شفا آنلاین>اجتماعی> درحالی‌که تهران ۷۷ روز هوای سالم و پاک را از ابتدای سال جاری تا 15 خردادماه سپری کرده بود، ناگهان هجوم گردوخاک، هوای آلوده را مهمان ناخوانده آسمان شهر کرد.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید جبهه‌ای مملو از گردوغبار و ذرات کمتر از 5/2میکرونی که با منشا طبیعی
سبب تیره شدن و کاهش میزان دید شهروندان شد. آلودگی که برخلاف سال‌های گذشته ناشی از مواد آلاینده سوخت خودروها نیست و از منابع طبیعی سرچشمه می‌گیرد. بر همین اساس نیز کارشناسان محیط‌زیست بر این باورند که مدل آلودگی هوای تهران تغییر کرده است. به همین بهانه گفت‌وگویی کرده‌ایم با هادی حیدرزاده، مدیرکل محیط‌زیست استان تهران تا از دلایل بازگشت مجدد جبهه‌های آلاینده هوای پایتخت با منشا گردوغبار طبیعی جویا شویم.
باوجودآنکه تهران سال پربارشی را آغاز کرد و در عرض سه ماه بیش از 8روز هوای پاک را پشت سر گذاشتیم، اما به‌تازگی بار دیگر جبهه‌های آلوده مملو از گردوغبار مهمان آسمان پایتخت شده است. منشا این آلایندگی چیست؟
گردوغبار روزهای اخیر در سطح کشور و استان تهران ناشی از گردوغبار برخاسته از خاک عراق و عربستان بوده به‌طوری‌که ورود این جبهه هوای آلوده از مسیر غرب به شرق کشور، موجب شد تا ذرات گردوغبار به آسمان پایتخت نیز ورود پیدا کند. ضمن آنکه مناطقی از غرب و مرکز کشور را نیز در برگرفت.
مگر اکولوژی خاک عراق چگونه است که با هر وزش باد جبهه هوایی با منشا گردوغبار را راهی آسمان کشور می‌کند؟
عراق دارای خاک بسیار سستی است و در یک اکوسیستم بیابانی واقع‌شده است. به همین دلیل نیز با هر وزش باد سبکی نیز ذرات خاک به کشورهای همسایه منتقل می‌شود به‌ویژه اینکه در منطقه آسیا وزش بادها به‌صورت غربی شرقی است، درنتیجه ایران بیش از سایر کشورها در معرض ورود این بادهای پر از گردوغبار از سمت این کشور همسایه است.
چرا تاکنون مشکلات خاک این کشور برطرف نشده است. آیا در نشست‌های مشترک بین کشورهای آسیا این مشکلات مطرح‌شده‌اند؟
سال‌هاست که کشورهای منطقه در نشست‌های مشترک به این معضل زیست‌محیطی پرداخته‌اند. حتی حدود ده سال پیش قرار شد صندوق مشترکی راه‌اندازی شود تا با کمک آن هزینه مالچ پاشی بر بیابان‌های عراق تامین شود، اما این اقدام به دلیل بروز جنگ‌های متعدد در این کشور متوقف شد. به همین دلیل هیچ مالچی بر این منشاهای گردوغبار پاشیده نشده است و کوچک‌ترین وزش باد آسمان ایران را غبارآلود می‌کند.
آیا عراق کانون مشخص‌شده دیگری که منشا آلودگی هوا باشد دارد؟
بلی. علاوه بر خاک سست کل کشور که شکل بیابانی دارد، یکی دیگر از کانون‌های اصلی گردوغبار در کشور عراق تالاب هورالعظیم است. این تالاب در مقطعی از زمان به علت وجود جمعیت شیعه در حاشیه آن و تاثیر وجودی‌اش در پیشبرد اهداف عراق در جنگ با ایران، به دستور صدام حسین خشک شد. درواقع ورود آب به تالاب متوقف و قسمت‌هایی از هورالعظیم خشک و به اکوسیستمی بیابانی تبدیل شد. این تالاب نیز با وزش کوچک‌ترین بادی یک جبهه هوای مملو از گردوغبار را به سمت ایران می‌فرستد.
