جایگاه آسپیرین در پیشگیری اولیه از بیماری قلبی-عروقی

به گزارش شفا آنلاین،متاسفانه، مطالعات موجود در زمینه پیشگیری اولیه، از مشخص کردن زمان مناسب برای شروع آن ناتوان هستند. جمعیت‌های خاص مانند بیمارانی که در معرض خطر بیماری‌های قلبی-عروقی هستند یا با عوامل خطرساز متعددی مواجه‌اند، ممکن است برای درمان با دوز اندک آسپیرین مناسب باشند.

سایر جمعیت‌های در معرض خطر مانند بیماران دیابتی و بیمارانی که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در آنان طی 10 سال بعدی بیش از 10 درصد است نیز از درمان با دوز اندک آسپیرین سود می‌برند. آسپیرین از دیرباز برای اثر ضدالتهابی و ضددردش مورد استفاده بوده است و اخیرا به دلیل اثر ضدترومبوتیک، در کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی تجویز می‌شود.

 نحوه توصیه به مصرف آسپیرین با هدف پیشگیری ثانویه برای بیشتر بیماران مشخص است؛ مصرف درازمدت آسپیرین، باعث کاهش خطر انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی و مرگ مرتبط با علل عروقی پس از یک حادثه قلبی-عروقی می‌شود. در وضعیتی متفاوت، تجویز آسپیرین برای پیشگیری اولیه در بیماران بدون سابقه بیماری قلبی-عروقی نیازمند بررسی است.

آسپیرین در نقش یک ضدپلاکت
       آسپیرین به طور گسترده‌ای در هر دو مورد درمان و پیشگیری از برخی بیماری‌ها تحت مطالعه قرار گرفته است. آسپیرین یک ضددرد، ضدالتهاب و تب‌بر شناخته شده است. مطالعاتی که بیماران دریافت‌کننده آسپیرین را ارزیابی کرده‌اند، کاهش موارد وقوع بیماری قلبی-عروقی و مرگ را نشان داده‌اند؛ چنین فایده‌ای با اثرات ضدپلاکتی آسپیرین مرتبط دانسته شده است. مکانیسم اثر اصلی آسپیرین، غیرفعال‌سازی سیکلواکسیژناز1و2 است که تقریبا مسئول اغلب فواید آسپیرین است.

سایر فواید آسپیرین که ممکن است نقش مهمی در کاهش خطرات قلبی-عروقی ایفا کنند عبارتند از کاهش مارکرهای پیش التهابی و افزایش تشکیل نیتریک اکساید گشادکننده عروق. اثر مهارکنندگی پلاکت، هم وابسته به زمان است و هم وابسته به دوز.

دوز آسپیرین مصرفی در مطالعات بالینی معمولا بین 25 تا 500 میلی‌گرم است و «دوز اندک»، به میزان آسپیرین 75 تا 325 میلی‌گرم آسپیرین در روز اطلاق می‌شود. هرچند که به دلیل غیرقابل برگشت بودن اثر، آسپیرینی که روزانه مصرف می‌شود، حتی در دوزهای پایین، اثر آنتی‌ترومبوتیک جمع شونده دارد. بنابراین، متداول ترین دوز توصیه شده برای آسپیرین با هدف پیشگیری از بیماری قلبی-عروقی، 81میلی‌گرم(برابر با یک آسپیرین بچه) است.

 در شرایطی که دوزهای پایین تر تجویز شوند، بسیاری از عوارض ناخواسته مرتبط با مصرف آسپیرین مانند ناراحتی و خونریزی گوارشی نیز ممکن است به حداقل برسند. دوزهای بیشتر، اثربخشی بیشتری را نشان نداده‌اند. مطالعات متعددی فواید مصرف آسپیرین در پیشگیری ثانویه از بیماری قلبی-عروقی را نشان داده‌اند. یک متاآنالیز با هدف بررسی مطالعات انجام شده روی پیشگیری اولیه و ثانویه، به مقایسه عوارض عروقی جدی در بیماران دریافت‌کننده آسپیرین در مقایسه با دارونما پرداخت. مصرف دوز اندک آسپیرین برای پیشگیری ثانویه، با نزدیک به 20درصد کاهش در عوارض آترواسکلروتیک مرتبط با انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی و ایسکمی سربرال گذرا مرتبط است.

آسپیرین در پیشگیری اولیه از بیماری قلبی-عروقی
       شواهد اندکی به نفع استفاده از آسپیرین در پیشگیری اولیه از بیماری قلبی-عروقی وجود دارد. 6 مطالعه بالینی روی پیشگیری اولیه با شرکت 95هزار بیمار در معرض خطر اندک بیماری‌های قلبی-عروقی در متاآنالیز فوق بررسی شدند. در گروه دریافت‌کننده آسپیرین، 1671 حادثه از میان 330هزار نفر در سال رخ داد که این درصد در گروه کنترل، 1883 حادثه بود. چنین وضعیتی به معنای کاهش قطعی خطر به میزان 06/0 درصد در سال یا کاهش خطر 12درصدی برای حوادث جدی عروقی است(51/0درصد برای آسپیرین و 57/0 درصد برای گروه کنترل).

