بحث اساسی که درباره رشته داروسازی وجود دارد این است که بعد از انقلاب توجه درخوری به این رشته شده است و اعتمادی که نظام سیاست‌گذاری و اجرایی کشور به جامعه داروسازی کرده و حمایت‌های مادی و معنوی که صورت گرفته موجب شده تا رشته داروسازی در ابعاد مختلف رشد خوبی را داشته باشد.
شفا آنلاین:در آستانه روز داروساز و با هدف بررسی وضعیت داروسازان و صنعت داروسازی به
گفت‌و‌گو با عباس کبریایی زاده، مدیرعامل سندیکای صاحبان صنایع داروهای
انسانی<Human medicines industry> نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:به گزارش شفا آنلاین:ضمن تبریک روز داروساز به شما بفرمایید وضعیت فعلی داروسازی در کشور چگونه است؟
بنده هم این روز رو به همه همکاران و داروسازان عزیز و همین‌طور اول شهریور روز پزشک را به پزشکان عزیز تبریک عرض می‌کنم
. بحث اساسی که درباره رشته داروسازی وجود دارد این است که بعد از انقلاب توجه درخوری به این رشته شده است و اعتمادی که نظام سیاست‌گذاری و اجرایی کشور به جامعه داروسازی کرده و حمایت‌های مادی و معنوی که صورت گرفته موجب شده تا رشته داروسازی در ابعاد مختلف رشد خوبی را داشته باشد. در بخش تربیت نیروی انسانی و دانشگاه‌ها رشته داروسازی بالاترین نقش را در تولید مقالات علمی در کشور دارد به‌خصوص در شاخه علوم پزشکی به‌گونه‌ای که نیمی از دانشمندان برتر کشور داروسازان و دانشمندان شیمی هستند.
بنابراین می‌توان گفت با توجه به نگاه ویژه‌ای که به رشته داروسازی بعد از انقلاب شده و با توسعه دانشکده‌های داروسازی موجبات رشد و توسعه علمی و فناوری در این زمینه فراهم شده است. توجهی که به گسترش صنعت داروسازی در کشور شد باعث شد که ما امروز از جمله کشورهایی باشیم که در تولید مولکول‌های دارویی از نظر مهارتی و تکنولوژیک جایگاه بسیار قابل قبولی را در منطقه و بلکه در دنیا داریم. خوشبختانه امروز زنجیر دانشی و مهارتی تولید دارو در کشور یک زنجیره کامل و بومی است. مولکول‌های دارویی در بسیاری از موارد در داخل تولید می‌شود و صنعت بیوتکنولوژی ما در این زمینه یک صنعت رشد یافته و بومی شده است، از این رو با اندک ارزبری نیاز 97 درصد کشور تامین می‌شود.
نیاز فعلی صنعت داروسازی چیست؟
آن چیزی که امروز جای آن خالی است و ما کمبود آن را احساس می‌کنیم حمایت‌هایی است که دولت باید برای پویا کردن و برون‌گرا کردن این صنعت و حمایت از آن جهت حضور در بازارهای جهانی و حفظ کارآمدی و ارزش افزوده اقتصادی این صنعت انجام دهد که تاکنون انجام نگرفته است؛ از این رو این اتفاق محصول بی‌تدبیری و عدم توجه‌ها و سوء مدیریت‌ها است که در این عرصه پیش گرفته شده است. بنابراین می‌توان گفت که به دنبال سیاست‌های غلط اتخاذ شده در این عرصه متاسفانه امروز حال‌وروز خوشی در این صنعت شاهد نیستیم.
صنعت داروسازی ما در سال‌های گذشته در سازمان بورس بیشترین بهره‌وری را داشته و بیشترین تمایل به سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت به این صنعت بوده است، اما امروز شاهد هستیم که این روند به شدت در حال کاهش است؛ و بنده مقصر این اتفاق را دولت میدانم چراکه سیاست‌های غلطی در مورد صنعت داروسازی پیش گرفته است.
از یک طرف دولت خود خریدار محصولات دارویی و از سوی دیگر قیمت‌گذار محصولات دارویی است در حالی که به هیچ کدام از این موارد درست عمل نمی‌کند. زیرا نه در بحث قیمت‌گذاری درست و به موقع انجام وظیفه می‌کند و نه در بحث خرید. صنعت داروسازی ما در شرایطی قرار دارد که مطالبات آن از بیمارستان‌های دولتی در برخی بیمارستان‌ها به فراتر از یک سال و نیم رفته و میانگین وصول مطالبات به 400 روز رسیده و هزینه‌های مالی که در صنعت داروسازی در یک برهه زمانی به یک الی دو درصد هم نمی‌رسید، امروز به بیش از 13 درصد رسیده است. از سوی دیگر سازمان‌های بیمه‌گر تعهدات خود را درباره داروخانه‌ها به نحو احسن انجام نمی‌دهند و در برخی موارد شاهد هستیم که نزدیک به 7 الی 8 ماه تاخیر در پرداخت وجود دارد و به عبارتی زنجیره مالی در صنعت داروسازی مختل شده و عامل اصلی اختلال هم دولت است.
