دارودرمانی سینوزیت

شفا آنلاین:سینوزیت به التهاب مخاط داخل سینوس‌های پارانازال<Paranasal sinuses> گفته می‌شود. شایع‌ترین علت آن ویروس‌ها (سرماخوردگی و آنفلونزا) هستند و کمتراز نیم تا دو درصد آن علت باکتریال دارند.

به گزارش :پاتوژنز اصلی آن انسداد مجاری خروجی سینوس‌ها (به واسطه تورم ناشی از آلرژی، پولیپ، انحراف بینی، بدخیمی، ضربه،...) و پیامد آن احتباس ترشحات در سینوس‌ها و عفونی شدن آن است. علایم سینوزیت بیشتر ترشحات پشت حلق، ترشح از بینی، تب، سردرد، درد گونه‌ها، کاهش شنوایی و بویایی، احتقان بینی، بوی بد دهان،... هستند. سینوزیت از نظر مدت بیماری به نوع حاد (کمتر از یک ماه) تحت حاد (زیر سه ماه) و مزمن (بیش از سه ماه) تقسیم‌بندی می‌شود. درخواست عکس رادیولوژی در سینوزیت Uncomplicated لازم نیست. جز در مواردی که به درمان اولیه پاسخ نداده باشد یا احتمال تشخیص پولیپ و دیگر موارد انسدادی و احتمال درگیری چشم یا سیستم اعصاب مرکزی مطرح باشد، توصیه نشده و تشخیص با علایم بالینی کافی است. علایم سینوزیت ویروسی حاد معمولا کمتر از ده روز است. درمان آن بیشتر حمایتی و با شستشوی بینی و تمیز کردن مجاری خروجی سینوس‌ها با نرمال سالین (قطره‌های سدیم کلراید)، ضداحتقان‌های سیستمیک (در موارد اختلال شیپور استاش و کم‌شنوایی)، ضداحتقان‌های داخل بینی (جهت کاهش ترشحات حداکثر تا سه روز)، اسپری‌های کورتیکوستروئید بینی (کاهش التهاب خصوصا در موارد زمینه آلرژی)، آنتی‌هیستامین‌ها (فقط در موارد زمینه آلرژی) و گاهی موکولیتیک‌ها (جهت تخلیه راحت‌تر ترشحات) است. اگر علایم سینوزیت بیش از ده روز بطول بی‌انجامد معمولا باکتریال و شدیدتر بوده و ترشحات نازال و پشت حلق چرکی (رنگی) داشته، تب و بی‌حالی به آن اضافه می‌شود. این نوع سینوزیت نیز خودمحدود شونده بوده و معمولا دو هفته طول می‌کشد. اگر خودبه‌خود و با درمان‌های حمایتی بهبود نیافت و حال بیمار بدتر شد، یک دوره درمان پنج تا هفت روزه آنتی‌بیوتیکی کافی است. کوآموکسی کلاو ۶٢۵ میلی‌گرم سه بار در روز (برای بزرگسالان) کافی است. در صورت حساسیت به پنی‌سیلین، داکسی‌سایکلین ١٠٠ میلی‌گرم دو بار در روز یا ترکیب کلیندامایسین ١۵٠ تا ٣٠٠ میلی‌گرم چهار بار در روز با سفیکسیم ۴٠٠ میلی‌گرم یک بار در روز جایگزین می‌شود. استفاده از کوتریموکسازول، ماکرولیدها، نسل دوم یا سوم سفالوسپورین‌ها در شروع درمان اولیه به عنوان درمان کورکورانه (Empiric) به علت بروز بالای مقاومت با آنها توصیه نمی‌شود. در موارد سینوزیت مزمن (علایم بیش از سه ماه) مصرف پردنیزولون خوراکی (ده تا پانزده روز) جهت کاهش التهاب شدید (خصوصا با حضور پولیپ بینی) در کنار آنتی‌بیوتیک درمانی (به مدت یک ماه) و اسپری کورتیکوستروئید بینی (درمان نگهدارنده) ضروری است.
شهرام علا
استاد گروه فارماکوتراپی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران