجعه بیماران به پزشکان بوده و اغلب افراد جامعه حداقل یک بار دچار حمله سردرد شدید در طول عمر خود می‌شوند. شیوع سردردبه گزارش شفا آنلاین:در بررسی دیگری سردرد مزمن روزانه (عصبی) که حداقل 15 روز در طول یک ماه ادامه داشته باشد در 4 درصد جمعیت بزرگسالان دیده شده است. شیوع انواع سردرد در جوامع مختلف متفاوت است. در جوامع غربی میگرن و سردردهای عصبی شیوع بالاتری دارند، در حالیکه در جوامع شرقی شیوع کمتری داشته که ممکن است به‌علت تفاوت‌های فرهنگی دراین جوامع باشد.
سردرد یک بیماری شایع است به طوریکه حدود 4/4 درصد مشاوره‌ها را در مراقبت‌های اولیه و حدود 30 درصد مشاوره‌های تخصصی مغزواعصاب را به خود اختصاص داده است. اختلالات سردرد معمولا به‌صورت اولیه یا ثانویه طبقه‌بندی می‌شوند و این طبقه‌بندی‌ها نیز به انواع خاصی از سردردها دسته‌بندی می‌شوند. اختلالات سردرد اولیه با پاتولوژی زمینه‌ای ارتباطی ندارد و شامل میگرن، نوع تنشی و سردرد خوشه‌ای است. اختلالات سردرد ثانویه به یک وضیعت پاتولوژی زمینه‌ای نسبت داده شده و شامل هرنوع سردردهای عفونی، نئوپلاستیک، عروقی یا ناشی از داروها هستند.
این راهنمای بالینی شامل توصیه‌هایی در مورد تشخیص و مدیریت سردرد در بزرگسالان است که بر اساس مدارکی از بهترین مطالعات تنظیم شده است. طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات سردرد شامل بیش از 200 نوع سردرد بوده و بررسی جامع همه این انواع فراتر از محدوده این راهنما است.
این راهنما بیشتر بر سردردهای اولیه شایع مانند میگرن و سردرد تنشی، متمرکز بوده و علائم خطر سردردهای ثانویه را مشخص کرده است.
متدولوژی
هدف اصلی
هدف اصلی این راهنمای بالینی ارائه توصیه‌های لازم جهت آشنایی با تشخیص و مدیریت سردرد بزرگسالان است.
جمعیت هدف
بزرگسالان (≤ 16 سال)
کاربران هدف راهنما
پزشکان خانواده شامل سطح اول ارائه خدمات در پزشک خانواده شهری
پزشکان عمومی
توصیه‌های کلیدی
پیشنهادات زیر توسط گروه تدوین راهنما مطرح شده که از نظر بالینی بسیار حائز اهمیت هستند. این موارد شامل توصیه‌های کلینیکی است که جهت انجام، باید اولویت‌بندی شوند.
بیمارانی که با حملات مکرر سردرد شدید ناتوان کننده همراه با تهوع و حساسیت به نور، مراجعه می‌کنند و معاینات عصبی نرمال دارند، باید از نظر میگرن بررسی شوند.
بیمارانی که با سردرد مراجعه می‌کنند و علائم هشدار سردردهای ثانویه را دارند، جهت بررسی‌های بیشتر باید به سطوح تخصصی بالاترارجاع داده شوند.
بیشتر بیماران، دچار سردرد اولیه بوده و اقدامات بیشتری نیاز ندارند. علائم هشدار مشخص می‌کنند که کدامیک از بیماران مراجعه کننده با سردرد ثانویه نیاز به بررسی بیشتری دارند.
بیمارانی که با اولین حمله سردرد برق‌آسا مراجعه می‌کنند باید سریعا جهت انجام اقدامات تخصصی به بیمارستان ارجاع شوند.
سردرد برق‌آسا یک اورژانس پزشکی است و ممکن است بدلیل خونریزی ساب‌آراکنوئید ایجاد شده باشد.
درهمه بیماران بالای پنجاه سال که با حمله جدید سردرد یا تغییر نوع سردرد مراجعه می‌کنند، باید آرتریت تمپورال بررسی شود.
آرتریت تمپورال به دلیل عوارض احتمالی بینایی، نورولوژیکی و دسترسی به درمان‌های موثر یک اورژانس پزشکی است.
