شفا آنلاین>اجتماعی> در عکسی که در فضای مجازی دست به دست میچرخید، پشت یکی از دیوارهای مهربانی پارکینگ اتومبیلهای لوکسی جای داشت که میلیاردها تومان را در خود جای داده بود.
به گزارش
شفا آنلاین،به نقل از سپید حال مسئله اینجاست دیوار مهربانی دقیقاً دارد بر چه چیز سرپوش
میگذارد؟ سرپوش بر شکافی عمیق که در یک سویش میلیاردها تومان خوابیده است
و در سوی دیگرش چوبی آویزان شده است تا لباسهای کهنه و زهوار دررفته
طبقه متوسط ایرانی تبدیل به الگویی اخلاقی شود و هیاهوی رمانتیکی به راه
بیفتد که «ببینید ما چقدر اخلاقی هستیم»!
مسئله اصلی شاید اما نفس این
دیوار است. دیواری که باید فرو ریخته شود نه اینکه برپا داشته شود. چنین
دیواری در بهترین حالت باید
دیوارِ «فروپاشیِ اخلاقی» نامگذاری شود. ظاهر
این دیوار حرکتی است اخلاقی و به ظاهر مدنی که در آن افرادی لباسهای خود
را که نیاز ندارند بر آن دیوار آویزان میکنند تا طبقه فرودست در زمستان
سردشان نشود. حتما در تابستان هم قرار است کُلمن مهربانی برای توزیع یخ در
بهشت برپاداشته شود. بالاخره کارتن خوابها تابستان عطش دارند!
دیوار مهربانی، عزت نفس را نشانه گرفته است من
دستی را که به رنج دیدگان کمک کرده است میشویم؛ بنابراین روح خود را پاک
میکنم زیرا از مشاهده رنج دیدهای که در اثر شرمش رنج میبرد شرمنده شدم
و وقتی من به او کمک کردم عزت نفس او را جریحه دار کردم»(نیچه،چنین گفت
زرتشت،درباره رحیمان). در واقع میتوان گفت دیوار مهربانی عزت نفس را
نشانه گرفته است؛ عزت نفس شوربختانی که در میان کیف، کفش و لباس کهنه و
مندرس خوشبختانه به دنبال وسایل مورد نیاز خود هستند. علاوه بر نادیده
گرفتن عزت نفس در دیوار مهربانی، نکتهای که از اهمیت زیادی برخوردار است و
در لایه زیرین این اقدام قرار دارد، امر اقتصادی است. دیوار مهربانی نشان
داد که وضعیت اقتصادی مردم آنچنان در خطر است که حتی قادر به تامین
حداقلهای زندگی خود یعنی پوشاک نیز نیستند و در این میان مردمی هستند که
وسایل کهنه خود را بر دیوار نصب میکنند و با این کار خواسته یا ناخواسته
وظیفهای را که دولت موظف است عادلانه و کارآمد اجرا کند از دوش او
برمیدارند و این امر باعث میشود که اقتصاد همچنان پویا به راه خود
ادامه بدهد بدون آنکه پاسخگوی هیچگونه نهاد، سازمانهای مردمنهاد یا مردم
باشد.
آرش
حیدری، پژوهشگر اجتماعی با اشاره به اینکه مسئله دقیقاً در اینجا است که
چرا این لباسهای اضافه باید خریده شوند؟ و چرا این حجم از کارتنخوابها
باید در خیابان پرسه بزنند، به سپید میگوید: «حمایت سریع و همه جانبه
نهادهای رسمی از این دیوار پیام واضحی داشت.
پیامی که بیان میکند: «اگر
با هم مهربان باشیم و به هم کمک کنیم مشکلات شهرمان کاسته میشود» و این
یعنی: «مشکلات این شهر هیچ ربطی به بدکارکردی نهادِ من ندارد. خودتان
مقصرید، خودتان درستش کنید»
. این پیام ظاهری زیبا دارد و مخالفت با آن به
غُر زدن تعبیر میشود. سفسطه این پیامِ کذب در اینجاست که بحرانهای
اجتماعیِ ما محصول مهربانی، مهرورزی یا امیدواری در یک سو و نامهربانی،
خصومتورزی یا ناامیدی از سوی دیگر نیست. مسئله بر سر فضای
اجتماعی-اقتصادیِ مولدِ بحران و مولد این پدیدارهای روانی است.»
دیوار مهربانی همانند خوراندن خاک اره به یک گرسنه حیدری
در ادامه با اشاره به اینکه این مسائل از اساس ارتباطی به مهربانی و خوب
بودن و همه مشتقاتِ روانشناسی مثبتنگر ندارند، تصریح میکند: «گویی ورد و
جادوی جدیدی در کشور در حال شکل گرفتن است که اساس آن «اگر ذهنها تغییر
کنند جهان تغییر نمیکند» است. در واقع مسئله بر سر ذهنیتها و رفتارهای
فردی و تک افتاده نیست.
مسئله بر سر ساختار نابرابری است که یک روز تَن یک
کارتنخواب را با لباسی استفاده شده و به درد نخور برای هدیه کنندهاش می
پوشاند و گروهی را تسکینی موقت عطا میکند که «ما وظیفهمان را انجام
دادیم»؛ و روز دیگر دهها خیابانخواب دیگر تولید میشود. به عبارت دیگر
نفس دیوار مهربانی یعنی پذیرش این فاجعه که «وجود کارتنخواب طبیعی است».
باید محکم ایستاد و فریاد زد وجود کارتنخواب طبیعی نیست حتی اگر شمارش از
حد بگذرد. آنچه باید فرو ریزد دیوار نابرابری افسار گسیخته است و دیوار
مهربانی تنها شبیهِ خوراندن خاک اره است به یک گرسنه تا شکمش پر شود و ضعف
را حس نکند. مسئله اینجاست این بدن گرسنه است، این بدن غذا میخواهد نه
شکم پرکنی که بود و نبودش بدن را به مرگ هدایت میکند.»
البته
دیوار مهربانی در ابتدا قرار بود که دیواری باشد برای معتادان و
کارتنخوابها؛ اما رفته رفته چشم مردم طبقات فرودست را نیز به خود جلب
کرد. اگر چه استفاده خود معتادان نیز نقدهای جدی را به دولت وارد میکند که
دولت باید بتواند شرایطی را برای معتادان و دیگر گروههای بزهکار فراهم
کند که دیگر کار به دیوار مهربانی کشیده نشود اما استفاده طبقات فرودست از
این دیوار خود فاجعهای دیگر است. با توجه به شرایط اقتصادی که امروز با
آن مواجه هستیم نباید فرایند هر اقدامی که تحت عنوان انساندوستی و یا ذیل
هر نام دیگری که انجام میدهیم و در پی گسترش آن هستیم به گونهای باشد
که وضعیت اقتصادی موجود را بازتولید کند. در واقع به جای اینکه تمام
استانها و شهرها را با این دیوار تزئین کنیم در پی آن باشیم که دولت را
در امر اقتصادی به چالش بکشیم.