به گزارش شفا آنلاین،دگزامتازون که در زبان عامیانه به آن دگزا نیز گفته می‌شود از داروهایی است که در اشکال مختلف خود از جمله شربت، قرص، آمپول، پماد و محلول‌ها یکی از پر کاربرد‌ترین داروهاست و در نتیجه ابهامات و سوالات هم پیرامون آن زیاد است.
دگزامتازون یک دارو از دسته کورتیکو استروئید‌ها است از داروهای
معروف دیگر این دسته می‌توان به بتامتازون، کورتیزون، پردنیزولون و
هیدروکورتیزون اشاره کرد.
کورتیکو استروئید‌ها یا همان کورتون‌ها
دارای اثرات گسترده‌ای در قسمت‌های مختلف بدن هستند که این اثرات گسترده
همان طور که می‌توانند در درمان طیف زیادی از بیماری‌ها مفید باشند
می‌توانند عوارض جانبی زیادی هم بجا بگذارند.
دگزامتازون اشت‌ها را زیاد می‌کند علاوه بر آن از طریق ایجاد تورم
در بدن فرد را چاق می‌کند در حقیقت یکی از عوارض استفاده زیاد از
کورتون‌ها، ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی است که باعث پف
کردن فرد شده و یا علامتی بنام ماه رخ یعنی گرد و پف کرده شدن صورت می‌شود
در نتیجه بیمار احساس می‌کند که چاق و قوی بنیه شده اما حقیقت اینکه تمام
کورتون‌ها در استفاده مکرر باعث تحلیل رفتن عضلات و پوکی استخوان می‌شوند.
در
حقیقت دگزامتازون بدن را به یک پفک شبیه می‌کند و اثر آن‌ها در سرما
خوردگی‌ها باعث سرکوب واکنش‌های ایمنی می‌شود و در نتیجه با پوشاندن علائم
بیماری، چندان مقاومتی در مقابل این ویروس نمی‌کند.
در سرما خوردگی‌ها همراه با عفونت باکتریایی مثلا انواع تب یا گلو
درد چرکی با سرکوب ایمنی بدن، برای باکتری‌ها فرصتی را برای سازماندهی
نیرو‌ها و تکثیر فراهم می‌کند و در نتیجه ممکن است چند روز بعد منجر به
شعله ور شدن بیماری و حتی ایجاد عفونت‌های شدید تنفسی شود.
یک پزشک
عمومی در این باره معتقد است: دگزامتازون یک دارو از دسته کورتیکو استروئید
هاست، کورتیکو استروئید‌ها یا همان کورتون‌ها دارای اثرات گسترده‌ای در
قسمت‌های مختلف بدن هستند که این اثرات گسترده همانطور که در درمان طیف
زیادی از بیماری‌ها مفید هستند می‌توانند عوارض جانبی زیادی هم به جا
بگذارند.
دکتر سمیه تمی گفت: دگزامتازون اشت‌ها را زیاد می‌کند علاوه بر آن
از طریق ایجاد تورم در بدن فرد را چاق می‌کند در حقیقت یکی از عوارض
استفاده زیاد از کورتون‌ها ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی
است که باعث پف کردن بدن به ویژه صورت فرد شده و یا علامتی به نام ماه رخ
(یعنی گرد و پف کرده شدن صورت) می‌شود در نتیجه بیمار احساس چاقی و قوی
بنیه شدن می‌کند اما در حقیقت استفاده مکرر از کورتون‌ها باعث تحلیل رفتن
عضلات و پوکی استخوان‌ها می‌شوند.
وی یادآور شد: دگزا عمدتا به ۲ صورت قرص و آمپول یافت می‌شود که
آمپول آن به شکل ۱۰ میلی گرم و قرص آن نیم میلی گرم است که آمپول آن خیلی
قوی‌تر از قرص است این دارو جز کورتون‌هایی است که التهاب بدن را کم می‌کند
و در کنار آن عوارضی دارد.
به گفته وی، می‌توان گفت نه جز داروهای
خطرناک و نه بی‌خطر است ولی استفاده در دراز مدت باعث پوکی استخوان شدید
می‌شود و در صورت صلاح دید پزشک در برخی موارد می‌توان با قبول عوارض جانبی
آن از این دارو استفاده کرد مصرف خودسرانه به ویژه در در دوران حاملگی
کاملا ممنوع است زیرا شاید باعث سرکوب غده فوق کلیه در جنین شود.
