ترک سیگار آسان است. من تا حالا هزا بار ترک کردهام.» احتمالاً شما هم سعی کردهاید. چرا ترک سیگار و نکشیدن دوباره آن برای بسیاری اینقدر کار سختی است؟ جواب نیکوتین است.
شفا آنلاین:ترک
سیگار<Quit Smoking> آسان نیست، ولی شما میتوانید ترک کنید. برای بالا بردن احتمال ترک
سیگار و عدم مصرف دوباره آن باید بدانید که با چه چیزی طرفید، انتخابهای
شما چیست و برای کمک گرفتن باید به کجا مراجعه کنید. ما این اطلاعات را در
اختیار شما قرار میدهیم.چرا ترک سیگار اینقدر سخت است؟
به گزارش
شفا آنلاین:مارک
تواین میگوید: «ترک سیگار آسان است. من تا حالا هزا بار ترک کردهام.»
احتمالاً شما هم سعی کردهاید. چرا ترک سیگار و نکشیدن دوباره آن برای
بسیاری اینقدر کار سختی است؟ جواب نیکوتین است.
نیکوتین
نیکوتین
مادهای است که بهطور طبیعی در تنباکو وجود دارد. نیکوتین <Nicotine>به اندازه
هروئین یا کوکائین اعتیادآور است. با گذشت زمان فرد از نظر جسمی و روحی به
نیکوتین وابسته میشود. بنابر مطالعات، سیگاریها برای ترک سیگار باید با
وابستگی جسمی و روانی مصرف آن مقابله کنند.
وقتی
سیگار میکشید، نیکوتین وارد ریه شما شده و در آنجا بلافاصله جذب خون
میشود و در سراسر بدن انتشار مییابد. نیکوتین بر اعضای مختلف بدن شامل
قلب و عروق خونی، هورمونها، روش هضم و جذب غذا (متابولیسم) و مغز تاثیر
میگذارد. نیکوتین در شیر ترشح میشود و حتی در ترشحات سرویکس (دهانه رحم)
زنان سیگاری هم وجود دارد در حین حاملگی، نیکوتین آزادانه از جفت رد شده و
وارد مایع آمینوتیک و خون بند ناف جنین میشود.
عوامل
متعددی بر مدت زمان دفع نیکوتین و فرآوردههای جانبی آن از بدن تاثیر
دارد. در بیشتر موارد، نیکوتین و فرآوردههای جانبی آن مثل کوتینین تا ۴-۳
روز بعد از قطع مصرف سیگار در بدن افراد سیگاری باقی میماند.
نیکوتین
احساس خوبی در فرد سیگاری ایجاد میکند که او را به مصرف دوباره تشویق
میکند. نیکوتین همچنین با تداخل در جریان اطلاعات بین سلولهای عصبی نوعی
احساس آرامش ایجاد میکند.
با
گذشت زمان دستگاه عصبی به نیکوتین عادت پیدا میکند و فرد سیگاری مصرفش را
بیشتر میکند که خود باعث افزایش سطح نیکوتین خون او میشود. در واقع
نیکوتین استنشاق شده در دود سیگار حتی سریعتر از داروهای تزریق شده وریدی
به مغز میرسد.
بعد
از مدتی، بدن افراد سیگاری نسبت به نیکوتین مقاومت پیدا می کند. مقاومت
بدین معنی است که برای ایجاد اثرات مشابه قبلی به میزان بیشتری نیکوتین
نیاز است و این یعنی افزایش مصرف سیگار.
علائم قطع سیگار، فرد را به مصرف دوباره وادار میکند.
وقتی
سیگاریها سعی میکنند سیگار را ترک کنند کمبود نیکوتین منجر به بروز
علائم قطع میشود. علائم قطع، هم جسمی و هم روانی است. از نظر جسمی بدن به
کمبود نیکوتین واکنش نشان میدهد. از نظر روانی فرد سیگاری مجبور به کنار
گذاشتن عادت سیگار کشیدن است که موجب تغییرات اساسی در شیوه زندگی است.
برای ترک موفق سیگار باید به هر دو جنبه جسمی و روانی توجه داشت.
در
کسانی که برای چند هفته یا بیشتر بهطور مرتب سیگار کشیدهاند و ناگهان
مصرف آن را قطع کرده یا میزان مصرف را تا حد زیادی کاهش دادهاند، علائم
قطع ظاهر میشود. علائم معمولاً طی چند ساعت از آخرین مصرف سیگار شروع
میشوند و طی ۲ تا ۳ روز وقتی که میزان نیکوتین و فرآوردههای جانبی آن در
بدن کم میشود، به حداکثر میرسد. علائم قطع از چند روز تا چندین هفته باقی
میماند و با گذشت زمان و عدم مصرف سیگار بهتر میشود.
علائم قطع عبارتند از:
سرگیجه (که ممکن است فقط ۱ تا ۲ روز بعد از قطع مصرف باقی بماند)
افسردگی
احساس ناامیدی، بیحوصلگی و عصبانیت
اضطراب
تحریکپذیری
اختلالات خواب، شامل اختلال در به خواب رفتن و ادامه خواب و دیدن خواب آشفته و کابوس
اختلال در تمرکز
بیقراری
سر درد
احساس خستگی
افزایش اشتها
بالا رفتن وزن
یبوست
سرفه، خشکی دهان، سوزش گلو و آبریزش بینی
سنگینی قفسه سینه
بروز
این علائم معمولاً سیگاریها را به شروع دوباره مصرف سیگار وادار میکند
تا سطح نیکوتین خون به مقادیر قبل از بروز علائم قطع بازگردد. سیگار کشیدن
همچنین باعث میشود دفع بعضی داروها از بدن سریعتر صورت گیرد. وقتی سیگار
را ترک میکنید، بعید نیست تغییراتی در مصرف داروها ایجاد شود. در مورد
مصرف داروها بعد از ترک مصرف سیگار با پزشک خود مشورت کنید.
چرا حالا باید سیگار را ترک کنیم؟
بدون
در نظر گرفتن اینکه چند سال دارید یا چه مدتی سیگار میکشیدهاید، ترک
سیگار به افزایش طول عمر و زندگی سالمتر کمک میکند. در آنهایی که قبل از
۵۰ سالگی سیگار را ترک میکنند احتمال مرگومیر طی ۱۵ سال آینده نصف
میشود. کیفیت زندگی با ترک سیگار بهتر شده و احتمال سرماخوردگی و
آنفلوآنزا و برونشیت و پنومونی کمتر میشود. برای دههها مشاوران بهداشت
خطرات مربوط به مصرف سیگار را متذکر شدهاند. خلاصه گزارش مشاوران بهداشت
در سال ۱۹۹۰ به قرار زیر است:
ترک
سیگار در زنان و مردان سیگاری در هر سنی با تاثیرات مفید مهم و آنی همراه
است. این مزایا در افرادی هم که در حال حاضر مبتلا به بیماریهای مرتبط با
سیگار هستند، مشاهده میشود.
کسانی که سیگار را ترک میکنند طول عمر بیشتری از سیگاریها دارند.
ترک سیگار احتمال سرطان ریه، سایر سرطانها، حمله قلبی، سکته مغزی و بیماریهای مزمن ریوی را کم میکند.
در زنانی که سیگار را قبل از حاملگی یا طی ۳ تا ۴ ماه ابتدای بارداری ترک میکنند تولد نوزاد با وزن کم معادل افراد غیرسیگاری است.
مزایای
ناشی از ترک سیگار بسیار بیشتر از مشکل افزایش خفیف وزن (معمولاً کمتر از
۱۰ پوند) یا اختلالات جسمی و روانی ناشی از ترک سیگار است.
مزایای ترک سیگار چیست؟
۲۰ دقیقه پس از قطع مصرف سیگار: تعداد ضربان قلب و فشار خون کاهش پیدا میکند.
۱۲ ساعت پس از قطع مصرف سیگار: سطح مونوکسید کربن خون به حد طبیعی برمیگردد.
۲ هفته تا ۳ ماه بعد از قطع مصرف سیگار: جریان خون بهتر میشود و فعالیت ریوی بهبود مییابد.
۱ تا ۹ ماه بعد از قطع مصرف سیگار: سرفه و تنگی نفس کاهش مییابد. مژکها
(ساختارهای مومانند که خلط و ترشحات را از ریه خارج میکنند) فعالیت طبیعی
پیدا میکنند و خروج خلط و پاکسازی ریه بهتر و احتمال عفونت کمتر میشود.
۱ سال پس از قطع مصرف سیگار: خطر بیماریهای کرونری قلبی به نصف افراد سیگاری میرسد.
۵ سال بعد از قطع مصرف سیگار: از ۵ تا ۱۵ سال پس از قطع مصرف، احتمال بروز سکته مغزی برابر با افراد غیر سیگاری میشود.
۱۰ سال بعد از قطع مصرف سیگار: امکان مرگ ناشی از سرطان ریه نصف فرد سیگاری است.
۱۵ سال پس از قطع مصرف سیگار: خطر بیماریهای کرونری قلبی مشابه غیرسیگاریها است.
