چانه‌زنی، مساله اصلی الحـاق ایران به سازمان تجارت جهانی

،الحاق ایران از دو منظر دارو و سلامت قابل بررسی بوده و لازم است که به این مساله با وسعت دید بیشتری نگاه کرد. یکی از بزرگترین مسائلی که در حال حاضر گریبانگیر صنعت داروسازی کشور است، بحث رقابت‌پذیری صنعت داخلی است. تجارت آزاد مختصاتی دارد که در همه دنیا علاوه‌بر حوزه دارو، در صنایع مختلف نیز رعایت می‌شود. متاسفانه ما در کشور ایران و در موضوع دارو، حق مالکیت معنوی را به‌عنوان یک حق اصلی رعایت نکردیم.

 البته این مساله در برخی موارد به سود ما تمام شده و صنعتگران دارویی ایران از مزیت‌های آن به انحای گوناگون استفاده کرده‌اند؛ لذا الحاق به سازمان تجارت جهانی و پذیرش حق مالکیت معنوی می‌تواند برای ما به یک چالش تبدیل شود. چراکه صنعت داخلی نتوانسته توانمندی لازم را در شناسایی فناوری‌های نوین به کار گیرد.

 این مساله به مرور به ایجاد صنعتی منجر شده است که غیر از کپی گرفتن از ایده‌ها و محصولات عرضه شده در سایر کشورها، هنر دیگری ندارد؛ لذا می‌توان گفت در بخش جهانی، یکی از چالش‌های اصلی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی، بحث محصولاتی است که درحال حاضر تولید می‌کنیم اما از نظر حقوقی توان تولید آن را نداشته‌ایم.

       آنچه امروز سیاست‌گذاران نظام دارویی کشور باید به آن توجه ویژه نشان دهند، فنون مذاکره است. این مهم در تمامی الحاقیه‌ها به همه کنوانسیون‌های بین‌المللی مطرح است. ما باید به این نتیجه برسیم که هدف از تشکیل جلسات کارشناسی مختلف در این حوزه، صرفا تایید و رد مساله الحاق ایران نیست. شاید بتوان گفت مهمترین موضوع ما در الحاق به سازمان تجارت جهانی در بخش دارو بحث چانه‌زنی است. لازمه دستیابی به این هدف مهم نیز این است که در مرحله اول تکلیف خود را در داخل روشن کنیم.

درکل می‌توان گفت مواضع ایران در بخش دارو باید کاملا شفاف و سپس این مواضع شفاف در چانه‌زنی‌ها به شکل مقتضی لحاظ شود. اگر این اتفاق نیفتد، شرایطی پیش می‌آید که طی آن بسیاری از منافع خود را از دست خواهیم داد. یکی از مزیت‌های مساله الحاق به سازمان تجارت جهانی، امکان تقسیم‌بندی تبصره‌های مختلف این معاهده‌نامه است. این معاهده‌نامه در بخش‌های جزئی‌تر مثل دارو نیز قابل تقسیم‌شدن است. مثلا ممکن است پذیرش الحاق و به دنبال آن تن دادن به تعهدات مختلف، صنعت واکسن در ایران را دچار چالش‌های جدی کند. اما با ملاحظاتی نظیر مسائل انسان‌دوستانه، این امکان وجود دارد که طرف مقابل ما، تامین این مایحتاج اساسی را به عهده بگیرد.سپید