به گزارش شفا آنلاین، ” خستگى ” فقدان کارآیی و بی
میلی نسبت به هر نوع کار دارد. به طور خیلی جزئی تر خستگی در مفاهیم خستگی
فیزیکی، خستگی ذهنی و …. تعریف می شود.
به طور معمول خستگی به دو نوع خستگی عضلانی و خستگی عمومی تقسیم می شود.
مورد اول پدیده ای دردناک است که ناشی از فشار بیش از حد بر روی عضلات می باشد و در آنجا جمع شده است. در مقابل خستگی عمومی مفهومی به معنی احساس سستی و بی میلی نسبت به هر نوع کار اشاعه یافته است.
این دو شکل خستگی ناشی از فرایندهای کاملا متفاوت فیزیولوژیکی می باشند و باید در بخش های مجزا مورد بحث قرار گیرند .
اكثر ما كار را به خانه مي‌بريم. همين طور حرف زدن با تلفن و كار با لپ‌تاپ و رايانه را در منزل هم ادامه مي‌دهيم و بدون توقف تا نيمه شب تلويزيون تماشا مي‌كنيم. با اين كار خود را از ساعات اوليه خواب شبانه كه تاثير بسزايي در آرام كردن و ترميم اعصاب خسته و سرحال كردن بدن دارد محروم مي‌كنيم.
گرچه بدون شك بدن شما بدون ورزش زودتر خسته و فرسوده مي‌شود. اما پس از انجام کار و کوشش و ورزش نیز بدن و ماهيچه دچار حالتى از کسالت و علائم جسمى به نام خستگى مى‌شود.
خستگى ماهيچه‌اى نتيجهٔ انباشته شدن اسيد لاکتيک در بدن است که توليد اين اسيد به‌دليل سوخت و ساز شديدى است که در ماهيچه ايجاد مى‌شود.
استراحت راه کار خوبى براى جبراى خستگى است. اکسيژن از راه خون به ماهيچه‌هاى خسته مى‌رسد و اسيد لاکتيک انباشته شده به‌تدريج دفع مى‌گردد.
ماساژ، مشت و مال، گرم کردن مايچه‌هاى خسته هم باعث سرعت جريان خون در محل مورد نظر شده و ماهيچه‌ها زودتر حالت طبيعى خود را به‌دست مى‌آورند.
انسان بالغ با ۴ الى ۸ ساعت خواب شبانه استراحت مغز و بدن خود را تأمين مى‌کند. نگراني، اضطراب و فکر و خيال موجب افزونى خستگى مغز مى‌شود و خواب هنگامى مى‌تواند باعث رفع خستگى شود که اين عوامل وجود نداشته باشد.
اگر انسان به هنگام خستگى خود را وادار به کار و فعاليت نمايد کنترل اعضاء بدنى به‌خوبى صورت نخواهد گرفت و بررسى‌هاى مختلفى نشان داده است که بسيارى از حوادث رخ داده در منزل يا خارج آن ناشى از کم خوابى و خستگى افراد مى‌باشد.
لازمهٔ داشتن خواب مناسب و شيرين، وجود اتاقى آرام و ترجيحاً تاريک با هوائى پاک و تميز و پوشاک سبک و راحت است.
خوردن غذاى زياد قبل از خواب بهداشتى نيست و سبب آشفتگى خواب مى‌شود.
جدول زير مقدار خواب لازم را در سنين مختلف براى اکثريت اشخاص که داراى فعاليت عادى هستند نشان مى‌دهد.
جدول ميزان خواب به ساعت در شبانه‌روز
ميزان خواب به ساعت در شبانه‌روز سن
۱۲-۱۱ ۸-۶
۱۱-۱۰ ۱۳-۹
۱۰-۹ ۱۶-۱۴
۹-۸ ۲۱-۱۷
۸-۶ ۲۱<
خستگى پى‌آمد غير قابل اجتناب تمرين شديد و طولانى است اما طبيعت فرآيند خستگى به‌وسيلهٔ عوامل مختلى تحت تأثير قرار مى‌گيرد.
مهمترين اين عوامل بدون شک شدت ورزش نسبت به ظرفيت فردى بوده و مؤثرترين راه براى تأخير شورع خستگى و افزايش کارآئي، بدنسازى است.
علت اوليهٔ خستگى در فعاليت‌هاى بيش از ۱ ساعت و کمتر از ۴ تا ۵ ساعت (مثل فوتبال، هاکي، تنيس و دو ماراتن) کمبود ذخيرهٔ کربوهيدارت بدن است.
بدنسازى Systematic (برنامه‌ريزى شده) منجر به سازگارى‌هاى متعدد با سيستم قلبى و عروقى و عضلات شده و به آن اجازه مى‌دهد که از ذخاير چربى به‌عنوان سوخت استفاده کرده و مقادير کمترى از کربوهيدرات ذخيره شده در عضلات و کبد تلف گردد.
در جائى‌که دسترسى به سوخت کربوهيدرات ورزش را محدود مى‌کند، اين مسئله منجر به افزايش کارآئى مى‌شود.
عوامل زياد ديگرى کارآئى را تحت تأثير قرار مى‌دهند اما بايد دانست که در ميان آنها عوامل محيطى که در آن شرايط ورزش صورت مى‌گيرد اهميت بيشترى دارند.
وقتى درجهٔ حرارت و خشکى هوا زياد است. ظرفيت انجام ورزش طولانى کاهش مى‌يابد. در چنين شرايطي، از دست دادن آب و مشکلات حرارتى بيش از سوخت، خستگى ايجاد مى‌کند.
در زمان استراحت ميزان توليد حرارت کم است اما در زمان کار زياد ميزان توليد حرارت به ۸۰ کيلو ژول در دقيقه مى‌رسد و ورزشکاران ماهر مى‌توانند اين فعاليت را تا ۲ ساعت ادامه دهند.
ميزان تعريق لازم براى از دست دادن گرما منجر به از دست دادن بيشتر آب و الکتروليت مى‌گردد.
