در سالهای اخیر توجه به زبانهای دیگر در ایران بیشتر شده و حتی زبان کردی نیز به دانشگاهها راه یافته است. اخیرا نیز مساله تدریس زبان ترکی و کردی در مدارس مطرح شده که البته هنوز به جایی نرسیده است. چندی پیش معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: به تناسب استقبال و آمادگی دانشگاه ها، رشته زبان و ادبیات ترکی آذری را گسترش می دهیم، اقبال به این رشته باید از داخل منطقه بوده و باید زمینه برای ایجاد این رشته توسط خود دانشگاهها انجام شود. مجتبی شریعتی نیاسر ادامه داد: سیاست دولت تدبیر و امید توجه به ویژگی اقوام مختلف در کشور است. به همین دلیل پارسال رشته زبان و ادبیات کردی ایجاد شد و دانشجو پذیرش کرد و امسال هم رشته زبان و ادبیات ترکی آذری از مهرماه دانشجو پذیرش خواهد کرد. او اظهار کرد: برای پذیرش دانشجو در رشته زبان و ادبیات ترکی آذری باید دانشگاهها اعلام آمادگی کنند و وزارتخانه برای شتاب بخشی به این امر آماده است. معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: فعلا از دانشگاههای منطقه سه، تنها دانشگاه تبریز برای پذیرش دانشجو در رشته زبان و ادبیات ترکی آذری اعلام آمادگی کرده است. شریعتی با بیان اینکه سیاست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد رشتههای میان رشته ای است، خاطرنشان کرد: در سه سال اخیر حدود ۷۰ رشته جدید ایجاد کرده ایم که بیشتر آنها رشتههای میان رشته ای بود.
حمایت ۲ نماینده مجلس از تدریس زبان ترکی در مدارس
بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسي «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد، اما استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.» از زمانی که توجه به زبان قومهای مختلف به میان آمد، برخی نمایندگان مجلس نیز حمایت خود را از تدریس و ترویج این زبانها اعلام کردند، تا جایی که روز گذشته نماينده مردم انتخابیه تبریز، آذرشهر و اسكو در مجلس دهم در نطق مياندستور خود با اشاره به اصل ۱۵ قانون اساسي در رابطه با حق آموزش به زبان مادري، عنوان کرد: با توجه به اين موضوع كه رئيس جمهور بارها اجرايي شدن اصل ۱۵ قانون اساسي را در سخنرانيها و جلسات در بين اقوام مورد تاكيد قرار دادند، براي راه اندازي ادبيات تركي در دانشگاه تبريز از ايشان تشكر ميكنم. شهاب الدين بي مقدار عنوان کرد:اين اقدام را تنها گام اول براي اين مسير ميدانم.اميدوارم مسئولان همينطور مصمم گامهاي بعدي را بردارند. گامهاي بعدي شامل افزودن ادبيات تركي به مدارس و تدوين كتب مربوطه است تا برگ زرين ديگري در تاريخ جمهوري اسلامي رقم زده شود. همچنین محمد حسن نژاد نماينده مردم مرند و جلفا در مجلس دهم در نطق ميان دستور خود گريزي به تدريس زبان تركي در مدارس داشت و بیان کرد: تدريس زبان تركي آذربايجاني يكي از خواستههاي حوزه انتخابيه من است.آذربايجانيها خواسته زيادي ندارند، آنها ميخواهند كه زبان تركي اذربايجاني در مدارس شان تدريس شود. به گزارش خبر آنلاین، او همچنين در ادامه از ايجاد رشته تركي آذربايجاني در كنكور سراسري بعدي تشكر و تاكيد كرد: اما خواسته قانوني مردم تدريس اين زبان شيرين، زبان مداحان اهل بيت در مدارس است.
شرایط تدریس زبانهای غیر فارسی
شاید چند دهه پیش صحبت کردن درباره تدریس زبانهای دیگر از
جمله زبان ترکی و کردی تابو بود، اما در یکی دو سال اخیر این مساله بیشتر
مورد توجه قرار گرفته و گشایشهایی نیز در این زمینه به وجود آمده است. یک
عضو کمیسیون آموزشی مجلس درباره تدریس زبانهای دیگر در مدارس عنوان کرد: زبان رسمی کشور فارسی است، اما زبانهای دیگر
می توانند به صورت غیر رسمی برای افرادی که داوطلب زبان خودشان هستند، بدون
درج در کارنامه تدریس شوند. محمد قمی ادامه داد: زبان آذری هم به همین شکل
می تواند در مدارس تدریس شود، مگر اینکه قانون اساسی تغییر کند. همچنین یک
پژوهشگر مسائل اجتماعی درباره تدریس زبان ترکی آذری در گفتوگو با «آرمان
امروز» میگوید: تدریس زبان آذری در مدارس از دیدگاه زبان شناسی، جامعه
شناسی و فرهنگی کاملا خوب است، اما من در این زمینه سوالاتی دارم. باید دید
آموزش دهنده چه کسی است و آموزش برای چیست، فرض فقط یادگیری زبان است یا
هدف انتقال فرهنگ و اندیشه آذری است؟ اگر مد نظر صرفا مدرک گرایی است که
تدریس نشود بهتر است، اما اگر قرار باشد که انتقال فرهنگ صورت بگیرد، تدریس
این زبان بسیار موثر و مثبت است.
حسن عشایری خاطرنشان کرد: از نظر روانشناسی زبان مادر مهم است. ما هیچ وقت نمیگوییم زبان پدری، چون زبان مادری با سیستم هیجانی و عاطفی همراه است، یعنی رشد عاطفه و هیجان وابسته به زبان مادری است. او با بیان اینکه یادگیری زبانهای مختلف نباید سیاسی شود، اظهار می کند: نباید انتخاب زبان به دست افراد انزواطلب بیفتد، چون قومهای دیگر در تاریخ ایران نقش بسیار برجسته ای داشته اند. بنابراین انصاف نیست که این نقوش نادیده گرفته شود. وحدت ملی شکل گرفته از تمام قومیت هاست و آموزش ما باید به سمتی برود که وقتی یک آذری یا کرد زبان به دانشگاه راه مییابد به دلیل لهجه اش خجالت نکشد و از ابراز وجود نترسد.
به همین دلیل تدریس زبان قومیتها باعث ایجاد جایگاه برای آنها می شود. او ادامه می دهد: زبان باعث تنظیم رفتار و وسیله ارتباطی است. بنابراین باید تدریس زبان آذری مورد بحث قرار گیرد تا سوءتفاهمها در این زمینه برطرف شود و بعد از آن اجازه تدریس و یادگیری آن را در مدارس به علاقهمندان بدهیم. او بیان می کند: باید محتوای زبان آذری دقیق باشد تا سبب تولید، غنیسازی ادبیات و فرهنگ، استحکام هویت و وحدت ملی، دلبستگی، همدلی و همبستگی قومهای مختلف شود. بد نیست با تدریس زبان آذری در مدارس، این زبان فراموش نشود و ارتقا پیدا کند. عشایری خاطرنشان کرد: دیگر دوران تدریس تک زبانه تمام شده است، حتی ثابت شده افرادی که دو یا چندزبانه هستند از نظر پردازش اطلاعات، خلاقیت و بیان هیجانات موفقترند.آرمان