به
گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید در حاشیه برگزاری این نمایشگاه، کارگاه‌های آموزشی
هم با عناوین «استانداردهای بخش جراحی»، «تاسیسات و آب در مراکز درمانی»،
«بیمارستان‌های ایمن»، «آزمایشگاه‌های پزشکی»، «طراحی و ساخت دستگاه‌های
اکسیژن‌ساز بیمارستان»، «استانداردهای طراحی بخش استریل مرکزی(cssd)،
«استانداردهای بخش اورژانس» و عناوینی دیگر برگزار شده بود. در این
کارگاه‌ها تازه‌ترین دستاوردهای روز برای علاقه‌مندان تشریح شده و به آنها
گواهینامه‌نامه آموزشی ارائه می‌شد.
این
نمایشگاه در شرایطی برگزار شد که علی‌رغم تبلیغات قبلی و اعلام مدیر
برگزاری نمایشگاه از استقبال پرشور شرکت‌های خارجی، حضور این شرکت‌ها در
نمایشگاه نمود چندانی نداشت. از طرف دیگر عدم استقبال مسئولین دولتی از
جمله مدیران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از این نمایشگاه، خاطر
شرکت‌کنندگان و صاحبان غرفه‌های مختلف را مکدر کرده بود. مدیر یکی از
شرکت‌های فعال در زمینه ساخت تجهیزات بیمارستانی می‌گفت: «تصور می‌کردیم با
حضور در نمایشگاه، با مسئولان وزارت بهداشت رودررو شده و مشکلات کارمان را
با آنها در میان می‌گذاریم؛ ولی این اتفاق نیفتاد و الان از اینکه در
نمایشگاه شرکت کردیم، حس خوبی نداریم.» پیش‌تر محمود صدیقی، مسئول
برگزاری دومین نمایشگاه بیمارستان‌سازی، تجهیزات و تاسیسات بیمارستانی در
مراسم افتتاحیه این نمایشگاه گفته بود: «برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی باید
مورد حمایت وزارت بهداشت قرار گیرند چرا که سلامت، اساسی‌ترین نیاز سبد
مصرفی مردم بوده و این موضوع در تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته است.» وی
منظور از حمایت مسئولان را نه اختصاص بودجه و منابع مالی، بلکه حضور گرم
آنها در میان شرکت‌کنندگان در نمایشگاه دانسته و ابراز تاسف کرده بود که
هیچ یک از مسئولان و مدیران وزارت بهداشت در مراسم افتتاحیه حضور نیافتند.
درگیر شدن پزشکان در مسائل ساخت‌وساز، اتلاف نیرو و انرژی است
البته
در روزی که ما در نمایشگاه حاضر بودیم، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس
سازمان مجری ساختمان‌ها و تاسیسات دولتی و عمومی از نمایشگاه بازدید کرد.
محمدجعفر علیزاده در گفت‌وگو با خبرنگار «سپید» در تشریح حوزه فعالیت وزارت
متبوع خود در بحث بیمارستان‌سازی اظهار کرد: «از قبل از انقلاب و دهه 40
که قانون وزارت آبادانی و مسکن شکل گرفته، مثل همه کشورهای پیشرفته جهان در
قانون پیش‌بینی شده که ساخت‌وساز ساختمان‌های دولتی و عمومی توسط دستگاه
تخصصی انجام شود و بهره‌بردار همه انرژی خودش را صرف بهره‌برداری و امور
نرم‌افزاری کند. این سیاستی است که در اکثر کشورهای جهان هم وجود دارد.» وی
تاکید کرد: «علی‌القاعده پزشکان و جامعه پزشکی در زمینه بیمارستان‌سازی
باید به فکر مسائل مربوط به درمان و بهره‌برداری از بیمارستان باشند. درگیر
شدن پزشکان در مسائل ساخت‌وساز، اتلاف نیرو و انرژی است. لذا در بسیاری از
کشورهای جهان، امور مربوط به ساخت‌وساز را یک دستگاه تخصصی انجام داده و
تحویل بهره‌بردار می‌دهد.» علیزاده مزایای این تقسیم کار را اینگونه شرح
داد: «مزایای این کار زیاد است. اولا یک دستگاه می‌تواند مطالعه جامعی روی
کشور داشته و یک نگاه آمایشی به مقوله ساخت‌وساز و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز
داشته باشد و اینکه در این حالت، بهره‌بردار موشکافی بیشتری می‌کند. اگر
خود بهره‌بردار برای خودش ساخت‌وساز انجام دهد، ممکن است در آخر، از نقایص
احتمالی چشم‌پوشی کند ولی وقتی دستگاه دیگری این ساخت‌وساز را انجام دهد،
در تحویل گرفتن پروژه، دقت نظر بیشتری به خرج می‌دهد و به قول معروف مو را
از ماست می‌کشد.»
معاون
وزیر راه‌وشهرسازی گفت: «درحال حاضر حدود 100 بیمارستان با بیش از 20 هزار
تخت در سراسر کشور در دست ساخت داریم که پس از ساخت، تحویل وزارت بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی خواهد شد.» وی درخصوص اختلافی که در تعیین قیمت ساخت
هر تخت بیماستانی در کشور وجود دارد، تصریح کرد: «براساس فهرست‌بهای جدید،
بسته به محل پروژه، فاصله پروژه از مراکز تولید مصالح و داشتن یا نداشتن
معادن، per bed یا به ازای هر تخت بیمارستانی بین 300 تا 350 میلیون تومان
هزینه لازم است. البته این دامنه متغیر که در ارائه قیمت‌ها وجود دارد، به
دلیل متغیرهای متفاوتی است که در ساخت یک پروژه وجود دارد. مثلا ممکن است
برای تامین انرژی و برق یک ساختمان زیرساخت‌های لازم وجود نداشته باشد و
نیاز باشد که از یک فاصله دور حمل شود. گاهی محوطه کار بسیار بزرگ است و
به‌هرحال مسائلی از این دست در پروژه‌ها وجود دارد. وقتی همه این مسائل در
نظر گرفته شود، می‌بینیم که ممکن است هزینه ساخت بیمارستان در نقاط مختلف
تفاوت‌هایی با هم پیدا کنند اما به طور میانگین براساس فهرست‌بهای جدید،
300 تا 350 میلیون تومان برای ساخت یک بیمارستان با تجهیزات ثابت و بدون
تجهیزات تخصصی پزشکی است.»
این
درحالی است که قبلا رقم‌هایی متفاوت با این 300 میلیون تومان از زبان
مسئولین مختلف شنیده شده بود. حتی از سوی عالی‌ترین مدیران وزارت بهداشت،
رقم 500 میلیون تومان و از طرف منابع دیگر، تا 700 میلیون تومان به ازای
ساخت هر تخت بیمارستانی هم شنیده شده است.
علت اختلاف قیمت‌ها
حسین
فیض‌آبادی، مهندس عمرانی است که حدود 10 سال به طور تخصصی در زمینه طراحی و
ساخت فضاهای درمانی کار کرده است. سری به غرفه شرکت وی زدیم و چند
دقیقه‌ای درخصوص سختی‌ها و آسانی‌های بیمارستان‌سازی در ایران با او به
گفت‌وگو نشستیم. فیض‌آبادی مراحل نازک‌کاری، تجهیزات داخلی و تاسیسات
مکانیکال را عوامل تعیین‌کننده هزینه ساخت هر تخت بیمارستانی و وجود اختلاف
در ارائه قیمت دانست. وی گفت: «در ساخت یک بیمارستان مراحل نازک‌کاری،
تجهیزات داخلی و تاسیسات مکانیکال تعیین کننده قیمت تمام‌شده نهایی هستند و
این مراحل می‌توانند هزینه ساخت هر تخت بیمارستانی را تا 50 درصد اضافه یا
کم کنند. بهترین کار برای شرکتی که می‌خواهد قدم در این راه بگذارد این
است که در مرحله طراحی و عقد قرارداد، نوع مصالح مورد نیاز برای ساخت پروژه
کاملا مشخص شود.» این مهندس عمران در پاسخ به این سوال که «آیا می‌شود
رکود احتمالی، تورم و تغییراتی که در قیمت مصالح مورد نیاز برای ساخت یک
بیمارستان به وجود می‌آید را پیش‌بینی کرد و در یک قرارداد لحاظ کرد؟» گفت:
«این نکته ظریفی است اگر به اشخاص و شرکت‌هایی که در زمینه بیمارستان‌سازی
ورشکسته شده‌اند دقت کنیم، می‌بینیم اینها کسانی هستند که ریسک ارائه قیمت
با مصالح را به جان می‌خرند. کسانی که می‌گویند من این بیمارستان را با
این مصالح و با این قیمت می‌سازم، معمولا متضرر شده و ورشکسته می‌شوند. چون
ثبات قیمت در کشور ما وجود ندارد.» وی افزود: «قراردادهای ما به صورت
«مدیریت پیمان» است. به این صورت که بیمارستان مصالح را تحت نظر ما خریداری
می‌کند. یا اینکه ما می‌خریم و فاکتور ارائه می‌کنیم. در این حالت هر چه
قیمت آن در بیاید، 9 تا 12 درصد آن به ما داده می‌شود.» فیض‌آبادی ادامه
داد: «روشی که در حال حاضر اغلب وزارتخانه‌ها به آن عمل می‌کنند، روش
«فهرست‌بهایی» است. فهرست‌بها قیمت را تعیین می‌کند. یعنی یک کتابچه از
قبل توسط وزارت مسکن و شهرسازی تعریف شده است که بر اساس آن فهرست‌بها،
پیمانکار وارد عمل می‌شود. طبق همان هم به او پول پرداخت می‌شود.» وی این
روش را دارای نقاط ضعفی هم دانست و گفت: «نقطه‌ضعف روش فهرست‌بها در کنار
همه منافعی که دارد، این است که وقتی پول دریافتی تمام شد، کار می‌خوابد.
به عنوان مثال گفته می‌شود این پروژه 10 میلیارد تومان خرج دارد. اگر کل
بودجه را همان اول بدهند و زمان تحویل را هم مشخص کنند، کارها به خوبی پیش
می‌رود اما در سیستم دولتی پولی که برای یک پروژه کنار گذاشته می‌شود وقتی
در جای دیگری مورد نیاز باشد، برداشته و خرج می‌شود و نهایتا پروژه
می‌خوابد.»
چرا پیمانکاران ورشکسته می‌شوند؟
فیض‌آبادی
که به عنوان یک بیمارستان‌ساز در بخش خصوصی دل پری از قرارداد با دولت
داشت، در بخش دیگری از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: «در پروژه‌های دولتی آنقدر
پیمانکار دیر انتخاب می‌شود و مصالح دیر خریداری می‌شود که به عنوان مثال
10 میلیارد تومانی که قرار است در یک سال به پروژه اختصاص داده شود، تا 3
سال طول می‌کشد اما این 10 میلیارد، دیگر همان ارزش 10 میلیارد تومان 3 سال
پیش را ندارد و این مسئله، دلیل اصلی شکست پروژه‌های ما است؛ چون دچار
مرور زمان می‌شود. به‌عنوان مثال اگر آهن در سال اول کیلویی 1000 تومان
بوده است در سال سوم به 1700 تومان رسیده است.»
وی
اضافه کرد: «وقتی بخش خصوصی برای خودش می‌سازد، به شرطی که اعتبار کافی هم
داشته باشد، موفق می‌شود؛ اما من به عنوان یک شرکت خصوصی که می‌خواهم در
پروژه‌های دولتی فعال باشم، دنبال یک جای حاضر و آماده می‌گردم که از صفر
شروع نکنم و دولت حداقل هزینه‌های اصلی را کرده باشد و بعد من آن را اجاره
کنم اما اگر بخواهم یک پروژه دولتی را از صفر شروع کنم، به دلیل همان
مشکلاتی که اشاره شد، به مشکل خورده و متضرر می‌شوم.»
