به گزارش شفا آنلاین، ذخایر ژنتیکی و زیستی در توسعه تحقیقات و صنعت زیست فناوری، غذا، سلامت و توسعه اقتصادی تاثیر زیادی دارند از این رو، در ۱۵ فروردین سال ۱۳۸۶ نامه ای از سوی دفتر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به جهاد دانشگاهی مبنی بر راه اندازی زیست بانک جهت حفظ ذخایر زیستی و ژنتیکی در کشور ابلاغ شد که جهاد دانشگاهی هم در این راستا، مطالعات خود را برای راه اندازی زیست بانک آغاز کرد.
همچنین یک روز در طول سال به نام روز ملی ذخایر ژنتیکی(genetically) و زیستی نامگذاری شد. این روز در پانزدهم فروردین هر سال به نام روز ملی حفظ ذخایر زیستی و ژنتیکی نام گرفته است و سال ۹۳ برای اولین بار، این روز ملی در تقویم به ثبت رسید.
با توجه به اینکه نزدیک به ۱۰ سال از راه اندازی زیست بانک در کشور می گذرد پس ضروری است بدانیم چند نمونه ژنتیکی در این زیست بانک ذخیره و نگهداری می شود.
جزئیات فعالیت در این زمینه را از دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، رئیس مرکز ذخایر زیستی و ژنتیکی جویا شدیم که مشروح آن در ذیل آمده است.
شاهزاده فاضلی اظهار داشت: در زیست بانک، نمونه های سلولی(حیوانی و انسانی)، گیاهی، میکروارگانیسمها، مولکولی و گیاهی نگهداری می شود.
وی با بیان اینکه این نمونه های زیستی با ضوابط مشخص و مدونی در اختیار محققان و فعالان در صنعت زیست فناوری قرار می گیرد، خاطر نشان کرد: در حال حاضر ۳۳ هزار نمونه زیستی درقالب ۲۷ کلکسیون در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران نگهداری می شود و هر ساله به میزان ۱۰ درصد این نمونه ها افزایش می یابد.
وی با تاکید بر اینکه این نمونه ها می تواند در اختیار محققان و مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی قرار بگیرد، عنوان کرد: حفظ و نگهداری این نمونه ها از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا در کشورها در حوزه های سلامت، صنایع غذایی، سوخت های پاک و .... به کار گرفته می شوند.
به گفته وی، اقتصاد دنیا بر پایه عواملی است که این حوزه ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد و می تواند از اشتغالزایی بالایی برخوردار باشد به همین ترتیب نیاز است که به این حوزه در کشور اهمیت داده شود.
وی با تاکید بر اینکه یکی از اهداف مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، استفاده از این منابع در حوزه های مختلف است، گفت: با این ذخایر غنی که داریم می توانیم ارقامی حاصل از تولیدات محصولات بیولوژیکی ایجاد کنیم که حتی صادر کننده به کشورهای دیگر دنیا باشیم.
نیاز به گونه های جدید در دوره خشکسالی ایران
وی تاکید کرد: کشور ما در معرض یک دوران خشکسالی است و این خشکسالی می طلبد که از هم اکنون نسبت به انتخاب گونه های جانوری و گیاهی مقاوم به خشکی اقدام کنیم.
شاهزاده فاضلی خاطر نشان کرد: در دنیا، تولید انرژی های پاک، بهره گیری از ذخایر زیستی در حوزه گیاهی و میکروارگانیسم ها برای تولیدات سوختی در پیش گرفته شده ولی هنوز ایران در ابتدای راه است.
بکار گیری نمونه های زیستی برای تولید سوخت پاک
وی با بیان اینکه از نمونه هایی که در زیست بانک ذخیره می شوند برای انرژی های پاک نیز مورد استفاده قرار می گیرند، گفت: در کشور ما به صورت ابتدایی تحقیقاتی انجام شده ولی امیدواریم که در ۱۰ سال آینده و درآستانه ۲۰ سالگی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، خروجی محصولات دانش بنیان داشته باشیم.
وی افزود: با یک سرمایه گذاری مناسب می توانیم به محصولاتی دست بیابیم که ضمن رفع نیاز کشور خودمان، از محل صادرات آنها نیز تولید ثروت داشته باشیم.
همکاری با مراکز تحقیقاتی کشور
فاضلی با تاکید بر اینکه مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با مراکز تحقیقاتی در ارتباط است، خاطر نشان کرد: در حال حاضر با بیش از ۱۵۰ مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در ارتباط هستیم که از زیست بانک برای تحقیقات خود خدمات و محصولات دریافت می کنند. زیست بانک دسترسی محققان را آسان کرده و باعث سرعت عمل در تحقیقات می شود.
به گفته وی، زیست بانک، یک بانک اطلاعاتی یا کتابخانه تحقیقاتی است که برای توسعه فناوری یک ضرورت به شمار می رود.
اعتماد کشورها به نگهداری نمونه های زیستی بومی خود
فاضلی افزود: ضروری است که ذخایر زیستی را باید به خوبی شناسایی کرده و در شرایط زنده نگهداری کنیم تا بتوانیم در صنعت و تحقیقات از آنها بهره بگیریم. این وظیفه حاکمیتی است و باید به سازمان ها سپرده شود که از لحاظ طبقه بندی اجرایی و علمی اثبات شده باشند.
وی افزود: مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران توانسته با راه اندازی تمامی تکنیک ها و بخش ها در قالب استاندارد ترین شرایط بین المللی بهترین موقعیت را در تمام دنیا از نظر نمونه های زیستی در زیست بانک داشته باشد.این اقدامات به گونه ای شده که توانسته ایم اعتماد خیلی از دانشمندان خارجی در دنیا را به خود جلب کنیم به نحوی که نمونه های زیستی خارجی در این زیست بانک نگهداری می شود.
رئیس مرکز ذخایر زیستی و ژنتیکی ایران با بیان اینکه ۶ کشور علاقمند به نگهداری نمونه هایشان در ایران هستند، گفت: اسپانیا، هند، بلژیک، الجزایر، عراق و مصر از جمله این کشورها هستند و خودشان نمونه های خود را ارسال می کنند.
وی با بیان اینکه روش نگهداری و ذخیره نمونه های زیستی و ژنتیکی در ایران با سایر کشور ها متفاوت است، عنوان کرد: این کشورها زیست بانک دارند ولی طریقه نگهداری ایران برای نمونه های آنها بهتر بوده و این امر باعث علاقمندی آنها به نگهداری نمونه هایشان در کشور ما شده است.
