شفا آنلاین>سلامت> عبارت «مهاجرت پ...» در موتور جستجوگر گوگل کاربر اینترنتی را با تعداد بالای پیشنهادهای مهاجرت پرستاران به کشورهای مختلف مواجه میکند.
به گزارش
شفا آنلاین،به نقل از سپید این مهاجرت به
کشورهایی مانند کانادا، ترکیه، استرالیا و آمریکا بیشتر از همه دیده
میشود. مسئله مهاجرت پرستاران داخلی به باقی کشورها چند وقتی است که
موضوع توجه رسانهها و مسئولین درمانی کشور قرار گرفته است. آمار مشخصی از
تعداد مهاجرتکنندگان در دست نیست و به همین علت برخی اعتقاد دارند این
تعداد به هیچ عنوان نسبت به گذشته افزایشی نداشته و تغییر نکرده است. با
این همه چرا پرستاران داخلی به کشورهای دیگر مهاجرت میکنند؟ شرایط کاری
پرستاران در داخل و خارج از کشور چه تفاوتهایی دارد و اصلاً چه راهکاری
برای جلوگیری از این خروجهای متعدد وجود دارد؟ در این گزارش تلاش شده است
تا به این مسائل پرداخته شود.
کلاسهای زبان سختتر از RN سایتهای
موسسات مهاجرتی بسیاری در اینترنت هسنتد که اطلاعات زیادی در زمینه مهاجرت
در اختیار پرستاران قرار میدهند. در این سایتها مشخص شده است که چه
خدماتی به پرستاران ارائه میشود. بسیاری از آنها حتی تضمین میکنند که تا
زمان استخدام پرستار و شروع به کار وی در بیمارستانهای خارج از کشور حق
وکالت خود را دریافت نمیکنند. حمید یکی از وکلای مهاجرتی در این موسسات
است که در گفتوگوی خود با خبرنگار سپید درخواست کرد نام کامل او بیان
نشود. وی در رابطه با خدماتی که یک موسسه مهاجرتی به پرستاران میدهد گفت:
«ما کلاسهای زیادی برای پرستاران برگزار میکنیم تا آنها بتوانند با شرکت
در آنها در آزمون RN که مخصوص رشته پرستاری است شرکت کنند و نمره مناسب
بیاورند. همچنین تلاش میکنیم تا با مشاوره و بررسی سوابق آنها و در نظر
داشتن میزان سرمایهای که دارند، کشور و بیمارستان مناسب برای آنها را پیدا
کنیم. بعد از دادن آزمون هم به پرستاران پیشنهاد میکنیم در کشورهای خارجی
در برنامههایی شرکت کنند که در مراکز درمانی برگزار میشود. این
مراسمهای رسمی شبیه به جشنهایی هستند که روسای بیمارستانی و مراکز درمانی
متعددی در آنها شرکت میکنند. پرستاران با حضور در این مراسم و معرفی خود
به این افراد به راحتی میتوانند شغل مورد نظر خود را پیدا کنند.»
وی
در رابطه با برگزاری کلاسهای داخلی گفت: «ما اساتید دانشگاهی بسیار خوبی
داریم که به سوالات آزمون به خوبی واقف هستند و نکات مهم را به پرستاران
میگویند. برخی از موسسات کلاسهای عملی هم میگذارند که ما آن را نداریم.
برخی موسسات هم به صورت تضمینی در قبولی در آزمون این کلاسها را برگزار
میکنند و تا پس از اعلام نتایج هزینهای از پرستاران نمیگیرند. این
کلاسها دورههای یک تا شش ماهه دارد و به تعجیل خود پرستار یا خوب بودن
سوابق وی بستگی دارد. برای مثال اگر پرستاری کارنامه تحصیلی خوب و رزومه
شغلی خوبی داشته باشد، راحتتر میتواند در آزمون قبول شود. اما نکته جالب
اینجا است که اغلب پرستاران برای شرکت در کلاسهای آمادگی آزمون هیچ مشکلی
ندارند و اطلاعات آنها نسبتاً بالا است. با این همه اغلب در کلاسهای زبان
انگلیسی، فرانسوی و آلمانی به مشکل برمیخورند و نمرات پایینی در این دروس
میگیرند.»
جوانان زیر 40 سال، متقاضیان مهاجرت این
وکیل مهاجرتی، به صورت دقیق بیان نکرد هزینه مهاجرت برای یک پرستار چه
مقدار است اما گفت: «هزینه مهاجرت برای پرستاران بستگی به خانواده آنها
دارد. گاهی یک پرستار مجرد است و گاهی یک خانواده چند نفری به همراه دارد.
در این حالت متفاوت است. برای مثال هزینه مهاجرت برای پرستاری که به همراه
پدر و مادر خود است با پرستاری که همسر و فرزند دارد فرق میکند و مهاجرت
کهنسالان به علت هزینهای که برای کشور مقصد دارد بیشتر است.»
وی
همچنین در پاسخ به این سوال که بیشتر افرادی که به این موسسه مراجعه
میکنند چه کسانی هستند، گفت: «از همه سنین متقاضی داریم. حتی پرستارانی که
بازنشسته هم شدهاند به اینجا مراجعه میکنند تا بتوانند با استخدام در
مراکز خصوصی کشورهای دیگر از حقوق بازنشستگی بیشتری برخوردار شوند. ولی به
صورت میانگین اغلب مراجعین زیر 30 سال سن دارند و نیمی از آنها مجرد هستند و
نیم دیگر متاهل. البته بسیاری از متاهلین هم اصرار دارند سریعتر مهاجرت
کنند تا بتوانند فرزند در راه خود را در کشور دیگری به دنیا بیاورند تا
کودک تابعیت همان کشور را داشته باشد و به لحاظ شهروندی برای وی مشکلی پیش
نیاید.»
وی در رابطه با شرایط مهاجرت خانوادگی پرستاران گفت: «بسیاری از
این پرستاران پس از شرکت در آزمون و گرفتن ویزا به کشور مورد نظر میروند
تا در بیمارستان یا مرکز مورد نظر استخدام شوند. پس از گذشت مدتی خانواده
پرستار هم به آنها ملحق میشود. این روند دوری از خانواده بستگی به شرایط
خود پرستار دارد. موردی داشتیم که پرونده سوابق پرستار به قدری خوب بود که
چند بیمارستان پیش از خروج او از کشور نامه داده بودند تا وی را استخدام
کنند. ولی به صورت کلی میتواند بین سه ماه تا یک سال طول بکشد.»
نارضایتی 98 درصد پرستاران از وزارت بهداشت محمد
شریفیمقدم، قائم مقام سازمان نظام پرستاری در رابطه با مهاجرت پرستاران
در گفتوگوی خود به سپید گفت: «به صورت کلی دلیل مهاجرت افراد از جایی به
جای دیگر میتواند وجود عواملی باشد که در کشور مبدا دافعه داشته و در کشور
مقصد جاذبه دارد. مهاجرت به کشورهای دیگر به لحاظ اقتصادی و اجتماعی و
روانی برای پرستاران ساده نیست. آنها باید با تغییر شرایط آب و هوایی، محیط
فرهنگی متفاوت و زبان بیگانه کنار بیایند.
پرستاران همچنین از کشور،
خانواده و آشنایان خود جدا میشوند. باید دید چه چیزی باعث شده است تا آنها
هرچه در این کشور دارند، رها میکنند و شرایط جدید را قبول میکنند. به
صورت کلی باید گفت مسئولین تلاش نکردهاند جاذبههای شرایط کاری در داخل
کشور را افزایش دهند و میزان دافعههایی که در این شغل وجود دارد، منجر به
این تصمیم شده است.»
شریفیمقدم
علت این وضعیت را نارضایتی عمده پرستاران و تبعیض شغلی دانست و توضیح داد:
«خانه پرستار چندی پیش یک نظرسنجی انجام داده بود و نزدیک به 10 هزار
پرستار در آن شرکت کرده بودند. در این نظرسنجی مشخص شد 98 درصد پرستاران از
عملکرد وزارت بهداشت در مورد شغل و حرفه خود نارضایتی دارند. این رقم
بسیار بالایی است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. همین موضوع نارضایتی یکی
از مهمترین عوامل مهاجرت پرستاران است. شاید در کشورهای همسایه حقوق و
دریافتی پرستاران تقریباً نزدیک به شرایط ما باشد، ولی پرستاران به لحاظ
روانی در فشار نیستند. کار درمان به صورت گروهی انجام میشود و هم بیماران
با پرستاران رفتار خوبی دارند و هم پزشکان. علاوه بر این، آنچه پرستاران را
در کشور رنجانده، تبعیض است.
در تمام جوانب شغل پرستاران تبعیض وجود دارد،
چه در جایگاه اجتماعی، چه دریافت و درآمد، چه تسهیلات و چه آرامش روانی.
شرایط داخل به قدری دشوار است که عدهای از پرستاران ترک شغل میکنند و
عدهای هم تغییر شغل دارند. یعنی پرستاری که 10 سال استخدام بوده حاضر نیست
حتی 10 سال دیگر هم در این حرفه بماند و ادامه فعالیت دهد و ترجیح میدهد
باقی زندگیاش را در خانه بماند. برخی هم در مراکز دیگری مانند شرکتهای
خصوصی و منازل خانگی مشغول به فعالیت میشوند. هرچند هیچکدام این شغلها
درآمد کافی ندارد.»
افزایش ظرفیت دانشگاهها تنها وضعیت را وخیمتر میکند قائممقام
نظام پرستاری در مورد آمار تعداد پرستارانی که به صورت سالیانه از کشور
خارج میشوند، گفت: «از آنجایی که همه پرستاران برای خروج از کشور لازم
نیست از نظام پرستاری مجوز بگیرند، ما نمیتوانیم به صورت دقیق بگوییم چه
تعداد پرستار سالیانه از کشور خارج میشوند. پرستارانی که برای مهاجرت از
سازمان نظام پرستاری مجوز گرفتهاند به صورت میانگین سالیانه هزار نفر
هستند. اما قطعاً رقم واقعی این مهاجرتها بسیار بیشتر است. خصوصاً که
روشهای زیادی وجود دارد که یک پرستار از طریق آن مهاجرت کند.»
اما
آیا با مهاجرت روزافزون پرستاران در آینده با کمبود پرستار مواجه نخواهیم
بود؟ شریفی مقدم پاسخ داد: «خیر. چرا که ما هم نزدیک به 15 هزار پرستار
بیکار داریم و هم در حال حاضر در بیمارستانهای خود با کمبود پرستار
مواجهیم. مسئله اینجا است که دانشجویان پرستاری پس از فارغالتحصیلی از
دانشگاه حاضر نیستند شرایط بسیار سخت کاری را بپذیرند و جذب این رشته
نمیشوند. وزارت بهداشت در چند سال گذشته تلاش داشته است تا با افزایش
ظرفیت دانشگاهها این مشکل را برطرف کند. قبلاً ظرفیت دانشگاهها 4 هزار
نفر بود و حالا این میزان به 13 تا 15 هزار نفر رسیده است. فارغالتحصیلان
به اجبار شرایط مالی و دریافت درآمد مجبور میشوند به این درآمد تن دهند.»
وی
در رابطه با راهکار این مشکل گفت: «باید در نظر داشت که زمانی که قدرت در
دست یک قشر خاص از درمان میافتد به همین واسطه ثروت بیشتری هم کسب کرده و
قوانین را هم به نفع خود وضع میکنند. قدرت و ثروت دو عامل فسادآور است و
در سیاستگذاریهای سلامت و درمان باید به فکر همه اقشار جامعه درمان و
بیماران بود. راهکار اصلی این مشکل عدالت همهجانبه است. وزارت بهداشت
ساختاری قدیمی دارد که باید بهروز شود و در این راه به پرستاران توجه
ویژهای شود؛ چرا که نیمی از بخش درمان بر دوش این قشر است. همچنین باید
گفت که پرستاری شغلی است که نه تنها در ایران بلکه در همهجای دنیا به شدت
مورد نیاز است. در آماری که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده بود، در حال
حاضر در کل دنیا 40 میلیون نیروی بهداشتی درمانی مورد نیاز است که 27
میلیون این نیرو مربوط به پرستاران است. همین به خوبی نشان میدهد چرا
کشورهای دیگر در تلاش هستند تا راههای جذب نیرو را بیشتر و بهتر کنند. این
در حالی است که این شرایط و این میزان از مهاجرت در کارکنان سونوگرافی،
رادیولوژی، داروسازی و علوم آزمایشگاهی وجود ندارد.».