ارزیابی
برای تشخیص و مدیریت سردرد، پزشکان باید از پرسشنامه‌های ارزیابی مناسب استفاده کنند و به سابقه سردرد توجه داشته باشند.
بررسی‌ها
تصویربرداری‌های نورولوژی در بیمارانی که سابقه واضحی از میگرن داشته و علائم هشدار سردردهای ثانویه را ندارند و معاینه عصبی نرمال دارند اندیکاسیون ندارد.
در بیمارانی که با سردرد برق‌آسا مراجعه کرده‌اند باید هرچه زودتر و ترجیحا در 12 ساعت اول CT اسکن مغز انجام شود.
بیمارانی که با سردرد برق‌آسا مراجعه کرده و CT نرمال دارند باید LP شوند.
LP را باید بعد از 12 ساعت از شروع سردرد انجام داد.
سردرد اولیه
میگرن
میگرن شایع‌ترین اختلال سردرد اولیه شدید بوده و میزان شیوع جهانی آن در مردان 10 درصد و در زنان 22 درصد گزارش شده است.
ویژگی‌های سردرد میگرنی:
یکطرفه
ضرباندار
از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
شدت متوسط تا شدید دارد.
با تهوع یا استفراغ یا حساسیت به نور یا حساسیت به صدا همراه است.
ناتوانی
با فعالیت‌های فیزیکی معمول تشدید می‌یابد.
میگرن با توجه به وجود یا عدم وجود اورا طبقه‌بندی می‌شود. یک اورای تیپیک شامل علائم بینایی یا حسی یا گفتاری دیسفازیک برگشت‌پذیر است. علائم ممکن است مثبت (برای مثال جرقه‌های نورانی، نقاط، خطوط زیگ‌زاگ، احساس سوزن سوزن شدن) یا منفی (برای مثال از دست دادن بینایی و بی‌حسی) باشد. علائم معمولا طی بیش از 5 دقیقه پیشرفت کرده و طی 60 دقیقه بهبود می‌یابد.
بیمارانی که با الگوی حملات مکرر سردرد شدید یا ناتوان کننده همراه تهوع و حساسیت به نور مراجعه می‌کنند و معاینات نورولوژیک نرمال دارند باید ازنظر میگرن بررسی شوند.
سردرد تنشی
سردرد تنشی شایع‌ترین اختلال سردرد اولیه است. سردردی غالبا دو طرفه که بصورت احساس فشار یا یک باند سفت دور سر بیان می‌شود .شدت خفیف تا متوسط داشته و در طول روز ثابت یا نوساندار است. به‌طور عموم همراه تهوع نیست و به‌شدت میگرن حساسیت به نور و صدا ندارد.
در بیمارانی که با سردرد دو طرفه مراجعه می‌کنند که ناتوان کننده نیست و معاینه نورولوژیکی نیز نرمال است باید تشخیص سردرد تنشی را در نظر گرفت.
سردرد اتونومیک تری ژمینال
سردردی است که به‌صورت دردهای ناگهانی، برق‌آسا و خنجری در حوزه یکی از سه شاخه عصب پنجم (چشمی، ماگزیلاری یا مندیبولار) حس می‌شود. این درد با تحریک حسی منطقه درگیر تشدید و تحریک می‌شود.
در بیمارانی که با سردردهای مکرر، کوتاه و یکطرفه مراجعه می‌کنند، باید سردردهای اتونومیک تری‌ژمینال را در نظر داشت.
بیمارانی که با اولین حمله سردرد مشکوک به سردردهای اتونومیک تری‌ژمینال مراجعه می‌کنند باید جهت ارزیابی‌های تخصصی ارجاع شوند.
حمله جدید سردرد روزانه مقاوم
در بیمارانی که با سردرد مقاوم روزانه مراجعه می‌کنند، جهت بررسی‌های تخصصی باید ارجاع را در نظر گرفت.
سردرد ثانویه
سردرد ثانویه (برای مثال سردردهایی که به‌علل دیگر ایجاد شده‌اند) باید در بیمارانی که با اولین حمله سردرد مراجعه کرده‌اند یا دچار تغییر نوع سردرد شده‌اند، درنظر گرفته شود.
علائم هشدار
حمله جدید سردرد یا تغییر تیپ سردرد در بیماران بالای پنجاه سال
سردرد برق‌آسا: سریعا به حداکثر درد می‌رسد (چندثانیه تا 5 دقیقه)
علائم فوکال نورولوژیک (برای مثال ضعف اندام، اورا> 5 دقیقه یا < 1ساعت)
علائم غیرفوکال نورولوژیک (به‌عنوان مثال اختلال شناختی)
تغییر در فرکانس سردرد، ویژگی‌ها و علائم همراه
معاینات نورولوژیک غیرطبیعی
سردردی که با تغییر وضیعت تغییر کند
سردردی که بیمار را از خواب بیدار کند
سردردی که با فعالیت فیزیکی و مانوروالسالوا تشدید یابد (برای مثال سرفه، خندیدن، زورزدن)
بیمارانی که علائم خطر ترومبوزسینوس وریدی دارند.
لنگش فک یا اختلال بینایی
سفتی گردن
تب
حمله جدید سردرد در بیمارانی که سابقه عفونت ویروسی نقص ایمنی انسان (HIV) دارند.
حمله جدید سردرد در بیمارانی که سابقه سرطان دارند.
بیمارانی که با سردرد و علائم هشدار سردردهای ثانویه مراجعه می‌کنند باید جهت ارزیابی‌های بیشتر به سطوح تخصصی بالاتر ارجاع شوند.
بیمارانی که با اولین حمله سردرد یا تغییر نوع سردرد مراجعه می‌کنند باید مورد معاینه کامل نورولوژیک قرار گیرند (از جمله فوندوسکوپی و اندازه‌گیری فشارخون.)
معاینه نورولوژیکی در بیمارانی که با اولین حمله سردرد مراجعه می‌کنند باید شامل موارد زیر باشد:
فوندوسکوپی
ارزیابی اعصاب کرانیال به خصوص مردمک‌ها، میدان بینایی، حرکات چشم‌ها، حس و حرکت صورت و عملکرد بولبار (کام نرم، حرکت زبان)
عملکرد پلانتار) کف پایی)
ارزیابی راه رفتن (GAIT) از جمله راه رفتن پاشنه – پنجه
سردرد برق‌آسا
بیمارانی که با اولین حمله سردرد برق‌آسا مراجعه می‌کنند جهت بررسی‌های تخصصی باید سریعا به بیمارستان ارجاع شوند.
سردرد سرویکوژنیک
در همه بیمارانی که با سردرد مراجعه می‌کنند باید معاینه گردن انجام شود که شامل ارزیابی‌های زیر است:
وضیعت قرارگیری گردن
محدوده حرکتی
تون عضلانی
• تندرنس عضلانی
فشار بالای داخل جمجمه ای (ICP)
سردردی که با ICP بالا مرتبط باشد با دراز کشیدن تشدید می‌یابد و ممکن است بیمار را از خواب بیدار کند. همچنین ممکن است با مانو والسالوا (برای مثال سرفه، خندیدن، زورزدن)، فعالیت جنسی یا فعالیت‌های فیزیکی تشدید یابد.
بیمارانی که با سردرد و علائم فشار بالای داخل جمجمه‌ای مراجعه می‌کنند باید سریعاً جهت ارزیابی به سطوح تخصصی بالاتر ارجاع شوند.
بیمارانی که با سردرد و علائم عفونت CNS مراجعه می‌کنند باید سریعا جهت ارزیابی تخصصی ارجاع شوند.
آرتریت تمپورال
در هر بیمار بالای پنجاه سال که با اولین حمله سردرد یا تغییرنوع سردرد مراجعه می‌کند باید آرتریت تمپورال بررسی شود.
بیماران با علائم مطرح کننده آرتریت تمپورال جهت ارزیابی‌های تخصصی باید سریعا ارجاع داده شوند.
گلوکوم زاویه بسته
در بیمارانی که با سردرد همراه با چشم قرمز و علائم بینایی یک طرفه یا هاله بینی مراجعه
می کنند باید گلوکوم زاویه بسته بررسی شود.
گلوکوم زاویه بسته یک اورژانس چشم پزشکی است.
مسمومیت با منوکسید کربن
علائم مسمومیت با منوکسیدکربن شامل سردرد، تهوع، استفراغ، سرگیجه، ضعف عضلانی وتاری دید است.سپید
مرکز تحقیقات بیماری‌های مغز و اعصاب ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران
دبیرخانه تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار