هشدار دانشمند ایرانی درباره شکست ایمپلنت و لامینیت

سینوس، حفره‌ای است که در داخل استخوان فک بالا و در بالای دندان‌های آسیابی کوچک و بزرگ دو طرف فک قرار دارد. زمانی که دندان‌های این نواحی کشیده می‌شوند، پس از مدتی استخوان نگهدارنده دندان‌ها تحلیل می‌رود. این امر باعث می‌شود زمانی که جای این دندان‌ها ایمپلنت گذاشته شود، استخوان کافی برای جراحی موجود نباشد.

مشکل این روش «کلاسیک» سینوس لیفت باز، در کنار تهاجم بالای جراحی بر فک بیمار، شامل ریسک تقریبا 30 درصدی پارگی جدار سینوس، میزان تقریبا 20 درصدی از دست دادن ایمپلنت‌ها و بروز نسبتا بالای درد، تورم، کبودی، عفونت سینوسی و خونریزی‌های ناشی از جراحی و در مواردی تحلیل شدید است.

جهت حل این مشکلات دکتر شکیبایی برای اولین بار در جهان روش «سینوس لیفت باز میکروسکوپی» را با ابزارآلات جدید در سال 2008 میلادی ابداع و منتشر کرد. وی در این روش کم‌تهاجمی جدید با به کارگیری بزرگنمایی میکروسکوپ و ابزارآلات ویژه میکروسکوپی، موفق شد تهاجم ناشی از جراحی سینوس لیفت باز کلاسیک را به صورت قابل توجهی کاهش داده و میزان موفقیت این درمان را نیز همزمان افزایش دهد.

در این جراحی، سایز پنجره سینوس لیفت کلاسیک به یک هشتم کاهش می‌یابد که باعث حفظ قابل توجه استخوان فک بالای بیمار می‌شود. ضمن آنکه درصد پارگی‌های جدار سینوس در حین جراحی از 30 به حدود 2 درصد و مدت زمان درمان بیمار به دلیل خون‌رسانی بهتر در ناحیه جراحی شده کاهش می‌یابد. همزمان ریسک کمتر و قابل توجه از دست دادن ایمپلنت‌های جای‌گذاری شده، خون‌ریزی‌ها، عفونت‌ها، کبودی، تورم و درد بیمار از دیگر مزایای این تکنیک جدید است که در سال‌های 2010 و 2011 میلادی مجددا توسط شکیبایی به صورت علمی منتشر شده است.

جراحی‌های میکروسکوپی در ایمپلنتولوژی

جراحی‌های میکروسکوپی (میکروسرجری) در ایمپلنتولوژی (Microsurgical Implantology)، یک شاخه جدید فوق تخصصی در جراحی‌های دهان، فک و صورت بشمار می‌آیند. استفاده از میکروسکوپ در اعمال جراحی در دهه 60 میلادی در جراحی‌های گوش، حلق و بینی آغاز شد. سپس جراحان مغز و اعصاب، چشم و جراحان دهان، فک و صورت در دهه‌های 70 و 80 میلادی میکروسکوپ را به کار گرفتند. اولین متخصصین در رشته دندانپزشکی، اندودونتیست‌ها (متخصصین ریشه‌ دندان) بودند که در دهه 90 میلادی از بزرگنمایی میکروسکوپ به صورت سیستماتیک بهره بردند.

10 سال بعد متخصصین پروتز و دندانپزشکی زیبایی و همچنین جراحان لثه از تکنیک‌های میکروسکوپی جهت ارائه درمان‌های ویژه استفاده کردند. ارائه و نشر علمی جراحی‌های میکروسکوپی در رشته ایمپلنتولوژی از سال 2008 میلادی با اولین مقاله بین‌المللی دکتر شکیبایی آغاز شد که این تحقیقات و ابداعات وی تا به امروز ادامه دارد. به گونه‌ای که نتیجه تحقیقات و ابداعات وی ارائه 4 تکنیک جدید در این حوزه و تولید بیش از 20 نوع ابزار میکروسکوپی بوده است.

پایه این اعمال جراحی به کارگیری بزرگنمایی (ذره‌بین یا میکروسکوپ) و ابزار جراحی ظریف (کوچکتر از 2 میلیمتر در دهان) است. متخصص در کنار یادگیری مهارت‌های ویژه این رشته باید چندین برابر زمان معمول برای جراحی‌های میکروسکوپی زمان بگذارد. همچنین چارچوب درمانی کلینیک و روش فعالیت دستیاران جراح نیز باید بر طبق اصول ویژه جراحی‌های میکروسکوپی چیدمان شوند.

تکنیک «سینوس لیفت میکروسرجری» از جمله این روش‌های ابداع شده است. در جراحی سینوس لیفت کلاسیک، فرد در قسمت پشت فک بالا با از دست دادن دندان‌ها دچار تحلیل استخوان شده و نیاز به ایمپلنت دارد که این آسیب با استفاده از تکنیک سینوس لیفت ترمیم می‌شود.

به گفته این محقق، در حین این جراحی سوراخی در استخوان خارجی سینوس به ابعاد میانگین 6 در 12 میلیمتر ایجاد می‌شود تا جراح بتواند محتاطانه جدار سینوس را بالا زده تا بتواند حفره‌های مصنوعی در کف سینوس به وجود آورد. به این ترتیب فضای کافی برای ایمپلنت‌ها به دست می‌آید.

شکیبایی‌، با تاکید بر این که روش «سینوس لیفت میکروسرجری» با استفاده از بزرگنمایی حداقل 5 برابر و ابزار جدید میکروسرجری به صورت مینیاتوری (کم‌تهاجمی) اجرا می‌شود، ادامه داد: در روش ابداعی، دریچه‌ای که در استخوان خارجی سینوس گشوده می‌شود، حدود یک پنجم میزان دریچه سینوس لیفت کلاسیک یا معمولی است که در کل دنیا انجام می‌شود. ضمن آنکه جدار سینوس با بزرگنمایی و استفاده از ابزار جدید میکرویی که برای این منظور طراحی و عرضه شد، بالا زده می‌شود. به این ترتیب احتمال وارد شدن جراحت به آن به حداقل (کمتراز 2 درصد) می‌رسد.

وی به عنوان یکی از محققان ایرانی مقیم آلمان، 4 سال پیش به کشور بازگشته و در حال حاضر اقدام به ارائه و صدور این تکنیک‌های جدید از ایران به سایر کشورهای جهان کرده است و در عین حال معتقد است کشور در اجرای برنامه بازگرداندن محققان ایرانی عملکردی ناموفق داشته است.

تلاش برای تاسیس بزرگترین مرکز تحقیقاتی دندانپزشکی میکروسکوپی جهان در ایران

دکتر بهنام شکیبایی‌مقدم  ضمن اشاره به برنامه‌های کشور برای بازگرداندن محققان ایرانی خارج از کشور، گفت: علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته در حال حاضر اهدافی که برای این طرح پیش‌بینی شده بود، از خاطرها دور شده است.

وی با بیان این‌که در سال 91 گروه 85 نفری از محققان ایرانی با تخصص‌های مختلف به کشور دعوت شدند، خاطرنشان کرد: طبق آخرین اطلاعات به دلیل عدم اعتمادسازی و حمایت‌های لازم، اکثر این افراد در ایران باقی نماندند و از این گروه فقط پروفسور سمیعی و من در کشور ماندیم، البته پروفسور سمیعی نیز به صورت مستمر در ایران نیست، ولی پروژه‌ وی در حال اجرا است و من نیز در کشور فعالیت‌های خود را دنبال می‌کنم.

وی هدف خود را از بازگشت به کشور را احداث بزرگترین مرکز بین‌المللی تحقیقاتی، آموزشی و درمانی جراحی‌های میکروسکوپی و کم‌تهاجمی بازسازی استخوان فک و ایمپلنت در ایران ذکر کرد و یادآور شد: بر اساس این هدف، دولت قبل ما را به ایران دعوت کرد؛ ولی نه از ما و نه از این پروژه‌های ما حمایت نشد، در نتیجه به این هدف نائل نشدیم.

شکیبایی، بازگشت خود به ایران را مصادف با اوج تحریم‌ها علیه ایران دانست و اظهار کرد: با توجه به فعالیت‌هایی که در سطح بین‌المللی داشتم و با توجه به این که از 6 ماه قبل به عنوان رییس بخش ایمپلنتولوژی بزرگترین انجمن دندانپزشکی میکروسکوپی دنیا منصوب شدم، از این رو درصدد انجام اقدامات بزرگی در کشورمان برای خدمت به علم دندانپزشکی در جهان و خاورمیانه هستم که یکی از آنها راه‌اندازی بزرگترین مرکز جهانی تحقیقاتی، آموزشی و درمانی رشته نوین جراحی‌های کم‌تهاجمی و میکروسکوپی بازسازی استخوان فک و ایمپلنت در ایران است.

وی، تاسیس این مرکز را فرصت بزرگی برای توسعه دندانپزشکی میکروسکوپی به ویژه جراحی‌های کم‌تهاجمی در حوزه ایمپلنتولوژی دانست و یادآور شد: با راه‌اندازی این مرکز تعاملات علمی بی‌نظیری در این حوزه ایجاد خواهد شد که در هیچ یک از دانشگاه‌های دنیا یافت نمی‌شود.

این محقق، با تاکید بر این که اجرای چنین پروژه بزرگی بدون حمایت‌های دولتی میسر نخواهد بود، اضافه کرد: حتی اگر سرمایه‌گذاران نیز پا به عرصه بگذارند، بدون حمایت‌های دولتی به نتیجه نخواهد رسید.

