به گزارش شفا آنلاین،بیماران پیوندی همچنان در انتظار کاهش هزینه‌ها و حمایت بیمه‌ها
از این خدمات هستند. بیمارانی که درحال حاضر علاوه بر بیماری، گرفتار
بی‌پولی و درد نداری هستند یا زیر بار بدهکاری هزینه‌های سنگین عمل پیوند
قد خم کرده‌اند.هزینه‌های جراحی، دارو، بستری و مراقبت‌های پس از دریافت پیوند چیزی نیست که هر کسی از عهده آن برآید، حتی پرداخت دستمزد و حق‌الزحمه تیم جراحی پیوند اعضا برای وزارت بهداشت هم کار راحتی نیست، چه رسد به اقشار ضعیف و کم‌درآمد. پیوند اعضا در ایران هر چقدر که در حوزه پزشکی نوآوری و پیشرفت را تجربه کرده به همان اندازه و حتی بیش از آن در بخش مدیریت و حمایت از ارایه‌دهندگان و دریافت‌کنندگان این خدمات ناکارآمد و منفعل بوده است.
ناکارآمدی‌ای که دامنه آن از نارضایتی جراحان و اعضای تیم پیوند به دلیل حق‌الزحمه ناچیزشان تا بی‌پولی و فروش خانه و زندگی بیماران به دلیل تأمین هزینه‌های پیوند را در برمی‌گیرد. سال گذشته شورایعالی پیوند برای سروسامان دادن به وضع آشفته خدمات درمانی در این بخش، تصمیم گرفت تا هزینه‌های پیوند اعضا را بین وزارت بهداشت و بیمه‌ها تقسیم کند تا هرکدام از آنها بخشی از هزینه‌های سنگین جراحی و درمان بیماران پیوندی را تقبل کنند.
مصوبه‌ای که البته با کمی تأخیر به امضای مدیران ارشد سازمان تأمین‌اجتماعی و بیمه سلامت هم رسید. براساس آن مصوبه قرار شد که بیمه‌ها هزینه‌های مربوط به دارو، تجهیزات، هتلینگ و آزمایش‌های پیوند اعضا را پرداخت کنند و وزارت بهداشت نیز هزینه تیم‌های پیوند در بیمارستان‌ها را بپردازد تا شاید این اقدامات کمی از عقب‌ماندگی‌های چندین و چندساله این حوزه را کاهش دهد. حالا نزدیک به یک‌سال از مصوبه شورایعالی پیوند می‌گذرد؛ شورایی که هدف و وظیفه خود را مراقبت و پشتیبانی از کیفیت پیوند، تقویت و توسعه واحدهای فراهم‌آوری اعضای پیوندی و ایجاد حداکثر عدالت در دسترسی به خدمات پیوندی برای تمام مردم کشور می‌داند؛ درحالی‌که هنوز مشکلاتی چون هزینه‌های کمرشکن پیوند اعضا بر دوش بیمارانی که علاوه بر بیماری از درد بی‌پولی هم رنج می‌برند، سنگینی می‌کند.
وزارت بهداشت به تعهداتش عمل کردولی بیمه‌ها نه
حالا به گفته محمد آقاجانی، معاون درمان وزیر بهداشت، این وزارتخانه به همه
تعهداتش عمل کرده و هزینه‌های تیم‌های پیوند را پرداخت می‌کند و حتی آن را
تا ٢ برابر افزایش داده است و این‌بار هم بیمه‌ها هستندکه بدعهدی کرده و
پوشش خدمات پیوند اعضا را در شورایعالی بیمه تصویب نکرده‌اند. او که پیش از
این یعنی چند روز پس از مصوبه شورایعالی پیوند در سال گذشته نسبت به
همکاری بیمه‌ها با وزارت بهداشت برای کاهش مشکلات و هزینه‌های پیوند اعضا
ابراز خوشبینی کرده بود که «نمایندگان بیمه تأمین‌اجتماعی و سلامت ضمن امضا
و توافق بر سر کلیات این مصوبه قول همکاری و اخذ مصوبه نهایی شورایعالی
بیمه را به مسئولان وزارت بهداشت داده‌اند.» حالا از بدعهدی و بی‌اعتنایی
بیمه‌ها در تحقق وعده‌هایش در شورایعالی بیمه گلایه‌مند است.
او درباره آخرین وضع بیماران پیوندی و سرنوشت بیمه شدن پیوند اعضا می‌گوید: «اقدام بزرگی که از سوی وزارت بهداشت و با دستور وزیر بهداشت، به دنبال مصوبه شورایعالی پیوند انجام شد، این بود که ما برای تأمین هزینه‌های پیوند عضو، مبالغ پرداختی‌مان را در این حوزه در سال ٩٤ دو برابر کردیم.
این یعنی هر آنچه در سال‌های گذشته برای پیوند عضو از سوی وزارت بهداشت
پرداخت می‌شد، از سال ٩٤ دو برابر شده است تا مردم هزینه کمتری را از جیب
خود پرداخت کنند و برای دریافت خدمت راهبردی پیوند اعضا با مشکلات کمتری
روبه‌رو باشند.» آقاجانی به وعده‌های محقق نشده بیمه‌ها درخصوص حمایت از
بیماران پیوندی هم اشاره می‌کند: «قرار بود که سازمان‌های بیمه‌گر هزینه
آزمایش‌ها و بستری بیماران پیوندی را متقبل شوند و هزینه‌های پزشکی بیماران
را هم ما به‌طور مستقیم از منابع وزارت بهداشت تأمین کنیم.
ما به وعده خود
عمل کردیم و این هزینه‌ها از همان زمان پرداخت شد، اما بیمه‌ها با وجود
صورتجلسات و مذاکراتی که در گذشته با آنها داشتیم و قول‌هایی که در
این‌باره به ما دادند، هنوز کارشان در این زمینه به سرانجام نرسیده است و
این موضوع را در شورایعالی بیمه تصویب نکرده‌اند.» او اضافه می‌کند: «البته
صحبت‌هایی در شورایعالی بیمه مطرح شده که امیدواریم هر چه زودتر به تصویب
نهایی رسیده و در کشور اجرا شود. باید توجه کرد که وزارت بهداشت با جدیت
موضوع بیمه پیوند عضو را تعقیب می‌کند. بر این اساس امیدواریم در نشست‌های
آتی این موضوع به نتیجه برسد.»
پیوند اعضای کاری با مسئولیت زیاد و تعرفه پایین
با وجود این، ایرج فاضل، عضو شورایعالی پیوند معتقد است که مشکلات بیمه‌های
درمانی با جلسه و وعده حل نمی‌شود، چرا که مشکلات ساختاری و مدیریتی
بیمه‌ها در ایران بسیار فراتر از آن چیزی است که تصور می‌شود. او که یکی از
پایه‌گذاران پیوند کلیه در ایران است پرداخت‌های باتأخیر و تعرفه‌های
پایان این خدمات را دلیل اصلی بی‌میلی جراحان برای انجام پیوند عنوان
می‌کند و در توضیح بیشتر می‌گوید: «هرچند وزارت بهداشت از سال
گذشته میزان حق‌الزحمه کادر پیوند را ٢ برابر افزایش داده و به موقع هم
پرداخت می‌کند؛ ولی مسئولان وزارت بهداشت هم می‌دانند هنوز با تعرفه‌های
واقعی فاصله زیادی داریم، برای مثال یک پیوند کبد به ٤٨ ساعت تلاش یک تیم
پزشکی مجرب نیاز دارد تا کبد را از بدن اهدا‌کننده با شرایط خاص و در
کمترین زمان ممکن به گیرنده برسانند و با انجام ٨ تا ١٢ ساعت جراحی این
پیوند انجام شود.
تازه این اول کار است و باید فرد گیرنده پیوند تحت نظر
دقیق کادر پزشکی باشد تا مشکلی برای او به وجود نیاید. این کار سخت و
پرمسئولیت برای پزشکان و جراحان با توجه به تعرفه‌های پایین این خدمات باعث
می‌شود تا جراحان جوان و تازه‌کار کمتر به این کار تن دهند، چون می‌توانند
با انجام یک جراحی ساده بینی یا چشم چندین‌برابر این دستمزد را دریافت
کنند.» او ادامه می‌دهد: «یک زمانی در اوایل دهه ٦٠ من خودم ٢٠٠ پیوند کلیه
را انجام دادم و دست آخر هم پول زیادی به من ندادند.