چنین نتیجه‌گیری شد که این کاهش تعداد حوادث جدی عروقی، به میزان زیادی با کاهش در وقوع اولین انفارکتوس میوکارد غیرکشنده مرتبط است (18/0 درصد در سال برای گروه آسپیرین و 23/0 درصد در سال برای گروه دارونما). به علاوه، هیچ کاهش قابل توجهی در مرگ و میر کلی عروقی در بیماران دریافت‌کننده آسپیرین برای پیشگیری اولیه گزارش نشد. به دلیل اثرات ضدپلاکتی، یک عارضه مهم آسپیرین، خونریزی ماژور است. در 6 مطالعه انجام شده روی پیشگیری اولیه، تجویز آسپیرین به میزان قابل توجهی خطر خونریزی( شامل خونریزی‌های گوارشی ماژور و خونریزی داخل جمجمه‌ای) را کاهش داد.

       در یک متاآنالیز، سشاسای و همکارانش مصرف آسپیرین را در پیشگیری اولیه مشکلات قلبی-عروقی و غیرعروقی مانند بدخیمی ارزیابی کردند. این متاآنالیز شامل 9 مطالعه تصادفی و کنترلی با شرکت مجموعا 102621 نفر بود. محققان کاهش قابل توجه 10درصدی در کل موارد حوادث قلبی-عروقی به‌دست آوردند که بیشتر مرتبط بود با کاهش موارد انفارکتوس قلبی غیرکشنده. جالب آن که در زمان انتشار نتایج تحلیلی مطالعات بعد از سال 2000 مشخص شد که آسپیرین در مقایسه با دارونما در کاهش خطر انفارکتوس قلبی غیرکشنده اثربخش‌تر نیست.

محققان به این نتیجه رسیدند که آسپیرین ممکن است در مقایسه با آنچه تصور می‌شود فواید کمتری داشته باشد، بویژه زمانی که عوامل کاهنده خطر مانند مصرف استاتین‌ها، داروهای ضدفشارخون و قطع سیگار درنظر گرفته می‌شوند. به علاوه، کاهش معناداری در موارد انفارکتوس میوکارد کشنده، سکته مغزی، مرگ قلبی-عروقی یا مرگ و میر (به هر علت)، ثبت نشد. همچنین، هیچ یافته‌ای به نفع اثر آسپیرین در کاهش مرگ و میر ناشی از بدخیمی گزارش نشد. اما فایده آسپیرین در پیشگیری اولیه، تحت‌الشعاع افزایش خطر خونریزی قرار گرفت. تعداد مورد نیاز برای درمان (NNT) برای پیشگیری از یک مورد انفارکتوس میوکارد طی 6 سال، 162 مورد بود. در همان مدت زمانی، 120 فرد نیاز بود با آسپیرین درمان شوند تا بتوان از یک حادثه قلبی-عروقی پیشگیری کرد. برعکس، یک نفر از میان هر 73 فرد مصرف‌کننده آسپیرین طی دوره 6 ساله، ممکن است خونریزی کوچک اما کم‌اهمیتی را تجربه کنند. در سال 2015 میلادی، کارگروه خدمات پیشگیری آمریکا(USPSTF)، آخرین متاآنالیز برای ارزیابی تجویز آسپیرین در پیشگیری اولیه را منتشر کرد. 10 مطالعه تصادفی کنترلی نیز اضافه شدند. براساس آنها محققان دریافتند که آسپیرین خطر حوادث ماژور قلبی-عروقی را تا 11 درصد کاهش می‌دهد.

       در هر 10 مطالعه بالینی انجام شده، استفاده از آسپیرین، در کاهش قابل توجه مرگ و میر قلبی-عروقی ناموفق بود. برخلاف متاآنالیزهای قبلی، این متاآنالیز آخر دوز آسپیرین تجویز شده برای شرکت‌کنندگان را بررسی کرد. دوز متغیر آسپیرین، از 100 میلی‌گرم یک روز در میان تا 650 میلی‌گرم روزانه، به میزان قابل توجهی انفارکتوس میوکارد غیرکشنده را کاهش داد.

 جالب آن که مطالعاتی که در آنها بیماران آسپیرین 100 میلی‌گرمی یا دوز کمتر را دریافت کردند، کاهش قابل توجه سکته مغزی غیرکشنده را نشان دادند. این کاهش در مطالعاتی که دوز بالاتر دارو تجویز می‌شد مشاهده نشد. در نهایت، به جز در جمعیت بیماران سالمند که کاهش بیشتری در تمام حوادث کرونری/انفارکتوس میوکارد نشان دادند، تجویز آسپیرین برای پیشگیری اولیه در سایر گروه‌ها چندان موفق نبود. سپید
US.Pharmacist,2016