نقـش پـزشکـان جنـدی شـاپـور در شکـوفـایـی پزشـکی اسـلامی

به گزارش شفا آنلاین:وی سه مقاله ازمجموعه تفسیرهایی که جالینوس درباره کتاب الفصول بقراط نوشته بود وحنین بن اسحاق آن را در هفت مقاله به زبان سریانی ترجمه کرده بود، به عربی برگردانید.
همچنین کتابی به نام کتاب قوی الادویه المفرده علی الحروف نوشته عیسی پسر چهار بخت شناخته شده است. گفته شده که جورجیس نخستین پزشکی بود که کتاب هایی را برای منصوراز زبان یونانی به عربی برگردانده بود.
بختیشوع پسرجورجیس، که درنبود پدرش ریاست بیمارستان جندی شاپور را به عهده گرفته بود، دردوره خلافت مهدی برای درمان بیماری هادی، ولیعهد و پسرخلیفه به بغداد فراخوانده شد.
اگرچه بختیشوع، ولیعهد را از بیماری رهانید، با دشمنی و هم چشمی ابو قریش عیسی، پزشک دربار و ناسازگاری خیزران، مادر مهدی و زن خلیفه به جندی شاپور بازگردانده شد وهم چنان ریاست بیمارستان جندی شاپور را به دست گرفت. در 171 هجری، خلیفه هارون الرشید بیمار شد و با ناتوانی پزشکان درباری ازدرمان او به پیشنهاد یحیی پسر خالد برمکی و به اشاره خود خلیفه، پیک هایی به جندی شاپور فرستاده شدند تا بختیشوع را دوباره به بغداد آورند.
بختیشوع به بالین خلیفه بیمار بغداد آمد و با درمان بیماری وی به ریاست پزشکان خلیفه برگزیده شد و دارایی فراوانی به او بخشیدند. بختیشوع پسرجورجیس، دوکتاب به نام کناش و التذکره نوشته بود و دانش، خردمندی و تجربه پزشکی او کاملا برای هم روزگاران او شناخته شده بود.
او در 175 هجری، پزشک خلیفه هارون الرشید به درمان بیماری وزیر او جعفربن یحیی بن خالد برمکی پرداخت و درپاسخ به درخواست جعفر برای معرفی پزشکی فرزانه و آگاه به او، بختیشوع پسر خود جبرائیل را پیشنهاد داد و با پذیرش جعفربن یحیی، او ازجندی شاپور به بغداد آمد و پزشک ویژه جعفر ودیگر هموندان خاندان ایرانی برمکی شد و ازاین راه ثروت شگفت انگیزی به دست آورد.
قفطی درگزارشی شاید مبالغه آمیزمی گوید که جبرائیل درچشم هارون الرشید چنان بزرگ بود که درجنگ های خلیفه با دشمنان، هزار جنگاور، نگهبانی ازجان جبرائیل را به عهده می گرفتند. درباره چگونگی راه یافتن جبرائیل پسر بختیشوع به دربار هارون الرشید، داستانی شناخته شده که شاید ازمنابع کهن تری گرفته شده باشد. می گوید که جبرائیل یکی از کنیزکان هارون الرشید را که دچار گرفتگی عضلانی شده بود با شوک عصبی بهبود بخشیده و به گروه پزشکان خلیفه راه یافته بود. جبرائیل به زودی از راه پزشکی، دارایی و ثروت فراوانی به دست آورد و به ریاست پزشکان درباربرگزیده شد.
در سال 190 هجری، جبرائیل به درخواست هارون الرشید و با الگوگیری ازساختار بیمارستان جندی شاپور، نخستین بیمارستان بغداد را به نام بیمارستان الرشیدی ساخت و پزشکانی هم چون ماسویه خوزستانی را ازجندی شاپور به این بیمارستان تازه بنیاد آورد و ازاین هنگام بود که نام و مفهوم واژه فارسی بیمارستان به زبان عربی راه گشود.
با مرگ خلیفه، جبرائیل با پشتیبانی فضل بن ربیع، وزیر سیاست مدار هارون الرشید پزشک ویژه خلیفه امین پسر و جانشین هارون الرشید شد. با کشته شدن امین و آغاز دوره خلافت مامون، جبرائیل به فرمان خلیفه و به دست وزیراو، حسن پسر سهل به زندان افکنده شد و همه دارایی های او مصادره شد، اما چندی بعد وزیر، بیمار شد و درناتوانی دیگر پزشکان، جبرائیل را از زندان به بالین او آوردند. به کوشش جبرائیل، بیمار بهبود یافت و پشتیبان وی در درباربغداد شد.
در 205 هجری، مامون پس از شش سال زندگی در شهر مرو خراسان به بغداد بازگشت و میخائیل پزشک، شوهر خواهر جبرائیل را به دربار فراخواند و جبرائیل را خانه‌نشین ساخت، اما در 210 هجری، مامون به بیماری سختی گرفتار شد و چون میخائیل، یوحنا پسر ماسویه و دیگر پزشکان از درمان خلیفه درماندند، جبرائیل را به بالین مامون فراخواندند.
جبرائیل، خلیفه را از رنج بیماری رهانید و دوباره جایگاه شکوهمند و ثروت خود را به دست آورد.سپید
جایگاه پزشکان جندی‌شاپوری خاندان بختیشوع درشکوفایی پزشکی اسلامی: دکتر شهرام جلیلیان