انتظار شما از دولت چیست؟
اگر دولت به فریاد این صنعت نرسد زیان اصلی متوجه مردم، بیماران و کشور خواهد بود. توجه داشته باشیم که دولت برای 3 درصد از داروهای مورد نیاز کشور که در داخل تولید نمی‌شود بیش از یک میلیارد دلار ارز برای واردات پرداخت می‌کند. در حالی که با روند فعلی که این صنعت طی می‌کند توقف آن دور از انتظار نیست. بنابراین باید گفت که داستان صنعت داروسازی تبدیل به بالندگی دیروز و درماندگی امروز پشیمانی فردا می‌شود و ما امیدواریم که دولت تدبیر کند.
آیا انتقادات وارده به نظام تربیت داروساز به‌جا است؟
در بحث تربیت نیروی انسانی و داروساز می‌توان گفت در حال حاضر کمبود داروساز داریم. البته با روند فعلی تربیت داروساز و تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته که حدود 1200 تا 1300 در سال تربیت می‌شود، بازار دارویی کشور هنوز با کمبود داروساز مواجه است. البته باید توجه داشته باشیم که میانگین نیروی تخصصی در صنعت داروسازی حدود 3 الی 4 درصد است در حالی که این رقم باید به بالای 10 درصد برسد تا ما بتوانیم ادعا کنیم که صنعت داروسازی ما جهانی است و می‌تواند با دنیا وارد رقابت شود.
البته در حال حاضر ما بیشتر به داروسازان مهارت محوری نیاز داریم که بتوانند در حوزه‌های مختلف صنعت فعالیت کنند و می‌توان گفت که یکی از دغدغه‌های جدی صنعت جذب نیروهای مهارتی است. خوشبختانه در بخش داروسازی بالینی وضعیت خوبی در کشور وجود دارد. زیرا فارغ‌التحصیلان این بخش در اغلب استان‌های کشور حضور دارند. یک اقدام خوبی نیز که در حال انجام است تربیت داروسازان بیمارستانی است که می‌تواند به گسترش خدمات کمک کند. در بخش صنعت نیز تنوع حیطه‌های فعالیت را بسیار زیاد داریم. در این حوزه بیش از 12 حیطه تخصصی وجود دارد که داروسازان باید بعد از فارغ‌التحصیلی دوره‌های کارورزی را بگذرانند.
انتقادات به صنعت داروسازی تا چه حد به جا است؟
در بحث صنعت داروسازی و انتقادات وارد به آن می‌توان گفت که به دلیل ضعیف نگه داشته شدن این صنعت که عمده این مشکل نیز به دلیل بحث قیمت‌گذاری بوده است، موجب عقب‌ماندگی این صنعت شده است. شما در کجای دنیا سراغ دارید که از صنعت داروسازی مالیات بر ارزش افزوده دریافت کنند، اما متاسفانه می‌بینیم که صنعت ما نه تنها باید این نوع مالیات را پرداخت کند بلکه این هزینه کرد در بحث قیمت دارو لحاظ نمی‌شود. در همه جای دنیا تخفیفات مالیاتی برای شرکت‌های داروسازی جهت هزینه کرد در بحث تحقیقات داده می‌شود در حالی که در ایران این نوع هزینه‌ها را هزینه‌های غیرقابل قبول می‌دانند و به حساب نمی‌آورند بماند اینکه معافیت مالیاتی هم بدهند .