کمک در دسترس است
امروزه
روشهای زیادی شامل مشاوره، خودآموز ترک سیگار و انواع داروها جهت ترک
سیگار در دسترس است لذا ترک سیگار بسیار آسانتر از گذشته است. به یاد
داشته باشید اعتیاد به سیگار هم جنبه جسمی و هم روانی دارد. برای بیشتر
افراد بهترین روش ترک سیگار شامل ترکیبی از دارو، تغییر عادتهای شخصی و
حمایت روانی است. شیوههای کمک به جنبههای روانی اعتیاد به سیگار
بعضیها
قادرند بدون کمک دارو یا دیگران سیگار را ترک کنند. ولی برای بیشتر افراد
سیگاری با وجود علائم قطع سیگار، کنار گذاشتن وابستگیهای روانی و اجتماعی
سیگار کار مشکلی است. خوشبختانه روشهای حمایتی زیادی در این زمینه در
دسترس است.
مشاوره تلفنی ترک سیگار
یکی از راههای موثر جهت ترک سیگار انجام مشاوره با متخصصین است. این مشاوره حتی میتواند بهصورت غیرحضوری و تلفنی صورت پذیرد.
این
افراد در تنظیم برنامه ترک سیگار مخصوص هر فرد به وی کمک میکنند. احتمال
ترک سیگار در کسانی که از این مشاورههای تلفنی استفاده میکنند ۲ برابر
افزایش مییابد.
مشاوره
تلفنی از بسیاری از روشهای دیگر مشاوره آسانتر است. در این روش نیازی به
تغییر محل و رانندگی نیست و در تمامی اوقات روز و آخر هفتهها نیز در
دسترس است. مشاوران معمولاً از مجموعهای از داروها، کلاسهای آموزشی،
بروشورها و شبکههای خانوادگی و دوستان در این مورد استفاده میکنند.
حمایت خانواده و دوستان و برنامه ترک سیگار
نقش
حمایتی خانواده و دوستان در ترک سیگار بسیار اهمیت دارد. همکاران و پزشک
خانوادگی هم در این زمینه موثر هستند. سعی کنید وقت بیشتری با افراد
غیرسیگاری و کسانی که سیگار را ترک کردهاند بگذرانید.
برنامه ترک سیگار شامل چه مراحلی است؟
برنامه
ترک سیگار به گونهای طراحی شده تا جهت تشخیص و کنار آمدن با مشکلاتی که
حین قطع مصرف سیگار ایجاد میشود، به فرد کمک کند. این برنامه همچنین از وی
حمایت میکند و موجب دلگرمی او میشود. مطالعات نشان میدهد بهترین
برنامهها شامل مشاوره رودررو و گروه درمانی است. ارتباط قوی بین مدت زمان
انجام برنامه و میزان موفقیت آن وجود دارد. بهطور کلی هرچه برنامه کاملتر
باشد احتمال موفقیت آن بیشتر است.
مثلاً
با افزایش تعداد یا زمان جلسات یا تعداد هفتههای برگزاری آنها میتوان
برنامه کاملتری داشت. در این برنامه توجه به این موارد لازم است:
مدت زمان هر جلسه حداقل بین ۱۵-۳۰ دقیقه باشد.
حداقل ۴ جلسه باید برگزار شود.
جلسات باید حداقل ۲ هفته (یا بیشتر) ادامه داشته باشد.
اطمینان پیدا کنید که مسئول برگزاری جلسات در زمینه ترک سیگار آموزش دیده
باشد. در برخی مناطق، جلسات گروههای ترک نیکوتین بهطور منظم برگزار
میشود. این گروه ۱۲ مرحله ترک الکل را نیز به برنامه ترک سیگار اضافه
کردهاند. در صورت وابستگی به نیکوتین میتوان به گروه وارد شد و در صورت
نیاز به کشیدن سیگار با مشاور صحبت کرد. این جلسات اکثراً رایگان است.
البته
همه برنامههایی که برای ترک سیگار ارائه میشوند، مفید نیستند. در صورت
وجود هریک از موارد زیر بررسی دقیقتر برنامه الزامی است:
برنامهای که بدون نیاز به تلاشی از جانب شما به سادگی قول ترک سیگار را میدهد.
برنامهای که در آن از داروها بهصورت تزریقی یا خوراکی با ترکیب نامشخص استفاده میشود.
مطالبه پول بسیار زیاد جهت برنامه.
وقتی که اطلاعاتی در مورد سایر افراد شرکتکننده در برنامه در اختیار شما نمیگذارند.
کمک به ترک اعتیاد جسمی سیگار: درمان جایگزین نیکوتین و سایر داروها
درمان جایگزین نیکوتین
همانطور
که قبلاً ذکر شد، نیکوتین موجود در سیگار موجب وابستگی جسمی به آن میشود.
کمبود این ماده در صورت قطع مصرف، موجب علائم ناخوشایندی میشود. با درمان
جایگزین نیکوتین (NRT)، این ماده بهصورت آدامس، برچسب و اسپری بدون سایر
مواد مضر سیگار، مصرف میشود. این روش برخی از علائم ترک را از بین میبرد و
شما میتوانید بر جنبه روانی وابستگی به سیگار تمرکز کنید.سپید
منبع: NCII