یکی از پرمراجعه‌ترین مسائل قضایی، ارث، تقسیم ارث و مسائل جانبی مربوط به آن است. بدیهی است در این میان پای عاملی به نام وصیت‌نامه پیش می‌آید که قرار است حکم‌کننده نوع تقسیم ارث توسط شخص فوت شده باشد.
با این حال ماجرا به همین سادگی هم نیست. چراکه در تنظیم هر وصیت‌نامه نکاتی ریز اما اساسی وجود دارد که درصورت رعایت نشدن می‌تواند اصل وصیت را زیر سوال برده و آغازکننده اختلافاتی باشد که انتهای آن معلوم نیست.
همچنین بسیاری افراد صرف نوشتن چند خط روی یک کاغذ معمولی و بیان منویات قلبی خود را تنها کاری که باید در تنظیم وصیت‌نامه انجام دهند می‌پندارند.
حال آن که اصولا قانون نوع نگاه دیگری به موضوع دارد به طوری که شاید برخی منویات صاحب وصیت اصولا قابل اجرا نباشد.
این گونه است که باید به شیوه دیگری به موضوع نگاه کرد و از اصول قانونی مربوط به وصیت‌نامه مطلع شد.
این مطلب در پی آن است که به شما بگوید اگر می‌خواهید وراث شما در فضایی آرام ومنطقی به آنچه شایسته‌اش هستند برسند و صرف‌نظر از مسائل احساسی، چه نکاتی را باید مدنظر داشته باشید.
20 نکته اساسی در تنظیم وصیت‌نامه
در زمان تنظیم وصیت‌نامه باید نکات ذیل مدنظر قرار گیرد:
1 ـ وصیت‌نامه بدون تاریخ و امضا باطل است.
2 ـ موصی (وصیت‌کننده) تنها می‌تواند نسبت به ثلث اموال خود وصیت نماید و وصیت مازاد بر آن باید از طرف وراث مورد قبول قرار گیرد.
3 ـ وصیت‌کننده نمی‌تواند هیچ یک از وراث را از ارث تحت هیچ عنوان و شرایطی محروم نماید.
4 ـ بهتر است امضای ذیل وصیت‌نامه در دفتر اسناد رسمی گواهی امضا یا حداقل توسط دو نفر شاهد امضا شود.
5 ـ چنانچه وصیت‌نامه عادی (خودنوشت) باشد و تنها به نفع یک یا چند نفر وراث یا شخص ثالث تقریر شود و مورد پذیرش سایر وراث قرار نگیرد؛ افراد ذی‌نفع می‌توانند از طریق دادگاه حقوقی صالح دادخواست تنفیذ و اجرای وصیت‌نامه را ثبت نمایند.
6 ـ موصی می‌تواند هرگونه تصمیمی که مقتضی می‌داند، نسبت به ثلث اموال خود اتخاذ نماید؛ حتی آن میزان از دارایی خود را صرف امور خیریه یا به نفع هر شخص ثالثی غیر از وراث قانونی وصیت نماید.
7 ـ اگر موصی دارای چند وصیت‌نامه باشد؛ آخرین وصیت‌نامه او (موخرترین تاریخ) معتبر و موثر است.
8 ـ موصی می‌تواند در زمان حیات خود هر گونه تغییراتی را در وصیت‌نامه اعمال نماید یا از تصمیمات خود عدول نماید.
9 ـ اگر شخصی خودکشی نماید و قبل از فوت اقدام به تقریر وصیت‌نامه نماید و در اثر این عمل فوت نماید وصیت‌نامه باطل است.
10 ـ میزان ثلث اموال متوفی پس از کسر کلیه دیون ازجمله مهریه همسر متوفی و سایر دیون ایشان از کل دارایی محاسبه می‌گردد.
11 ـ موصی باید مالک مال موضوع وصیت باشد.
12 ـ وصیت نسبت به جنین صحیح است به شرطی که زنده متولد شود حتی به اندازه یک گریه کردن.
13 ـ وصیت نسبت به مازاد بر ثلث به نفع فرزندخوانده نافذ نیست؛ چراکه فرزند خوانده از والدین خود ارث نمی‌برد.
14 ـ موضوع وصیت باید شرعی و مطابق قوانین جمهوری اسلامی ایران باشد.
15 ـ چنانچه در وصیت‌نامه به نفع شخصی وصیت شده باشد که وی قبل از موصی به دیار حق بشتابد وصیت باطل است.
16 ـ موصی می‌تواند برای اجرا و انجام وصیت‌نامه خود شخصی را تعیین نماید که عنوان آن شخص در قانون وصی می‌باشد؛ همچنین می‌تواند حق‌الزحمه‌ای را برای وی تعیین نماید.
17 ـ بهتر است در وصیت نسبت به مازاد به ثلث، موصی در زمان حیات رضایت تمامی وراث را کتبا اخذ نماید.
18 ـ میزان ثلث دارایی از اموال موصی در زمان فوت محاسبه می‌شود.
19 ـ وصیت باید در زمان صحت قوای دماغی و عقلی موصی تنظیم و تقریر شود و وصیت در زمان حجر باطل است.
20 ـ موصی می‌تواند تملک نسبت به مال موضوع وصیت به نفع وارث ذی‌نفع را
منوط به تحقق شرایطی نماید؛ برای مثال: قبولی در دانشگاه یا انجام یک عمل
خیر.جام جم آنلاین
سمانه کارآمد - حقوقدان