دکتر تمی با اشاره به اینکه این دارو اثرات قوی روی بیماری دارد و
در مواردی نیز باعث بهبودی می‌شود، تاکید کرد: از جمله عوارض درمانی آن از
بین بردن التهابات پوستی، برای بهبود بیماری‌هایی نظیر آسم، روماتیسم و به
خصوص آلرژی‌های فصلی و سرما خوردگی‌ها از آن استفاده می‌شود اما عوارض
جانبی آن را نیز نباید از نظر دور داشت.
وی عوارض جانبی استفاده از این دارو را در مصرف خوراکی یا تزریقی
سرخوشی، عوارض گوارشی، تشدید عفونت‌ها، بی‌خوابی، پوکی استخوان، افزایش قند
در بیماران دیابتی، ضعف ایمنی، اختلالات هورمونی (نظیر پرمویی، اختلال
عادت ماهانه) اتساع شکم و گرد شدن صورت، گر گرفتگی صورت، اختلال آنزیم‌های
کبدی، تحلیل عضلانی، چرب شدن پوست و تشدید آکنه، تغییرات روحی و در مصرف
موضعی به شکل پماد و قطره و محلول، تحلیل رفتن پوست در استفاده دراز مدت،
لکه افتادن روی پوست و خشکی پوست و تشدید عفونت‌های قارچی برشمرد.
این پزشک با توجه به عوراض مصرف این دارو‌ها تاکید کرد: گاهی افراد
بدون اطلاع از اثرات منفی این دارو برای افزایش وزن و اشت‌ها از آن
استفاده می‌کنند که مصرف خودسرانه و زیاده از حد آن باعث پف کردن صورت و
قسمت‌هایی از بدن و چاقی کاذب می‌شود، به این افراد توصیه می‌شود با توجه
به عوارضی که دارد حتی الامکان مصرف این دارو را حذف کنند.
دکتر تمی در رابطه با اینکه آیا تجویز این دارو ضرورت دارد، گفت:
به علت عوارض این دارو می‌توان از داروهای جایگزین مانند هیدروکورتیزون
برای درمان بعضی بیماری‌ها مانند سرما خوردگی استفاده کرد زیرا عوارض آن
کمتر از دگزا است اما پزشکان تا حد امکان از تجویز این دارو پرهیز کنند با
این حال ما هیچ محدودیتی برای منع استفاده از این دارو نداریم و بعضی از
بیمار ی‌ها هستند که به ناچار باید از دگزا برای درمان آن‌ها استفاده کرد
البته این دارو خطر مرگ ندارد اما عوارض جانبی آن نیز کمتر از مرگ تدریجی
بدن نیست.
وی اضافه کرد: این دارو هیچ وقت قدم نخست برای درمان نیست و
می‌توان از داروهای جایگزین استفاده کرد ضمن اینکه مصرف آن بدون تجویز پزشک
توصیه نمی‌شود ضمن اینکه قبل از مصرف باید با پزشک خود مشورت کنید.
دکتر تمی نکاتی را که افراد هنگام مصرف این دارو رعایت کنند را
اعلام کرد و افزود: در صورت ابتلا به بیماری‌هایی نظیر عفونت‌های قارچی،
ناراحتی‌های انگلی، سل، آبله مرغان، دیابت، زخم معده، ناراحتی قلبی، افزایش
فشار خون و اختلالات کبدی و کلیوی مصرف این دارو باید قطع شود.
وی گفت:
برای به حداقل رساندن تحریک‌های گوارشی این دارو اگر به صورت قرص استفاده
شود مصرف آن حتما همراه با غذا باشد و استفاده همزمان با الکل ممکن است سبب
افزایش اثرات دارو گردد همچنین در درمان دراز مدت ممکن است محدودیت مصرف
سدیم و کالری و همچنین افزایش مصرف مکمل پتاسیم و پروتئین نیاز باشد.
وی یادآور شد: در افراد دیابتی ممکن است در میزان قند خون تاثیر
بگذارد بنابراین در طی مصرف دارو قند خون توسط پزشک معالج کنترل شود،
معاینه چشم در طول درمان دراز مدت به طور مرتب باید انجام گیرد در صورت
بروز عفونت‌ها یا ضایعات جدی باید احتیاط کرد.
دگزامتازون و داروهای
مشابه آن از دسته کورتون‌هایی هستند که در ایران چندین برابر کشورهای
پیشرفته مورد استفاده مردم قرار می‌گیرند این دارو قوی‌‌ترین دارو و یکی از
طولانی اثر‌ترین انواع کورتون است.
