لاتاری؛ تیری در تاریکی

به گزارش شفا آنلاین: مهاجرت، پناه‌جویی، ترک وطن یا هر مفهومی شبیه به این‌ها، سال‌هاست که در ایران و بسیاری از کشورهای جهان به یک مسئله جدی و پیچیده اجتماعی تبدیل شده است.

 

کشورهایی که متقاضیان زیادی برای ورود دارند از یک لحاظ، و کشورهایی با شرایط عکس از لحاظ‌های دیگری قابل بررسی هستند. بااین‌حال همیشه مشکلات زیادی بر سر راه مهاجرت وجود دارد.

 

با تمام این مشکلات و سخت‌تر شدن هر روزه دریافت اقامت یا پذیرش پناه‌جویی از کشورهای دیگر دنیا، یک راه میان‌بر هست که شما می‌توانید در مدت کوتاهی نه‌تنها به گرین کارت ایالات متحده دست پیدا کنید، بلکه بعد از آن می‌توانید تمام شرایط تحصیلی، کاری و رفت و آمد بین کشور جدید و زادگاهتان را به راحت‌ترین شکل ممکن در اختیار داشته باشید.

 

منتهای مراتب برای استفاده از این میان‌بر باید از دو ویژگی بسیار مهم در حد اعلی برخوردار باشید؛ خوش‌شانسی بسیار زیاد و طبیعی و عادی بودن شرایط فردی و اجتماعی! در این صورت «لاتاری» در مشت شماست.

 

 

 

از سال 1990 کنگره ایالات متحده آمریکا تصمیم می‌گیرد تا شرایط نژادی و فرهنگی مهاجرانی را که در این کشور زندگی می‌کنند، با شیوه‌ای متفاوت کنترل کند. به همین خاطر، از این سال وزارت امور خارجه آمریکا با برگزاری یک قرعه‌کشی در ابعاد جهانی و سهمیه‌بندی‌شده برای اکثر کشورهای دنیا، به صورت کاملا گزینشی و هدفمند اقدام به جذب مهاجر می‌کند. معیار این‌که اتباع چه کشورهایی می‌توانند در لاتاری شرکت کنند، رابطه مستقیمی با تعداد مهاجران آن کشور در ایالات متحده دارد. درواقع لاتاری فرصتی است برای کشورهایی که در هر سال مهاجر کمتری به آمریکا روانه می‌کنند؛ درواقع راهی برای عدم جلوگیری از جریان پذیرش مهاجر و در عین حال برقراری موازنه‌ای بین نژاد و جمعیت مهاجران.

 

به این ترتیب با توجه به سهمیه‌بندی در نظر گرفته‌شده برای هر کشور، تعداد ظرفیت مشخصی توسط سامانه کامپیوتری «مرکز کنسولگری کنتاکی» به‌عنوان برنده اعلام می‌شوند. درواقع از بین میلیون‌ها نفر که سالانه در این قرعه‌کشی شرکت می‌کنند، تنها تعداد مشخصی در مرحله اول پذیرفته و پس از مصاحبه نهایی در سفارت این فرصت را به دست می‌آورند که به گرین کارت آمریکا دست پیدا کنند.

بااین‌حال محدودیت‌های حداقلی هم برای ثبت‌نام در لاتاری وجود دارد. برای مثال فرد متقاضی باید حتما 18 سال داشته باشد و مدرکی معادل پایان موفقیت‌آمیز 12 سال آموزش ابتدایی و متوسطه در اختیار داشته باشد. از آن‌جایی که برندگان نهایی می‌توانند همسر و فرزند زیر 21 سال خود را هم به‌عنوان همراه با خود ببرند، درواقع افراد بین 18 تا 21 سال سه برابر، و افراد متاهل دو برابر دیگران شانس دریافت گرین کارت دارند. آزمایش‌های پزشکی، اثبات توانایی مالی یا داشتن وابستگانی در آمریکا نیز ازجمله مواردی هستند که در اعطای نهایی ویزا تاثیر‌گذارند.

در ایران اما، این تمام ماجرا نیست. افراد شرکت‌کننده در این قرعه‌کشی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند؛ تمام مردم دنیا و پسرهای ایرانی که از سربازی معاف نیستند. مشمولان قانون سربازی در صورت برنده شدن یا باید از معافیت تحصیلی برخوردار باشند تا بتوانند با قرار وثیقه معین از کشور خارج شوند، یا پیش‌دستی کنند و برای خروج، از دانشگاهی ولو بسیار درجه پایین در خارج از ایران پذیرش تحصیلی بگیرند تا بتوانند اجازه خروج از کشور را داشته باشند. از طرفی افرادی که سابقه شرکت در لاتاری دارند، اگر بخواهند به‌صورت عادی مورد پذیرش کشوری قرار بگیرند، با مشکلات بسیار جدی روبه‌رو خواهند شد.

آن روی سکه مهاجرت

آمارهای جهانی از افزایش قابل پیش‌بینی مهاجران قانونی و چندبرابر شدن تعداد پناه‌جویان در چند سال اخیر حکایت دارند. تا جایی که سازمان ملل در گزارش‌های متعددی در سال‌های اخیر نسبت به بالا گرفتن تب مهاجرت ابراز نگرانی کرده است. به‌خصوص که در سال‌های اخیر مهاجران غیرقانونی و پناه‌جویان لزوما از کشورهای جنگ‌زده و قحطی‌زدگان آفریقایی نیستند.

مهاجرانی که از طریق لاتاری به آمریکا مهاجرت کرده‌اند، عموما و به جز موارد استثنا در موقعیت‌های نسبتا مطلوب اجتماعی قرار دارند. شرایط آسان برای ورود به دانشگاه‌ها، داشتن شغل‌های مرتبط با مهارت و برخورداری از خدمات اجتماعی، درمانی و بهداشتی مناسب همه و همه به بهبود شرایط برای برندگان خوش‌شانس لاتاری کمک کرده است.

 

بااین‌حال همان‌طور که در فلسفه ایجاد لاتاری گفته شد، این پذیرش مهاجران صرفا در راستای کنترل شرایط جمعیتی و نژادی و فرهنگی مهاجران پیشین است. درواقع سخت‌گیری‌های سال‌های اخیر در مصاحبه نهایی لاتاری و اعطای «ویزای گونه‌گونی» مربوط به اقدامات مخالفان سفت و سخت مقامات آمریکایی برای جذب بیشتر مهاجر است. تا جایی که موضوع مهاجران به یکی از ارکان مهم بحث‌های انتخابات پیش روی ایالات متحده نیز تبدیل شده است.

اشکان از برندگان ادوار گذشته لاتاری است که به همراه خانواده‌اش در ایالات متحده زندگی می‌کند. او با ورود به رشته پزشکی و گذراندن واحد‌های تحصیلی به‌تازگی موفق شده در بیمارستانی در شهر محل اقامتش مشغول به کار شود.

 

درواقع اشکان نمونه یک مهاجر با شرایط مطلوب برای خودش و به‌صرفه برای دولت آمریکاست. بااین‌حال او در گفت‌وگویی کوتاه با «چلچراغ» درخصوص شرایط اجتماعی و تحصیلی مهاجران این‌طور توضیح می‌دهد که به لحاظ قانونی هیچ‌کس با مشکلی روبه‌رو نمی‌شود، اما هم‌چنان برخورد با مهاجران همیشه خوب نیست.

 

اشکان این مسئله را این‌طور توضیح می‌دهد: «بحث مهاجران در ایالات متحده و بسیاری از کشور‌های دیگر سال‌هاست که از شرایط بحرانی و ناشناختگی بین اکثریت اجتماعی عبور کرده، اما هنوز هم مهاجران به‌خصوص در بحث‌های سیاسی محل مناقشه سران آمریکا هستند. برای مثال در انتخابات پیش رو، ما و بسیاری از مهاجرانی که با آن‌ها در ارتباط هستیم، امیدوار بودیم تا برنی سندرز بتواند به قدرت برسد.

 

از طرفی در بین تمامی راه‌های مهاجرت نوع رفتار آمریکایی‌ها با برندگان لاتاری کمی متفاوت است. ما در چشم آمریکایی‌ها بیشتر به‌عنوان آدم‌های خوش‌شانس و ماجراجو شناخته شده‌ایم تا کسانی که با شرایط تحصیلی، خانوادگی یا سیاسی به این کشور مهاجرت می‌کنند. بااین‌حال به لحاظ قانونی و اجتماعی مشکل خاصی وجود ندارد و در تمام این سال‌ها مهاجران شرایط بهتری در آمریکا پیدا کرده‌اند.»

با تمام این اوصاف، اگر فکر می‌کنید به قدر کافی خوش‌شانس هستید، به حد لازم از شرایط نرمال و طبیعی بهره می‌برید، اوضاع و احوال مالی‌تان آن‌قدر خوب هست که در مصاحبه نهایی مورد پذیرش قرار بگیرید و البته از تمام این‌ها مهم‌تر، از دسته پسران درگیر با مسئله سربازی نیستید، تا هفدهم آبان ماه فرصت دارید برای لاتاری 2018 ثبت‌نام کنید.

 
چرا جوان ایرانی به لاتاری فکر میکند؟

شیما طاهری ، محمد مخبری: چند سالی است که لاتاری به چالشی بزرگ در بین ایرانیان تبدیل شده و ایران یکی از پیشتازان شرکت در لاتاری است. نزدیک شدن به تاریخ ثبت‌نام در این قرعه‌کشی بهانه‌ای شد تا  با امان‌الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه همراه شویم تا عوامل محرک ایرانیان برای شرکت در این قرعه‌کشی و تبعات در جامعه را بررسی کنیم.

 

 

لاتاری یا ویزای گوناگونی (وِگ) یکی از انواع ویزاهای مهاجرتی آمریکاست که به‌صورت قرعه‌کشی تعدادی از افراد برای دریافت گرین کارت آمریکا انتخاب می‌شوند. کنگره آمریکا در سال 1990 میلادی دستور برگزاری این قرعه‌کشی را به منظور حفظ گوناگونی نژادی بین مهاجران، به وزارت امور خارجه داد، که هر سال توسط کنتاکی کونسولار آمریکا انجام می‌شود و از میان متقاضیان به 55000 نفر ویزای اقامت دائم داده می‌شود.

ثبت‌نام در لاتاری تنها دو شرط دارد؛ اول این‌که متقاضی متولد کشورهای مجاز باشد و دوم آن‌که حداقل مدرک دیپلم داشته باشد و در غیر این صورت باید دو سال سابقه کار در یکی از مشاغل موجود در فهرست اداره کار آمریکا را در پنج سال گذشته داشته باشد.

این ویزا برای کشورهایی که از روش‌های دیگر مهاجران زیادی را به آمریکا می‌فرستند، صادر نمی‌شود. هرساله فهرست کشورهای مجاز در سایت بولتن ویزا اعلام می‌شود. کشورهای غیرمجاز کشورهایی هستند که طی پنج سال گذشته بیش از 50 هزار مهاجر را از طریق ویزاهای خانوادگی و کاری به آمریکا فرستاده باشند، مثل چین، انگلیس و هند.

روان‌شناسان اجتماعی در فرانسه با مطالعه روی 8500 نفر دریافتند که افراد مهاجر موقعیت‌سنج‌تر و باهوش‌ترند. اگر به تاریخ هم نگاهی بیندازیم، می‌بینیم افراد نخبه و افرادی که از هوش بالاتری برخوردار بودند، مهاجرت کردند. مثل پیامبر اسلام. این افراد زودتر از بقیه تشخیص می‌دهند که محیط فعلی و فضای اجتماعی کشور محل زندگی‌شان ظرفیت پذیرش و توانایی جذب آن‌ها را ندارد. یعنی آن‌ها را از نظر شغلی، گذران اوقات فراغت، معیشت زندگی و آرامش خیال و… راضی نمی‌کند؛ پس این افراد به امید بهبود شرایط زندگی دست به مهاجرت می‌زنند.