آیا نظام قیمت‌گذاری دارو زمینه‌ساز رشد صنعت داروسازی است؟
صراحتاً می‌گویم که ساختار قیمت‌گذاری و مالیات در کشور ما ضد تولید است؛ اینکه انتظار داشته باشد با این سیاست‌ها صنعت داروسازی بتواند رشد کند یک انتظار خام و بیهوده‌ای است. از طرف دیگر بی‌ثباتی ارز و هزینه‌های بانکی بسیار زیادی که صنعت در حال پرداخت آن است باعث شده این صنعت توان بازسازی خود را هم نداشته باشد. بنابراین امروزه بسیاری از ماشین‌آلاتی که در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد عمری بیش از 20 تا 30 سال دارند در حالی که متوسط عمر ماشین‌آلات صنعت داروسازی در دنیا زیر 15 سال است زیرا زمانی که ماشین مستهلک می‌شود به شدت در کیفیت داروی تولیدی تاثیرگذار است. بنابراین مجموعه این عوامل باعث می‌شود که صنعت داروسازی ما حتی به تناسب کشورهای منطقه مانند ترکیه نتواند رشد داشته باشد. البته این تذکر به صنعت هم وارد است که در این مسیر بسیار نجیبانه رفتار می‌کند و اگر صنعت بسیاری از محصولات را تولید نمی‌کرد و دولت مجبور می‌شد تا محصولات مورد نیاز را از خارج وارد کند، دولت به خواسته این صنعت که همانا نگاه منصفانه به صنعت داروسازی است تن می‌داد.
البته این نکته نیز باید گفته شود که این روند معیوب در بیش از یک دهه در کشور وجود داشته است و نمی‌توان همه مشکلات را گردن یک دولت مشخص انداخت. لذا آخرین حمایتی که برای صنعت داروسازی و در بحث نوسازی از سوی دولت انجام شده مربوط به دولت اصلاحات است و متاسفانه بعد از آن به صورت کامل متوقف شده است. اعتقاد ما این است که سیر سیاستی طی شده در طول این بیش از یک دهه مسیری نبوده که منجر به توسعه شده باشد. همه داشته صنعت داروسازی مانند صنعت مواد اولیه و بیوتکنولوژی و زیرساخت‌ها مدیون دولت‌های زمان جنگ، سازندگی و اصلاحات بوده در حالی که در دهه اخیر نگاه دولت به این صنعت یک نگاه طلبکارانه بوده است.
زمینه‌سازی برای توسعه صنعت و صادرات دارویی از کشور چگونه باید باشد؟
در زمینه توسعه صنعت داروسازی و گسترش صادرات دارویی از کشور نیز می‌توان گفت که یک صنعت برای توسعه باید بازار کشور خود را در اختیار داشته باشد البته منظور از این صحبت بحث انحصار نیست زیرا این بحث خود مصداق ضد توسعه است. بحث ما این است که چرا دولت به برندهای خارجی یارانه پرداخت می‌کند که این خود ضد رقابت و توسعه است. متاسفانه ما مشاهده می‌کنیم که شرکت‌های تولید داروی ایرانی به دلیل بدهی به سیستم بانکی در لیست سیاه قرار می‌گیرند در حالی که همین شرکت‌ها چندین برابر این مبالغ را از بیمه‌ها و دولت طلبکار هستند. به عبارتی دولت بدهکار صنعت طلبکار را مجازات هم می‌کند.
خوشبختانه اخیراً وعده‌هایی برای فعال‌سازی کمیسیون قیمت‌گذاری نیز داده شده است که همین اقدام هم نوش دارو بعد از مرگ سهراب است. البته اینکه گفته شود که رویه سابق سازمان غذا و دارو در سالیان متمادی کنترل قیمت در نیم سال اول سال بوده نیز نافی غلط بودن رویه سازمان نیست. اینکه صنعت مجبور شود در شش ماهه اول سال مواد اولیه خود را با نرخی بالا خریداری کند و امیدوار به این باشد که در نیم سال دوم قیمت‌ها اصلاح خواهد شد یک روند غلطی است.
سیاست وزارت بهداشت در زمینه واردات دارو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در بحث کنترل واردات داروهای دارای مشابه داخلی وزارت بهداشت با صنعت همراهی خوبی داشته است و شرکت‌هایی را که دارای محصولاتی بودند و توان تامین را داشته‌اند حمایت کرده است. از این رو رویکرد وزارت بهداشت در سال‌های اخیر در این زمینه بسیار اصلاح شده است.
نظر شما درباره حواشی انتخابات انجمن داروسازان چیست؟
در رابطه با شبهات انتخابات انجمن داروسازان می‌توان گفت که روند طی شده روند خوبی نبوده است. به هر حال جامعه داروسازی همیشه به‌عنوان یک مجموعه همراه و همدل و هم هدف بوده و امیدواریم این همدلی و همراهی مجدد برقرار شود. روال و روند طی شده ایراداتی داشته ولی نباید به حواشی این اتفاق بیش از متن پرداخته شود. البته شاید جای گلایه هم وجود داشته باشد ولی محل بیان این مطالب رسانه‌ها نیست و جامعه داروسازی نباید هدفی غیر از اعتلای سلامت جامعه و نقش آفرینی بیشتر در نظام سلامت داشته باشد.سپید
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار