نشستن زیاد و بی تحرکی خطرناک است

در یک مطالعه‌ی ۱۴ ساله بر روی ۱۸۵۰۰۰ شرکت کننده که نتایج آن در مجله‌ی بیماری‌های همه‌گیر در امریکا منتشر شد، نشان داد که زمان نشستن مستقیما با مرگ‌ومیر در ارتباط است. شاید شگفت انگیزترین نکته این باشد که این نتیجه فارغ از میزان فعالیت بدنی شرکت‌کنندگان بوده و کاملا تائید شده است.

خطرات نشستن به اندازه کافی روشن است، در مجله‌ی پزشکی استرالیا مقاله‌ایی به چاپ رسید مبنی بر اینکه نشستن طولانی مدت پشت میز می‌تواند "خطرناک” باشد، همین امر پزشکان و کارفرمایان را ترغیب نمود تا جایگزین‌هایی را تجویز یا درنظر بگیرند.

نشستن، به ویژه نشستن روی صندلی، بهای سنگینی بر سلامت تحمیل می‌کند، زیرا اساسا عملکرد بدن را مختل می‌کند. هنگامی که در صندلی فرو می‌روید، عضلات رها می‌شوند، مفاصل ران سفت شده و ستون فقرات تقریبا خشک می‌شوند. در وضعیت نشسته جریان خون کند می‌شود، که بر فعالیت مغز و ابتلا به بیماری‌های قلبی تاثیر گذار است و حتی خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. صندلی شما همچنین می‌تواند موجب اُفت چشمگیری در تولید آنزیم‌های چربی‌سوز و کالری‌سوز باشد.

واقعیت این است که ما برای نشستن‌های طولانی بر روی صندلی در طی روز طراحی نشده‌ایم. ما برای راست قامت ماندن و فعالیت تکامل یافته‌ایم. هنگامی که از روی صندلی بلند می‌شویم، زنگ بیدارباش بدن به صدا در می‌آید. ایستادن عضلات بیشتری را درگیر می‌کند، خون را به جریان می‌اندازد و شما را هوشیارتر و باانرژی‌تر می‌کند. مفاصل ران را بازتر می‌کند و به ستون فقرات اجازه می‌دهد تا آزادانه پیچ بخورند.

خطر نشستن تا آنجاست که متخصصان امر، آن را در‌ردیف سیگار کشیدن قرار داده و اذعان می‌کنند همان‌طور که ترک سیگار سخت و اغلب ناممکن است، نشستن نیز همین وضع و حال را دارد، تنها با این تفاوت که نشستن به اندازه‌ مصرف توتون و تنباکو کشنده نیست!

تحقیقات گسترده‌ای برای سنجش میزان سلامت افرادی که ساعات زیادی را پشت میز می‌نشینند، صورت گرفته است. متاسفانه نتیجه ‌عمومی این تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که سبک زندگی کم‌تحرکی دارند،

حتی با انجام فعالیت‌های ورزشی نیز از خطرات مربوط به نشستن در امان نخواهند بود.

تحقیقات جدیدی نشان می دهد که یکی از راه های اصلی حفظ سلامتی ایستادن و پرهیز از نشستن در ساعات طولانی است.

کسانی که بیش از ۱۱ ساعت در روز می نشینند فارغ از اینکه در ساعات دیگر روز چقدر فعال و در حرکت باشند، به نسبت سایرین با احتمال بیشتری از مرگ زودرس روبرو هستند.

محققان می گویند اگر محیط و سبک زندگی‌تان به گونه‌ای است که نمی‌‌توانید از نشستن اجتناب ورزید؛ توصیه می‌کنیم ارتفاع میز را طوری تغییر دهید که به حالت ایستاده نیز بتوانید امور روزمره‌ خود را به انجام برسانید یا زمانی که از کار روزانه فارغ شده و در تعطیلات آخر هفته به سر می‌برید، تحرک بیشتری از خود نشان می‌دهید.
اگر هم بودجه کافی برای رفتن به گردش در دامان طبیعت را ندارید، بهترین انتخاب کمک در انجام کارهای منزل و همین خانه‌تکانی خودمان است.

نتایج تحقیقی که روی بیش از ۶۳۰۰ نفر از میانسالان استرالیایی‌تبار صورت گرفته نشان می‌دهد افرادی که بیش از چهار ساعت در روز پشت میز می‌نشینند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های مزمن قرار دارند. از مهم‌ترین این بیماری‌ها می‌توان به پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و سرطان اشاره کرد.

همچنین نتایج این تحقیق و سایر بررسی‌های علمی نشان می‌دهد هر‌چه فرد زمان بیشتری را به صورت نشسته صرف می‌کند، احتمال ابتلای وی به انواع بیماری‌های مزمن بیشتر است. جالب این‌که میزان شاخص توده‌ بدنی (BMI) فرد در این میان اهمیت خاصی ندارد.

نتایج دیگر تحقیقات نیز نشان می‌دهد افرادی که حداقل شش ساعت در روز را به صورت نشسته می‌گذرانند، بیش از دیگران مبتلا به بیماری دیابت (یا قند خون) می‌شوند.

با کاستن از ساعات نشستن اضافی و رساندن آن به کمتر از سه ساعت در روز می‌توانید امید به زندگی را تا دو سال افزایش دهید. این در حالی است که با کم کردن از زمان تماشای تلویزیون به کمتر از دو ساعت در روز نیز می‌توانید امید به زندگی را تا ۴/۱ سال دیگر افزایش دهید.

جالب است بدانید سیگار کشیدن در مردان و زنان به ترتیب به کم شدن ۵/۲ و ۸/۱ سال از عمر فرد منتج می‌شود. نتایج این بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد بزرگسالان آمریکایی به طور متوسط۵۵ درصد از روز را به صورت نشسته می‌گذرانند.

نتایج تحقیقی که بهار امسال روی بیش از ۶۳۰۰ نفر از افراد میانسال چهل تا هفتاد و پنج ساله صورت گرفت، نشان می‌دهد حتی حرکات کنترل شده‌ فیزیکی بخصوص در افرادی که مدت زمان کمتری را به صورت نشسته سپری می‌کردند، به کاهش احتمال ابتلای فرد به بیماری‌های کلیوی منتج شد.

نتایج به دست آمده بخصوص در زنان معنی‌دارتر بود؛ به این ترتیب زمانی که خانم‌ها از ساعات نشستن خود در روز کاسته و آن را به کمتر از سه ساعت کاهش دادند، خطر ابتلای آنها به بیماری‌های کلیوی تا ۳۰ درصد تقلیل یافت. این در حالی است که نتایج آزمایش‌های مشابه روی مردان تنها ۱۵ درصد کاهش را نشان داد.

از قدیم‌ گفته‌اند، «عقل سالم در بدن سالم». جالب اینجاست که نشستن متوالی در روز نه‌تنها به سلامت جسمی فرد آسیب می‌رساند؛ بلکه به کاهش سلامت مغز و توانایی ذهنی وی نیز منتج می‌شود.

تحقیقاتی که بهار امسال صورت گرفته نشان می‌دهد ارتباط معنی‌داری بین سبک زندگی کم‌تحرک و کاهش توان فکری، ذهنی و خلاقیت وجود دارد. از این گذشته بنا به اطلاعاتی که از بیش از ۳۵۰۰ نفر جمع‌آوری شده، آنهایی که در خارج از محیط کار بیش از اندازه می‌نشینند، برای نمونه هنگام رانندگی، تماشای تلویزیون یا استفاده از رایانه از نظر سلامت ذهنی تا حد زیادی در سطوح پایین‌تری قرار دارند. این تحقیق همچنین نشان داد که زنان در این مورد آسیب‌پذیرتر از مردان هستند.

نتیجه‌ تحقیقی که زمستان ۱۳۷۸ صورت گرفته نشان می‌دهد افراد چاق روزانه به طور متوسط دو و نیم ساعت بیش از دیگران می‌نشینند و همین نشستن بیشتر ارتباط مستقیمی با بروز سندروم متابولیک در آنها دارد.

از مشخصه‌های بارز این سندروم می‌توان به چاقی شکمی، کاهش سطح کلسترول مفید خون، فشار خون بالا و سطح بالای تری‌گلیسیرید خون اشاره کرد. این عوامل در کنار یکدیگر فرد را مستعد مخاطرات جدی نظیر بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌ مغزی و دیابت قرار می‌دهند.

از سویی دیگر، نتایج تحقیقی که سال گذشته صورت گرفته، نشان می‌دهد مردمی که سبک زندگی کم‌تحرکی دارند، ۷۳ درصد بیشتر ازدیگران در معرض ابتلا به سندروم متابولیک قرار دارند. از این گذشته سال ۱۳۸۳ نیز گروهی از محققان نظریه‌ جدیدی ارائه کردند که براساس آن، کاهش میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه در منزل به کمتر از یک ساعت در روز می‌تواند به کاهش ۳۰ تا ۳۵ درصدی بروز این سندروم خطرناک در بزرگسالان ختم شود.

از سویی دیگر نتایج تحقیقی که بتازگی منتشر شده نشان می‌دهد افرادی که قبل یا بعد از تشخیص بیماری سرطان روده‌ بزرگ در خارج از محیط کار، زمان بیشتری را به صورت نشسته سپری می‌کنند، احتمال مرگ‌ومیر بالاتری دارند.

نتایج این بررسی که روی ۲۰۰۰ نفر ـ که تا ۱۶ سال از این بیماری رنج می‌بردند ـ نشان داد افرادی که تحرک بیشتری داشتند تا ۲۸ درصد احتمال مرگ در آنها کمتر بود و افرادی که در خارج از محیط کار حداقل شش ساعت در روز را به صورت نشسته سپری می‌کردند، به نسبت افرادی که تنها سه ساعت می‌نشینند تا ۳۶ درصد احتمال مرگ بیشتری داشتند.

تحقیق دیگری که بهار سال پیش روی بیش از ۲۰۰ هزار استرالیایی ۴۵ ساله و پیرتر صورت گرفته، نشان می‌دهد بدون در نظر گرفتن جنسیت، سن و شاخص توده‌ بدنی نمونه‌ها، نشستن می‌تواند از همه نظر افراد را بیش از سایرین در معرض مرگ قرار دهد.

گفتنی است افرادی که بیش از ۱۱ ساعت در روز می‌نشینند، ۴۰ درصد بیشتر در معرض تجربه‌ مرگ در سه سال آینده هستند. در حالی که مرگ برای افرادی که حداقل پنج ساعت و بیشتر در هفته ورزش کرده‌اند، به مراتب کمتر بوده است، اما به هرروی آنها نیز از مرگ بر اثر نشستن و کم‌تحرکی در امان نبوده‌اند.