آن زمان من به خاطر
مسائل اقتصادی این کار را انجام نمی‌دادم ولی اکنون شرایط تغییر کرده است و
مسائل اقتصادی بر تمام شئون زندگی آحاد جامعه که پزشکان و جراحان نیز بخشی
از آنها هستند سایه افکنده، پس نمی‌توان انتظار داشت مانند سال‌های دور
جراحان تحت هر شرایطی به این حوزه علاقه نشان دهند. البته وظیفه انسانی و
حرفه‌ای هر پزشکی نجات جان بیمار است ولی نمی‌توان مسائل مالی و اقتصادی را
نادیده گرفت.» وزیر سابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره تأخیر
بیمه‌ها برای پوشش پیوند اعضا می‌گوید: «شورایعالی پیوند در جلسات متعدد
خود با رایزنی و ارایه گزارشات مسئولان بیمه کشور را متقاعد کرد تا بخشی از
هزینه‌های درمانی پیوند اعضا را پوشش دهند، ولی نزدیک به یک‌سال از جلسه
شورایعالی پیوند می‌گذرد و آنها به وعده خود عمل نکرده‌اند. ما هم منتظر
هستیم تا تکلیف این مصوبه در شورایعالی بیمه مشخص شود. هرچند در جلسه‌ای که
با حضور وزیر بهداشت و روسای بیمه تأمین‌اجتماعی و بیمه سلامت در
شورایعالی پیوند برگزار شد، تفاهمنامه‌ای در این‌باره به امضای طرفین رسید،
ولی باتوجه به شرایط موجود بعید به نظر می‌رسد که آنها بتوانند به وعده
خود عمل کنند.
برخی از دوستان و همکاران به ما گفتند که بیمه‌های درمانی پس از انجام برخی بررسی‌ها قبول تعهدات این مصوبه را در توان خود نمی‌بینند. البته امیدوارم که این اخبار صحت نداشته باشد، چون در این صورت مشکلات پیوند اعضا در کشور بسیار بیشتر می‌شود.»
اگر بیمه‌های فعلی را نداشتیم، مردم و پزشکان راحت‌تر بودند
او بزرگترین مشکل پیوند اعضا و حتی کل نظام درمانی کشور را رابطه مالی پزشک
و بیمار عنوان می‌کند و در این‌باره می‌گوید: «تا مادامی که رابطه مالی
کادر درمانی با بیماران به‌طور کامل قطع نشود، مشکلات اساسی نظام درمانی
کشور به صورت ریشه‌ای حل نمی‌شود. در تمام کشورهایی که به نوعی در خدمات
درمانی و بهداشتی پیشرو هستند، این رابطه مالی سال‌هاست که قطع شده است.
برای مثال در آمریکا، کانادا و انگلیس بیمار فقط به مراکز درمانی یا پزشک
مراجعه می‌کند و کادر درمانی همه خدمات لازم را درنهایت کیفیت و دقت به او
ارایه می‌دهند و هیچ رابطه مالی بین بیمارستان، پزشک و کادر درمانی وجود
ندارد.
در آنجا ضلع سومی به نام بیمه تمام هزینه‌ها را براساس تعرفه‌های
واقعی به بیمارستان یا پزشک پرداخت می‌کند، آن هم با کمترین تأخیر ممکن.»
او ادامه می‌دهد: «ولی در کشور ما بیمه‌ها بیمار هستند و به همین دلیل
رابطه مالی بیمار با کادر درمانی همچنان برقرار است. اگر ما در کشور
بیمه‌های فعلی را نداشتیم مردم و جامعه پزشکی راحت‌تر بودند، چرا که ریشه
همه مشکلات نظام سلامت و حوزه درمان در ناتوانی بیمه‌های درمانی است.
میلیاردها تومان بدهی، پرداخت‌های باتاخیر، تعرفه‌های نصف و نیمه و به‌دور از واقعیت مشکلاتی است که از سوی بیمه‌ها برای نظام سلامت کشور به وجود آمده و همچنان هم ادامه دارد. البته بیمه‌ها هم مشکلات زیادی دارند که باید مورد توجه قرار بگیرد.» او در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای ارتقای سطح کمی و کیفی بیمه‌های درمانی وجود دارد، می‌گوید: «کمبود منابع و سوءمدیریت دو مشکل اساسی بیمه‌هاست.
ما در کشور بیمه‌های متعددی داریم که می‌توان با تجمیع آنها و با مدیریت واحد و کارآمد تا حد بسیار زیادی مشکلات درمانی کشور را برطرف کرد. تجمیع بیمه‌ها نخستین قدم برای سروسامان دادن به این وضع است. ما بیمه‌های متعددی در کشور داریم، از طرف دیگر بخش قابل توجهی از بودجه این بیمه‌ها صرف هزینه‌های جاری و حقوق پرسنل‌شان می‌شود، درحالی‌که با تجمیع بیمه‌ها می‌توان از هدررفت این منابع جلوگیری کرد.»
بیمه‌ها بیش از ٦هزار‌میلیارد بدهی دارند
با وجود این، محمدحسین قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس دلیل
تعلل شورایعالی بیمه در پوشش خدمات پیوند اعضا را ناشی از افزایش تعهدات
بیمه‌ها به دنبال اجرای طرح تحول نظام سلامت می‌داند و معتقد است که
بیمه‌های درمانی در دو‌سال اخیر در حد توانشان با وزارت بهداشت همکاری
کرده‌اند و درحال حاضر توانی برای قبول تعهدات بیشتر ندارند.
او با اشاره به افزایش ٢٠٠ موردی تعهدات بیمه‌های درمانی با آغاز طرح تحول نظام سلامت به می‌گوید: «واقعیت این است که درحال حاضر بیمه‌ها بیش از ٦هزار‌میلیارد تومان به مراکز درمانی بدهکارند. در چنین شرایطی آنها توان قبول تعهدات بیشتر را ندارند، به همین دلیل هم تاکنون شورایعالی بیمه درباره خدمات پیوند اعضا تصمیم نگرفته است.»
به گفته قربانی، کاهش شدید قیمت نفت و تأخیر در توافق هسته‌ای باعث شد تا درآمدهای پیش‌بینی شده دولت محقق نشود و این مشکلات بیمه‌های درمانی را متاثر کرد: «سال گذشته مسئولان وزارت بهداشت بارها از افزایش بدهی و تأخیر پرداخت بیمه‌های درمانی از سوی بیمه‌ها صحبت کردند. حال اگر در چنین شرایطی بیمه‌ها زیر بار یک تعهد دیگر بروند، باز هم شرایط بدتر می‌شود، چون درحال حاضر توان مالی پوشش این خدمات از سوی بیمه‌ها وجود ندارد.»
قربانی البته به بالا بودن هزینه‌های پیوند اعضا و لزوم حمایت حداکثری از بیماران پیوندی اذعان دارد و در این‌باره توضیح می‌دهد: «نجات جان بیمارانی که فقط با پیوند اعضا می‌توانند به زندگی ادامه دهند، یکی از وظایف اصلی نظام سلامت است و از طرف دیگر بسیاری از این افراد از اقشار ضعیف جامعه هستند و به همین دلیل هم تأمین هزینه‌های درمانی پیوند اعضا از توان آنها خارج است. همچنین پیوند اعضا در بین خدمات درمانی کشور و در مجموع خدمات حوزه سلامت، پیشرفته‌ترین نوع خدمت است و در ردیف خدمات استراتژیک طبقه‌بندی و یکی از مرزهای دانش پزشکی محسوب می‌شود، به همین دلیل پوشش بیمه‌ای این خدمات بسیار اهمیت دارد. اما این بیمه‌های تکمیلی هستند که باید این‌گونه خدمات را پوشش دهند. در بیشتر کشورهای پیشرو در نظام سلامت هم این خدمات توسط بیمه‌های تکمیلی خریداری می‌شود.» او اضافه می‌کند: «باید قبول کنیم بیمه آن‌طور که باید در سبد هزینه خانوار ایرانی قرار نگرفته است، درحالی‌که حدود ٣٠درصد از هزینه‌ها خانوار در کشورهای اروپایی مربوط به خرید بیمه است. ما هم باید به این سمت حرکت کنیم.»شهروند