بارها کارشناسان محیط‌زیست تاکید کرده‌اند که جنس آلودگی هوای تهران نسبت به گذشته تغییر کرده. این تغییرات چیست؟
عامل مهمی که در سال‌های قبل در آلودگی هوای کشور نقش داشت، تولید بنزین پتروشیمی در سال ۹۰ و استفاده از این بنزین سرطان‌زا در خودروهای سواری بود. اما اکنون وجود ذرات معلق 5/2 میکرونی با منشا گردوغبار محلی مشکل اصلی پایتخت و ساکنان سایر کلان‌شهرها است. یعنی گردوغباری که با وزش باد از زمین‌های اطراف پایتخت برخاسته و آسمان را می‌پوشانند. به‌طوری‌که با هر بادی که بر استان‌های سمنان و قزوین می‌وزد، حجم زیادی گردوغبار وارد آسمان تهران می‌شود. علت این معضل نیز بیابانی شدن شهرها است. بر همین اساس اولویت برنامه‌های سازمان محیط‌زیست استان تهران، مبارزه با بیابان‌زایی، استفاده از روش‌های آبخیزداری و اقداماتی ازاین‌دست است.
باید آیا این معضلات را برای تهران بحرانی بدانیم؟
بی‌شک بلی. درواقع بیابانی شدن حاشیه شهرها نخستین تهدید کنونی شهرهایی ازجمله تهران است که با نشست زمین همراه شده است. به‌طوری‌که این بحران آخرین مرحله بیابان‌زایی محسوب می‌شود. بر اساس گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی محیط‌زیست، ایران اولین کشور در دنیاست که در مسیر تبدیل‌شدن به بیابان قرارگرفته و جالب است که بیشترین فرونشست زمین در شهرهای تهران و مشهد اتفاق افتاده است. معضلاتی که ریشه در بارگذاری‌های شدیدی که در پایتخت اتفاق افتاده دارد که از دلایل اصلی این فرونشست است.
سپید: آیا برای مقابله با رشد وسعت بیابان‌ها تهران طرحی در دست اقدام دارید؟
قرار بر این است که وزارت کشاورزی برای مقابله با بیابان‌زایی طرحی ارائه دهد که مسئولان هنوز بر سر این قرار نمانده‌اند و اقدامی دراین‌باره صورت نگرفته است. بااین‌وجود منابع طبیعی برای ایجاد کمربند سبز اطراف تهران حدود ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین در اختیار گذاشته و بناشده است تا گونه‌های مقاوم به خشکی در این زمین‌ها کاشته شود.
از آنجا که انتشار خبرهای زیست‌محیطی در چند هفته اخیر حاکی از آن است که فعالیت معادن شن و ماسه در اطراف تهران نیز از عوامل ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی برای این استان است، شما به‌عنوان مسئول سازمان محیط‌زیست استان چه برنامه‌ای برای ساماندهی این معادن در دستور کار خوددارید؟
ما به‌شدت با مجوزهای غیرمنطقی دائمی که وزارت صنایع و معادن کشور برای فعالیت معادن شن و ماسه اطراف تهران صادر کرده است، مخالفیم. در حال حاضر در کل استان تهران و شهرستان‌های قدس، شهریار و پاکدشت این فعالیت‌ها شدت گرفته و متاسفانه به سمت دماوند در حال پیشروی هستند و همین موضوع مشکلات جدی‌ای را متوجه پایتخت می‌کند. از همین رو لازم است برخوردهای جدی با آن صورت گیرد. برای مثال در منطقه ۱۸ تهران و در محدوده مسکونی معادنی وجود دارد که هم برداشت بی‌رویه از آن‌ها صورت گرفته و هم در حوزه مدیریت بحران خطرات جدی را متوجه شهروندان کرده است. بر همین اساس در حال پلمپ این معادن متخلف هستیم و بااین‌حال تنها این اقدامات کافی نیست و را ه حل بهتر آن است که پروانه ساخت این معادن لغو شود. چراکه اگر راهکارهای این‌چنینی انجام نشود بی‌شک تهران در آینده شاهد کوچ شهروندانش خواهد بود و این منطقه به منطقه‌ای غیرمسکونی بدل می‌شود.
نظرشما
آخرین اخبار