بله، در سال 2011 حدود 2800 نفر از ایرانیان در این قرعه‌کشی برگزیده شدند که این تعداد در سال 2012 به دلیل حذف سهمیه کشور بنگلادش و اختصاص آن به ایرانیان به 4400 نفر رسید. اما چند وقت بعد کنسولگری آمریکا اعلام کرد که حدود هزار نفر از این افراد برای اجرای مراحل قانونی به سفارت‌خانه‌های این کشور مراجعه نکرده‌اند. در سال 2013 هم کشور ایران جزو کشورهایی بود که بیشترین متقاضی را برای شرکت در لاتاری داشت.

یکی از سرمایه‌های مهم هر جامعه نیروی انسانی است و جامعه هم برای هر فرد که تا مقطع لیسانس تحصیل می‌کند، به‌طور میانگین 150 میلیون تومان هزینه می‌کند که به آن هزینه سرانه هر فرد گفته می‌شود. البته می‌دانیم که این مبلغ برای تربیت افراد متخصص بسیار بیشتر است.

 

پس با مهاجرت هر فرد هم نیروی انسانی و هم هزینه سرانه فرد از کشور خارج می‌شود. هرچند که مهاجرت افرادی مثل مریم میرزاخانی به هیچ عنوان قابل جبران نیست. آلفرد مارشال، برنده جایزه نوبل اقتصاد، می‌گوید: اگر آموزش و پرورش کشوری در طول 100 سال یک مخترع یا دانشمند بپروراند، هزینه 100 سال آموزش و پرورش آن کشور را جبران کرده است. پس مریم میرزاخانی هزینه 100 سال آموزش و پرورش ما را جبران کرده، اما آن را به آمریکا برده است. با از دست دادن نیروی انسانی کارآمد طبیعی است که کشور نمی‌تواند از منابع و اطلاعاتی که در اختیار دارد، سود ببرد. پس با زیانی غیرقابل جبران روبه‌رو می‌شود.

مهاجرت به‌طور کلی دارای دو عامل درون‌زا و برون‌زا است. از نظر من در کشور ما عوامل درون‌زا مثل بی‌کاری، ناامیدی به آینده، مشکلات اقتصادی، درگیری‌های سیاسی و… تاثیر بسیار زیادی بر مهاجرت افراد به‌خصوص جوان‌ترها دارد. چون جوانان برخلاف سالمندان، اهل محافظه‌کاری نیستند و افرادی نوخواه، نوجو و بی‌باک‌اند. وقتی می‌بینند فضای جامعه نمی‌تواند آن‌ها را جذب کند، به فکر شرکت در لاتاری و مهاجرت می‌افتند. هرچند که عوامل برون‌زا مثل تبلیغاتی که از سوی کشور آمریکا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود هم بی‌تاثیر نیست.

داشتن حداقل مدرک دیپلم یا دو سال تجربه در یک شغل تخصصی در پنج سال گذشته، عدم سوءپیشینه فرد، عبور موفقیت‌آمیز از مراحل پزشکی و تزریق واکسن‌ها و درنهایت داشتن گواهی تمکن مالی یا معرفی یک شهروند یا مقیم آمریکا به‌عنوان اسپانسر فرد برگزیده‌شده از مواردی است که قبل از دادن گرین کارت مورد توجه قرار می‌گیرد.

بله. هرساله میلیون‌ها نفر در این قرعه‌کشی شرکت می‌کنند و حدود 100 هزار نفر برگزیده می‌شوند. اما سهمیه صدور ویزا تقریبا نصف این عدد است؛ چراکه بسیاری از افراد که به اصطلاح برنده لاتاری شده‌اند، نمی‌توانند مراحل بعدی از قبیل مصاحبه را پشت سر بگذارند. پس برگزیده‌شدگان در لاتاری به‌طور متوسط 50 درصد شانس دریافت گرین کارت آمریکا را دارند.

 
از نظر شما برای کاهش متقاضیان ایرانی لاتاری چه باید کرد؟