افزایش قابل توجه مشکلات درمان‌های ایمپلنت در کشور

شکیبایی با تاکید بر این که جراحی‌های کم‌تهاجمی ایمپلنت نیاز به سازماندهی و آماده‌سازی‌های ویژه‌ای دارند، اظهار کرد: بهداشت دهان بیمار باید کامل و فاقد دندان‌های پوسیده و لثه آنها عاری از عفونت باشد که درصد بسیار پایینی از این بیماران به صورت تصادفی دارای این ویژگی‌ها هستند، حتی این شرایط در بیماران غنی نیز به ندرت مشاهد می‌شود؛ امری که فرهنگ سازی در این زمینه را در آینده اجتناب‌ناپذیر می‌کند.

وی با بیان این که علی‌رغم فراهم نبودن این شرایط در بسیاری از بیماران و با استفاده از طرح درمان‌های پر ریسک و بعضا اشتباه در جهان و به ویژه کشورمان، روزانه هزاران ایمپلنت جراحی می‌شوند، گفت: همین امر بروز عفونت‌ها، شُل شدگی‌های ایمپلنت و شکست در درمان ایمپلنت را رقم می‌زند. عواقب این گونه شکست‌ها برای بسیاری از بیماران غیر قابل جبران بوده و موجب کاهش اعتماد مردم به این رشته نوین درمانی در دندانپزشکی خواهد شد.

وی به دلایل بروز این مشکلات اشاره کرد و گفت: حفره دهان یک حفره بسته است و کسی به درون این حفره توجهی زیادی ندارد و ادامه این روند موجب خواهد شد که در آینده با موج بزرگتری از شکست‌های ایمپلنت مواجه شویم.

شکیبایی اضافه کرد: کشورهای پیشرفته به فکر ارائه راه حل‌های هدفمند در این زمینه هستند و با کنترل‌های کیفیتی سختگیرانه‌تری نسبت به واردات یا تولید مواد، قطعات و تجهیزات درمان‌های ایمپلنت از یک طرف و از سوی دیگر نسبت به تعلیمات تخصصی این رشته و طرح درمان‌های بیماران اقدام می‌کنند؛ چرا که هزینه‌های ناشی از صدمات شکست‌های درمان ایمپلنت به صورت قابل توجهی رو به افزایش است.

وی با تاکید بر این که هر کشوری که در این زمینه سطح دانش پایین‌تری دارد، مشکلاتش نیز بیشتر است، ادامه داد: بعد از گران شدن دلار در کشور کیفیت تجهیزات، مواد و قطعات وارداتی ایمپلنتولوژی به صورت قابل توجهی کاهش یافت و این خود موجب بروز مشکلات زیادی در درمان‌های مربوط شده است.

شکیبایی با بیان این‌که ارائه طرح درمان صحیح، ماندگار و کم ریسک نیازمند جمع‌آوری اطلاعات بیمار با استفاده از روش‌های عکسبرداری ویژه داخل دهان، رادیوگرافی‌های دو و سه‌بعدی، وقت و انرژی است، تاکید کرد: در حال حاضر بسیاری از برنامه‌ریزی‌های درمانی در کوتاه‌ترین زمان ممکن بدون اطلاعات کافی از وضعیت داخل دهان بیمار شکل می‌گیرند.

تلاش برای صدور علم از ایران به دنیا

وی با اشاره به ویژگی‌های لازم برای جراحی ایمپلنت، گفت: مهمترین ویژگی اجرای ایمپلنت، داشتن تخصص از سوی ارائه دهنده درمان و در وهله دوم نیاز به تجهیزات، مواد و قطعات ویژه است که از استانداردهای علمی و بین‌المللی محسوب می‌شود. ما نمی‌توانیم درمان‌های میکروسکوپی و کم‌تهاجمی را با مواد درجه 4 و قطعات و تجهیزات درجه 5 دنیا انجام دهیم؛ چون با این اقدام اگرچه از یک سو جراحی را ظریف‌تر و دقیق‌تر کرده‌ایم، ولی از سوی دیگر ریسک عفونت افزایش یافته است.

شکیبایی با بیان اینکه هدف از اجرای این فناوری جدید در ایران، تولید دانش در داخل کشور و انتقال آن از ایران به سایر کشورهای جهان است، خاطرنشان کرد: بسیاری از کشورهای جهان درخواست کرده‌اند که ابداعات جدید  خود را در دانشگاه‌هایشان به صورت اختصاصی ارائه دهم، ولی آرمان من این است که تکنیک جراحی کم‌تهاجمی ایمپلنت از ایران به دنیا صادر شود. به این دلیل در حال فراهم کردن شرایط تاسیس بزرگترین مرکز بین‌المللی تحقیقاتی و تعلیماتی این رشته در ایران هستم. همچنین از فرصت استفاده کرده و بیماران سرشناس خارجی متقاضی دریافت تکنیک‌های جراحی «شکیبایی» را جهت درمان به ایران آورده‌ام.

وی، مشاور صدر اعظم آلمان، برادرزاده شیخ شارجه، معاون وزیر امور خارجه ایرلند، نماینده مجلس کویت و معاون شهردار زوریخ را از جمله این بیماران ذکر کرد و ادامه داد: این روند به مراتب فراتر از درمان فک برخی اشخاص ویژه است؛ چرا که این افراد در طول درمانشان که معمولا بین یک تا 3 سال است، باید سفرهای زیادی به ایران و مرکز درمانی ما مراجعه کنند و در این مدت با کشورمان آشنا می‌شوند. این اعتماد درهای جدیدی را در روابط بین‌المللی می‌گشاید و همچنین باعث ارتقای وجهه علمی کشور و جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌شود.

شکیبایی با بیان اینکه در سال‌های اخیر به دلایل مختلف سطح اعتماد جامعه جهانی به ایران کم شده است، اضافه کرد: تردد اشخاص خارجی عالی‌رتبه جهت دریافت درمان‌های خاص در کشور، این جریان را خنثی می‌کند.

این محقق با اشاره به عدم توفیق کشور در بازگرداندن محققان ایرانی، افزود: من تصمیم دارم که در ایران بمانم و به نسل جوان نشان دهم که می‌توان در ایران دانش و فناوری جدید تولید کرد و آن را به سایر کشورهای جهان ارائه داد. اگر شرایط فراهم شود، نیازی نیست که ابداعات و اختراعات ایرانیان در اروپا و آمریکای شمالی تجاری‌سازی شده و با چندین برابر قیمت به کشور وارد شود، بلکه ما می‌توانیم زنجیره اختراع تا تجاری‌سازی را در کشور تکمیل کنیم و آینده نسل جوان را بسازیم.

مبدع تکنیک‌های میکرو سرجری ایمپلنت با بیان اینکه باید در این زمینه افرادی پیشگام شوند، اضافه کرد: برای این منظور جشنواره جایزه بزرگ اختراعات ایران و همچنین جایزه اختراعات دندانپزشکی را برای اولین بار در کشور پایه‌گذاری کردیم. از آنجایی که متولیان این جشنواره خود داغدیده‌های عدم حمایت هستند، برای این جشنواره چارچوب ویژه‌ای تعریف کردیم.

به گفته وی، هر برنده این جشنواره از صندوق امید 100 میلیون تومان تسهیلات 7 ساله با نرخ سود 2 درصد دریافت خواهد کرد، ضمن آنکه مشمول معافیت سربازی می‌شود. همچنین از تمام برگزیدگان جشنواره که 30 نفر هستند، فیلم مستند زندگی آنها ساخته خواهد شد تا از این طریق به جامعه معرفی شوند و به این ترتیب الگویی برای نسل جوان عرضه شود.

شکیبایی اضافه کرد: بسیاری از طرح‌هایی که به این جشنواره ارائه شده‌اند، قابلیت عرضه در سایر کشورها را دارند؛ در حالی که از سوی نهادهای متولی داخلی توجهی به آنها نشده است. باید به این باور برسیم که آینده کشور در اختراعات، ابداعات و خلاقیت جوانان است و اگر پتانسیل نیروی انسانی را نادیده بگیریم، کشور آینده‌ای نخواهد داشت.

پروتکل درمانی شکیبایی

وی با بیان اینکه تمام درمان‌های تهاجمی در دندانپزشکی در دنیا به سمت کم‌تهاجمی شدن در حال حرکت است، یادآور شد: ما هرگز قادر نیستیم جلوی این روند را بگیریم، چون با فعال بودن مطبوعات و شبکه‌های اجتماعی، بیماران به دنبال روش‌های کم‌تهاجمی هستند و از پزشکان درخواست استفاده از ابزار ظریف‌تر با عملکردی دقیق‌تر را دارند. این فشارهای افکار عمومی است که باعث تغییر طرح درمان‌های سنتی شده و پیشرفت تکنولوژی را رقم می‌زند.

شکیبایی، به پروتکل درمانی ارائه شده در تکنیک میکروسکوپی اشاره کرد و توضیح داد: ما در این تکنیک درصدد هستیم تا با حداقل برش لثه و برداشت استخوان از فک، با حداکثر دقت در جایگذاری ایمپلنت، ظرافت در بخیه زدن، حداقل اختلال در خون‌رسانی در محل جراحی، درد و مشکلات ناشی از جراحی را برای بیماران کاهش و طول عمر درمان و ‌زیبایی بافت‌های فک را افزایش دهیم.

وی با بیان اینکه این روش، درد ناشی از جراحی و عوارض جانبی جراحی همچون خونریزی، کبودی، تورم، از کارافتادگی فک بیمار، عفونت‌های ثانویه و درصد از دست دادن ایمپلنت را در فرد کاهش می‌دهد، اضافه کرد: این امر از دستاوردهای جراحی کم‌تهاجمی است و در این زمینه 4 تکنیک و بیش از 20 ابزار جراحی ابداع کرده‌ام که در آلمان تولید می‌شود.

این محقق، دلیل تصمیم خود برای تولید این ابزار در آلمان را دقت و کیفیت بالای تولید ذکر کرد و ادامه داد: با احداث مرکز تحقیقاتی و آموزشی جراحی‌های میکروسکوپی درصدد هستیم تا از اساتید دانشگاه‌های داخلی نیز جهت آشنایی آنها با این تکنیک و ابزارهای آن دعوت به عمل آوریم.

وی با ابزار تاسف از این که بستر ارائه این تکنیک‌ها در دانشگاه‌های کشور فراهم نیست، خاطرنشان کرد: از این رو درصدد هستیم تا اساتید را در این مرکز آموزش داده که آنها با سرمایه‌گذاری دانشگاه‌ها این تکنیک‌ها را به نسل بعدی دندانپزشکان تعلیم دهند.

شکیبایی به یکی دیگر از تکنیک‌های کم‌تهاجمی خود نیز اشاره کرد و گفت: این پروتکل جدید از زمان کشیدن دندان از حفره آن به صورت کم‌تهاجمی آغاز می‌شود و حفره خالی دندان را با حداقل صدمه برای بیمار نگه می‌داریم و در همان جلسه حفره خالی دندان را جهت جلوگیری از تحلیل بافت طبیعی فک برای بیمار بازسازی می‌کنیم.

وی با بیان این که این بیماران پس از گذشت 3 تا 4 ماه بدون تحلیل استخوان فک جهت جراحی ایمپلنت مجدد مراجعه می‌کنند، گفت: در زمان جراحی کم‌تهاجمی ایمپلنت استفاده از مته‌های نو و تیز در تکنیک جدید اجتناب ناپذیر است؛ چرا که مته‌های دست دوم با حرکت‌های افقی (ویبره) ممکن است استخوان بافت ناحیه دندان کشیده شده را بشکنند و این در حالی است که مته‌های تیز ریسک صدمات استخوانی را به حداقل رسانده و اجازه می‌دهد ایمپلنت در جایگاه دلخواه قرار داده شود.

مجری طرح با تاکید بر این که استفاده از مته‌های تیز اجازه می‌دهد در اطراف ایمپلنت حداقل یک میلیمتر استخوان باقی بماند، اضافه کرد: اگر ضخامت استخوان اطراف ایمپلنت از یک میلیمتر کمتر باشد، خون‌رسانی به آن ناحیه مختل شده و ریسک تحلیل استخوان پس از گذشت چند سال افزایش می‌یابد، به گونه‌ای که ایمپلنت از فک خارج می‌شود.

مبدع تکنیک کم‌تهاجمی با تاکید بر این که میزان استخوان فک و لثه ثابت بیمار در موفقیت، طول عمر و زیبایی درمان ایمپلنت بزرگترین نقش را بازی می‌کند، ادامه داد: در موارد تحلیل فک بیماران باید با روش‌های مشخص، پیوند استخوان و لثه انجام شود تا بتوان ایمپلنت را در ناحیه ایده‌آل پروتزی قرار داد. در بسیاری از موارد، درمان صحیح پیوند استخوان و لثه شکل نمی‎گیرد، از این رو بیمار معمولا پس از گذشت 3 تا 5 سال با مشکلات درمان نامناسب روبرو شده و بعضا شکست کامل را تجربه می‌کند.

به گفته وی، در بسیاری از این شکست‌ها درمان جدید ایمپلنت دیگر میسر نبوده یا با کیفیت بسیار پایین‌تر مقدور است. به این دلیل بکارگیری روش‌های کم‌تهاجمی و بازساری فوری حفره خالی دندان جهت نگهداری استخوان و لثه ثابت بیمار از بدو کشیدن دندان، عملی حائز اهمیت در درمان روز ایمپلنت در جهان است.

عدم توجه کافی به روش‌های کم‌تهاجمی در کشیدن دندان

وی با تاکید بر این که پس از اعمال روش‌های متداول کشیدن دندان، 40 تا 60 درصد حجم فک بیمار از بین می‌رود، ولی با این تکنیک جدید، فقط حدود 2 تا 3 درصد، یادآور شد: کشیدن دندان در کشورهای در حال توسعه مانند ایران اقدام پزشکی پیش پا افتاده‌ای است، در حالی که در علم روز ایمپلنتولوژی جهان کشیدن دندان بسیار مهم است؛ چرا که در این جریان می‌توان مقدار زیادی از استخوان فک و لثه بیمار را حفظ کرد و کیفیت درمان آینده ایمپلنت بیمار را به صورت قابل توجه افزایش داد که این امر نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.

وی با تاکید بر این که هر چه دندان سریع‌تر کشیده شود، معمولا صدمات استخوان و لثه اطراف ریشه دندان نیز شدیدتر است، افزود: این امر موجب تحلیل بیشتر حجم فک در ناحیه دندان کشیده شده می‌شود و می‌تواند تا میزان 80 درصد استخوان و لثه ثابت را از بین ببرد.

شکیبایی با بیان اینکه تحلیل فکی ناشی از دندان کشیدن به صورت طبیعی غیر قابل برگشت است و فقط با پیوندهای مناسب قابل بازسازی است، توضیح داد: استخوان فک در نواحی نگهدارنده دندان‌ها یعنی جایی که ریشه دندان‌ها در فک قرار می‌گیرند، مغز استخوان ندارد. در مغز استخوان تمام سلول‌ها و فاکتورهای رشد استخوان موجود است و چون مغز استخوان در این نواحی وجود ندارد و یا بسیار اندک است؛ از این رو زمانی که استخوان فک در حین و پس از کشیدن دندان از بین می‌رود، به شکل طبیعی ترمیم نخواهد شد.

وی با بیان اینکه طبق آخرین آمار در بیش از 80 درصد موارد در حین کشیدن دندان، استخوان فک اطراف ریشه دندان می‌شکند و لثه ثابت نیز صدمه می‌بیند و در حدود 20 درصد موارد حتی تکه‌هایی از استخوان فک و لثه با ریشه دندان خارج می‌شود، خاطرنشان کرد: کوچکترین حرکت افقی انبر، به دیواره‌های استخوان فک اطراف ریشه صدمه وارد می‌کند؛ چرا که در این نواحی ضخامت دیواره‌های استخوانی بعضا کمتر از یک دهم میلیمتر است.

روش کم‌تهاجمی برای درمان دندان‌های پوسیده

به گفته وی در تکنیک کم‌تهاجمی شکیبایی، دندان تنها به صورت عمودی و بدون انجام حرکات افقی انبر از حفره خارج می‌شود که در این زمینه در 10 سال اخیر ابزار آلات جدیدی ابداع و ارائه شده‌اند. کشیدن عمودی دندان یا به عبارتی کم‌تهاجمی، تعلیمات خاص خود را دارد و چندین برابر زمان کشیدن دندان به صورت سنتی طول می‌کشد.

شکیبایی در این باره توضیح داد: در این روش در قدم اول تاج دندان با مته‌های مخصوص و ظریف جدا شده و ریشه تکه‌تکه می‌شود، سپس تکه‌های ریشه با ابزارهای میکرویی از حفره دندان خارج می‌شوند و در برخی از موارد می‌توان ریشه دندان را نیز با ابزاری جدید به شکل جرثقیل به صورت عمودی از حفره خارج کرد.

این محقق ایرانی با تاکید بر این‌که با این شیوه کشیدن دندان، حفره دندان کمترین آسیب را می‌بیند، خاطرنشان کرد: در قدم بعد حفره خالی دندان با پودر استخوان خاصی پر می‌شود و روی آن با یک اسفنج ژلاتینی پوشانده می‌شود. هدف از به کارگیری اسفنج ژلاتینی، جلوگیری از خارج شدن ناخواسته مواد استخوانی از حفره پرشده است که خود پس از 7 روز کامل جذب بدن می‌شود. در واقع تکنیکی که من ارائه دادم، با موادی ویژه انجام شده و به اثبات رسیده است.

وی اضافه کرد: آخرین مطالعات ما در این زمینه نشان داده که در صورت جایگزینی مواد دیگر در این تکنیک با هدف کاهش هزینه‌های درمان، ممکن است نتیجه مطلوب درمانی یعنی جلوگیری از تحلیل فک، حاصل نشود.

وی ادامه داد: با این روش از یک سو دیواره‌های استخوانی اطراف ریشه و لثه ثابت سالم باقی می‌ماند و از سوی دیگر از تحلیل 40 تا 80 درصدی فک پس از کشیدن دندان جلوگیری می‌شود، به صورتی که بیمار پس از گذشت 3 تا 4 ماه می‌تواند یک ایمپلنت با ابعاد ایده‌آل در جایگاه ایده‌آل پروتزی دندان در فک با حداقل ریسک از دست دادن آن و حداکثر زیبایی و طول عمر درمان، دریافت کند.

شکیبایی اضافه کرد: اگر بیماری دندانش را به صورت معمولی کشیده باشد و تحلیل فکی رخ داده باشد، بهترین و قابل اعتمادترین درمان برای او پیوند استخوان از فک خود اوست. بهترین بافت پیوندی که می‌توان برای این منظور استفاده کرد، بافت استخوان زاویه فک پایین است که جراحی برداشت آن در داخل دهان صورت می‌گیرد.

مجری طرح با تاکید بر این‌که این همان استخوانی است که در جراحی دندان عقل تراشیده و به دور ریخته می‌شود و یادآور شد: از این استخوان به ظرافت جهت بازسازی تحلیل‌های فکی پس از کشیدن دندان استفاده می‌شود. همراه با این پیوندها مواد مکمل مخصوص با منشاء حیوانی نیز بکار گرفته می‌شوند. در برخی از موارد این پیوندها به صورت میکروسکوپی و در ابعاد بسیار کوچک 2 تا 3  میلیمتری جابجا می‌شوند.

استقبال کم دندانپزشکان از روش‌های کم‌تهاجمی

شکیبایی با اشاره به استقبال کم دندانپزشکان از این روش، گفت: یک مطب دندانپزشکی با هزینه‌های موجود باید در کنار ارائه درمان، یک فعالیت توجیه کننده اقتصادی نیز داشته باشد و به دلیل گران‌تر بودن بارز درمان‌های کم‌تهاجمی و میکروسکوپی با تعلیمات، تجهیزات و مواد خاص خود، استقبال بیماران و دندانپزشکان را تا به امروز از این تکنیک‌های جدید محدود کرده است. متاسفانه تمایل به درمان‌های ارزان‌قیمت ایمپلنت با تبلیغات موجود در جامعه افزایش یافته است و در مقابل صدمات ناشی از بسیاری از این درمان‌ها و هزینه‌های جانبی آن چالش‌های بزرگ آینده سیستم بهداشت و سلامت کشور خواهد بود.

ارتباط علم دندانپزشکی با سایر تخصص‌های پزشکی

وی با بیان این که در همه کشورهای دنیا ایمپلنت به عنوان یک درمان لوکس طبقه‌بندی شده است، گفت: دلیل این امر آن است که درمان‌های ایمپلنت در اغلب موارد برای بیماران حیاتی نیست و جایگزین‌های دیگری وجود دارد.

شکیبایی با اشاره به اهمیت بیماری‌های دندان و لثه در درمان سایر اندام انسان، گفت: برخی از بیماری‌ها مانند عفونت‌های لثه، پوسیدگی دندان و عفونت‌های ریشه دندان باید قبل از انجام اعمال جراحی قلب و یا پیوند ارگان‌های داخلی مانند کبد و کلیه برطرف شوند؛ ولی این امر هنوز در کشور ما به صورت سیستماتیک مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

وی اضافه کرد: از سوی انجمن جراحان لثه اروپا تاکنون چندین گزارش علمی درباره ارتباط بیماری‌های دهان و بروز برخی از بیماری‌ها ارائه شده است. برای مثال در آلمان و سوئیس انجام هر نوع جراحی قلب مستلزم بررسی و درمان دندان و لثه است، در غیر این صورت بیمار باید هزینه‌های جراحی را خود بپردازد و بیمه دولتی آن را متقبل نمی‌شود.

این محقق ایرانی ارتباطات بین دندانی را حائز اهمیت دانست و گفت: دندان‌ها ارتباطات خاصی با یکدیگر دارند و دندانپزشک با پرکردن، تراشیدن و یا کشیدن هر دندانی می‌تواند اختلال در ارتباطات بین دندانی ایجاد کند که این امر موجب بروز اختلال در مفاصل فک، عضلات صورت و گردن خواهد شد و این تاثیرات به عضلات کتف، شانه، ستون فقرات و لگن، زانو تا کف پا منتقل می‌شود.

وی با بیان این‌که این تاثیرات در مدتی کوتاه بروز می‌کند، یادآور شد: از این رو دردهای مفصلی مختلف در برخی از بیماران ناشی از اختلال در ارتباط میان دندانی است، این در حالی است که کمتر پزشکی به وضعیت دندانی این گونه بیماران توجه می‌کند و این امر از لحاظ علمی در سال‌های اخیر اثبات شده است. البته این مشکل نیز مختص به ایران نیست و در کل جهان نیاز به اطلاع‌رسانی و تدریس دارد.

شکیبایی به روش‌های درمانی در تکنیک میکروسکوپی برای دندان‌هایی که بر اثر عفونت از بین رفته‌اند، اشاره کرد و یادآور شد: در این وضعیت از «ممبرین‌ها» استفاده می‌شود؛ به این صورت که حفره خالی دندان با پودر استخوان پر می‌شود و بر روی آن دو لایه ممبرین (غشاء) قرار داده می‌شود.

وی ممبرین‌های مورد استفاده را یکبار مصرف (Single Use) توصیف و تاکید کرد: پزشکان اجازه ندارند از این مواد برای چندین بیمار استفاده کنند، چون با بازکردن بسته، از حالت استریل خارج خواهد شد؛ ضمن آنکه بر اساس قوانین سازمان بهداشت جهانی باید تائیدیه بهداشتی هر موادی که به بدن بیمار وارد می‌شود، به او ارائه شود تا در صورت نیاز به ترمیم در سایر کشورها، پزشکان بدانند که چه قطعه‌ای یا موادی به بدن بیمار وارد شده است.

شکیبایی عدم جابجایی لثه را از دیگر ویژگی‌های این روش جدید جلوگیری از تحلیل بافت فک دانست و گفت‌: در این تکنیک هیچ یک از اجزای لثه جابجا نمی‌شود و پس از 4 ماه زمینه لازم برای ایمپلنت فراهم می‌شود و این تکنیک یکی از بهترین پروتکل‌های درمانی برای افرادی است که با ایمپلت نامناسب استخوان فک خود را از دست داده‌اند.

لامینیت و مشکلات پوسیدگی

رییس بخش ایمپلنتولوژی بزرگترین انجمن دندانپزشکی میکروسکوپی جهان ادامه داد: الگوسازی اشتباه در جامعه موجب بروز عوارض افزایش درمان نادرست لامینیت و فیسینگ در دندانپزشکی شده است.

شکیبایی با اشاره به تکنیک‌های کم‌تهاجمی میکروسکوپی لامینیت اظهار کرد: در این روش لایه بسیار ظریف یک دهم تا یک بیستم میلیمتر به صورت هدفمند بر روی دندان تراشیده نشده قرار داده می‌شود که این روش عملا در ایران وجود ندارد. در بسیاری از موارد لایه‌های به مراتب ضخیم‌تری با دقت چشم غیر مسلح روی دندان‌ها چسبانده می‌شود که در این حالت چه دندان تراش داده شود و چه تراشیده نشود، ریسک پوسیدگی ثانویه را بالا برده و در آینده بیمار این دندان‌ها را سریع‌تر از دست خواهد داد.

حضور بزرگترین انتشارات دندانپزشکی جهان در ایران

شکیبایی از حضور بزرگترین انتشارات علمی دندانپزشکی برای اولین بار در ایران خبر داد و گفت: «کوینتسنس پابلیشینگ» بزرگترین انتشارات علمی دندانپزشکی دنیا است و ما زمینه‌های حضور این انتشارات در ایران را در 5 سال اخیر فراهم کردیم.

وی با بیان این‌که هفته اخیر نمایندگان این انتشارات به ایران سفر کردند، ادامه داد: با وجود نبود کپی رایت در کشور توانستیم سران این انتشارات را که مرکز آن در برلین آلمان است و در 45 کشور جهان نمایندگی رسمی دارد، متقاعد کنیم که اولین نمایندگی رسمی خود در خاورمیانه را در تهران تاسیس کنند. حضور مستقیم انتشارات کوینتسنس به عنوان بزرگترین برگزارکننده کنفرانس‌های بین‌المللی دندانپزشکی در جهان، ناشر بیش از 60 نشریه تخصصی دندانپزشکی و بیش از یک میلیون جلد کتاب‌های تخصصی در سال، بدون شک باعث ایجاد تبادلات علمی جدید بین‌المللی در دندانپزشکی و انتقال علم روز دنیا به کشور و نهایتا ارتقای سطح دانش دندانپزشکی خواهد شد و تک تک ایرانیان را بهرمند خواهد کرد.

برگزاری اولین کنفرانس دندانپزشکی میکروسکوپی در کشور

این محقق ایرانی از برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی دندانپزشکی میکروسکوپی و کم تهاجمی در ایران خبر داد و گفت: این کنفرانس در سال‌ آینده در تهران برگزار خواهد شد.

وی با بیان این‌که این همایش با همکاری با انجمن جهانی دندانپزشکی میکروسکوپی، میکرو ویژن و انتشارات کوینتسنس آلمان برگزار خواهد شد، افزود: پیرو مذاکرات انجام شده مجوزهای مربوط به این کنفرانس به احتمال زیاد از سوی دانشگاه آزاد اسلامی صادر خواهد شد.

شکیبایی همچنین خاطرنشان کرد: ما درصدد هستیم این گردهمایی را با شکوه هر چه بیشتر و با حضور بهترین اساتید بین‌المللی "دندانپزشکی میکروسکوپی" در جهان به عنوان سخنران و با دعوت از شاخص‌ترین دندانپزشکان خاورمیانه و کشور به عنوان مهمان در مکانی متفاوت از کنگره‌های دندانپزشکی معمول در کشور برگزار کنیم و به این صورت اولین جرقه‌های دندانپزشکی کم تهاجمی میکروسکوپی را در داخل کشور روشن کرده و ایران را در منطقه به قطب اول این دانش جدید تبدیل کنیم.ایسنا