علت وجود شن ریزه در داخل نسج بیضه شناخته شده نیست. هر بیضه از حدود ۳۰۰-۲۰۰ لوله اسپرم ساز تشکیل شده است.اگر در داخل این لوله ها کلسیم رسوب کند به آن میکروکلسیفیکاسیون بیضه گفته می شودکه با بزرگ شدن و تجمع کلسیم بیشتر سبب ایجاد شن ریزه می گردد.. میکروکلسیفیکاسیون بیضه معمولا متعدد و در سرتاسر بیضه منتشر می شود و با سونوگرافی به راحتی قابل تشخیص است.

میزان گزارش شده شیوع این بیماری خیلی متفاوت است و از ۱۱-۱ درصد متغیر می باشد. میزان شیوع در سیاه پوستان بیشتر است. در افرادیکه دارای شن ریزه در داخل نسج بیضه می باشند، شیوع آن در سایر نسوج مثل ریه ها و سیستم عصبی نیز بیشتر است، و عده ای علت ژنتیک را برای آن مطرح کرده اند. اخیرا مشخص شده که در افراد مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون بیضه جهش در ژن SLC34A2 که در روی کروموزوم ۱۵ قرار دارد وجود دارد.

این بیماری مخصوص سن خاصی نیست و از کودکی تا کهن سالی دیده می شود، ولی قبل از بلوغ و در مردان بالای ۶۰ سال بندرت دیده می شود. معمولا دو طرفه و بدون علامت است، گاها این بیماران با درد بیضه مراجعه می کنند و در تشخیص افتراقی علل درد بیضه باید میکروکلسیفیکاسیون بیضه را هم مد نظر قرار داد.در سالهای اخیر چندین گزارش بوده است که وجود شن ریزه در داخل نسج بیضه آنرا مستعد سرطان می کند.چون اکثر موارد تشخیص میکروکلسیفیکاسیون بیضه بدنبال سونوگرافی به یک دلیل دیگر مثلا درد بیضه صورت می گیرد عده ای معتقد هستند که ما بین وجود شن ریزه در داخل نسج بیضه و سرطان یک رابطه ضعیف وجود دارد.

بیمارانیکه دارای شن ریزه در داخل نسج بیضه می باشند به چندین دسته تقسیم می شوند و هر کدام نیازمند اقدام خاصی می باشد :
بیمار داری شن ریزه در داخل نسج بیضه است ولی دارای علائم و یا سایر فاکتورهای خطر سرطان بیضه نیست: این بیماران نیاز به اقدام اضافی ندارند ولی باید سالیانه توسط پزشک معاینه و بررسی شوند. از مهمترین علائم سرطان بیضه وجود یک توده قابل لمس در داخل نسج بیضه است.

بیمار داری شن ریزه در داخل نسج بیضه است و همچنین دارای علائم و سایر فاکتورهای خطر سرطان بیضه نیز می باشد:یکی از مهمترین فاکتورهای خطر سرطان بیضه، سابقه بیضه نزول نکرده است.اگر بیضه نزول نکرده مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون شود، نیاز به بررسیهای بیشتر دارد. بعضی پزشکان بیوپسی یا نمونه برداری را در این بیماران توصیه می کنند.کلسیفیکاسیون در داخل بیضه محدود به یک قسمت باشد. همانطور که در بالا ذکر شد، میکروکلسیفیکاسیون بیضه منتشر و معمولا دو طرفه است، وقتی آن محدود به یک قسمت از بیضه می شود دارای دلیل است.

مهمترین علل کلسیفیکاسیون محدود بیضه عبارتند از :
التهاب مثل عفونت، سل و غیره.
عروقی مثل واسکولیت و یا انسداد عروقی موضعی در بیضه.
سرطان
بقایای غده فوق کلیه در بیضه
کلسیفیکاسیون بیضه را بر اساس یافته های سونوگرافی تقسیم بندی و نمره دهی می کنند:
کلسیفیکاسیون منظم
کلسیفیکاسیون مختصر نامنظم
کلسیفیکاسیون نسبتا نامنظم
کلسیفیکاسیون خیلی نامنظم
اگر فردی دارای کلسیفیکاسیون خیلی نامنظم در بیضه باشد، به احتمال ۲۲ درصد دارای سرطان بیضه است.

میکروکلسیفیکاسیون بیضه با کدام بیماریها رابطه دارد ؟
ناباروری :
چون کلسیم در داخل لوله های منی ساز رسوب می کند سبب انسداد آنها می شود. ۳۹ درصد افراد مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون بیضه دارای مشکل در باروری هستند.

سرطان بیضه :
در ۷۴ درصد مردان دارای سرطان بیضه در پاتولوژی میکروکلسیفیکاسیون بیضه گزارش شده است. بر عکس در گزارشات مختلف شیوع سرطان بیضه در مردانیکه دارای میکروکلسیفیکاسیون بیضه می باشند ۴۸-۳۶ درصد گزارش شده است که رقم خیلی بالائی است. امروزه رابطه ما بین وجود میکروکلسیفیکاسیون بیضه و سرطان بیضه بخوبی اثبات شده است و باید آنرا قبول کرد.

بیمار مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون بیضه چگونه باید پیگیری شود ؟
این بیماران باید سالانه معاینه فیزیکی شده و از بیضه ها سونوگرافی تخصصی بعمل آمده و عکس سینه بگیرند.
در این بیماران باید مارکرهای سرطان بیضه اندازه گیری شوند.
در مواردیکه پزشک صلاح می داند سی تی اسکن شکم و لگن لازم است.
عده ای نمونه برداری روتین ار بیضه ها را در این بیماران توصیه می کنند ولی عده ای دیگر با آن مخالف هستند.

در موارد زیر حتما بیوپسی بیضه لازم است :
وجود سرطان بیضه در یک طرف و میکروکلسیفیکاسیون بیضه در طرف مقابل
وجود میکروکلسیفیکاسیون بیضه همراه با اختلالات کروموزومی مثل دسیژنزی بیضه ها
کلسیفیکاسیون موضعی، تجمعی و یکطرفه باشد
در سونوگرافی کلسیفیکاسیون خیلی نامنظم باشد
تعداد کلسیفیکاسیون بیش از ۲۰ عدد باشد.
اگر در بررسی اولیه بیضه فاقد بدخیمی بود، باید به بیمار خود معاینه گری را یاد داد و سالانه نیز توسط پزشک معاینه و بررسی شود.

پزشک آنلاین

دکتر اکرم صالحی [ طب سنتی ]