شفا آنلاین>اجتماعی>سلامت>درست بعد از آنکه ابولا کشورهای غرب آفریقا را به شدت آزار داد، ویروس زیکا که بیماری با علائم شبه آنفلوآنزا ایجاد می‌کند که می‌تواند در مادران باردار به عواقب وخیم بینجامد، در سراسر آمریکای لاتین شایع شد.
در برزیل که مرکز شیوع بیماری است، تخمین می‌زنند یک میلیون مورد ابتلا وجود داشته باشد. دوشنبه
هفته گذشته، مارگرت چن، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، ویروس زیکا را یک
«وضعیت اضطراری بهداشت جهانی با ابعاد بین‌المللی» (PHEIC) اعلام کرد. شاید
مهم‌ترین نشانه هشدار را بتوان هیئت سازمان ملل متحد درباره پاسخ به
بحران‌های سلامت دانست که می‌گوید: «خطرات بزرگ بحران‌های کلان سلامت در
جهان به صورتی گسترده نادیده گرفته شده است و آمادگی جهانی و ظرفیت مقابله
با بحران به نحوی دردناک دچار کمبود است.»در هر 2 مورد شیوع ابولا و زیکا، عوامل سیاسی و اقتصادی مانند کمبود ظرفیت‌های دولتی و توسعه نامتقارن شرایطی را فراهم آورد که منجر به گسترش بیماری‌های عفونی شد. هر چند که نظام بهداشت جهانی و داخلی به هر حال توانست ابولا را مهار کند، پاسخ سریع به شیوع بیماری‌های عفونی همواره از درمان ریشه‌های مشکل که بیشتر شامل نظام سلامت بیمار، بهداشت ناکافی و مدیریت دفع زباله و فقر بومی می‌شود، بازمی‌ماند. از میان بردن این دلایل ریشه‌ای، می‌تواند به چرخه معیوب شیوع بیماری‌های عفونی در جهان پایان دهد.
بیماری‌زاهای متفاوت، آسیب‌پذیری‌های مشترک
در غنا، لیبریا و سیرالئون، آسیب‌پذیری‌های موجود شامل سطح نازل توسعه انسانی و ظرفیت‌های ضعیف و ناکافی بهداشت و درمان دولتی سبب شد تا در سال گذشته ابولا بی‌آنکه پاسخی جدی از سوی بخش دولتی به آن داده شود، به سرعت شایع شود.
کشورهایی که اکنون با شیوع زیکا روبرو هستند– برزیل، کلمبیا و السالوادور– در شاخص‌های اقتصادی و بهداشت بهتر از کشورهای آلوده به ابولا عمل کرده‌اند. اگرچه که توسعه نامتوازن و نابرابر در 3 کشور آلوده به زیکا مانند کشورهای آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی سبب نوعی آسیب‌پذیری بالقوه شده است که می‌تواند تلاش‌های مهار ابولا را با پیچیدگی روبرو کند. برای مثال، در ابتدا توسط پشه‌ای که در آب‌های راکد زندگی و تخم‌ریزی می‌کند منتقل می‌شود. فراهم آوردن و دسترسی به منابع آب سالم و امکانات بهداشتی می‌تواند تا حد زیادی از سرعت انتقال ویروس کم کند، اما در مناطق روستایی و شهری کشورهای تحت‌تاثیر زیکا دسترسی عادلانه و برابر به آب سالم و امکانات بهداشتی وجود ندارد و این نابرابری در کشورهای آمریکای مرکزی که اکنون با شیوع زیکا دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود.
با توجه به این نابرابری، عجیب نیست که شیوع زیکا و افزایش ناگهانی موارد مبتلا به میکروسفالی در مناطق محروم‌تر توسعه‌نیافته شمال شرقی برزیل بیشتر دیده می‌شود. در درازمدت، مشکلات نوزادانی که از مادران مبتلا به زیکا متولد می‌شوند باری سنگین بر نظام سلامت کشورها، خسارت‌های اجتماعی و اقتصادی سنگین مربوط به مراقبت‌های بعد از تولد و نگه‌داشتن جمعیت آسیب‌پذیر در وضعیت ادامه‌دار غیر ایمن در سال‌های پیش رو می‌شود.
منظور من از وضعیت غیرایمن چیست؟ در این باره، امنیت انسانی که آن را از سطح امنیت فردی شناسایی می‌کنیم، اشاعه درکی از امنیت ورای تهدیدات خشونت‌بار است که شامل امنیت اقتصادی، بهداشتی و غذایی می‌شود.
بحران‌های امنیت انسانی، تهدیدی جدی برای جمعیت آسیب‌پذیر است، جمعیتی که افراد در آن در وضعیت فقر فراگیر زندگی می‌کنند و همواره در معرض فجایع اجتماعی- اقتصادی هستند. یک رویکرد مبتنی بر امنیت به فوریت‌های بهداشتی هم می‌تواند وضعیت بحرانی را سامان دهد و نیز به منابع عدم امنیت بپردازد.
3 درسی که می‌توانیم از تجربه «ماموریت اضطراری سازمان ملل برای ابولا» (UNMEER) به منظور آگاهی‌رسانی درباره پاسخ جهانی به زیکا بگیریم، اینها هستند:
به شیوع بیماری به چشم یک مشکل امنیت انسانی نگاه کنیم: زمان طلایی برای پاسخ به ابولا از دست رفت، زیرا بحران ابولا برچسب بحران انسانی و بهداشت خورده بود و این مفاهیم سبب شد نقش سازمان ملل درباره رهبری و هماهنگی مداخلات پیچیده شود.
«ماموریت اضطراری سازمان ملل متحد برای ابولا» مسئولیت را بر عهده گرفت اما ماهیت بهداشت عمومی آن سبب شد که از ابتدا بر اجرا و تخصیص اعتبار بر برنامه‌های بهداشتی تمرکز کند. این گروه کمک‌های غیرمرتبط با ابولا و فعالیت‌های حمایتی برای مردم آسیب‌پذیر را در اولویت قرار نداد. فاش شدن افزایش خشونت‌های مبتنی بر جنسیت، تجاوز بارداری‌های ناخواسته در طول بحران ابولا یکی از مثال‌ها برای هزینه‌های هنگفت کنار گذاشتن دیدگاه امنیت انسانی به مشکل ابولا بود.
رهبران را توانمند کنید: در بحران‌های کلان انسانی، فقدان یک رهبری جهانی مانع از پاسخی سریع و هماهنگ می‌شود. سازمان ملل متحد در حرکتی چشمگیر به «ماموریت فوری سازمان ملل متحد برای ابولا» اختیار داد تا درباره بحران ابولا تصمیم‌گیری کند؛ کارمند استخدام کند، منابع مالی را جابجا کند، مواد مورد نیاز را بخرد و اقدامات لازم را انجام دهد. با این اختیارات بود که این گروه توانست پروتکل‌ها و خطوط گزارش‌دهی را به روشنی به تصویر بکشد که همکاری بین نهادهای متفاوت سازمان ملل را تسریع کند و پاسخگویی را بهبود بخشد. هیئت سازمان ملل برای پاسخ به بحران‌های بهداشتی عقیده دارد که «ماموریت اضطراری سازمان ملل متحد برای ابولا» باارزش‌ترین نقش را در قدرت‌بخشی هماهنگی انسانی ایفا کرده است.
اجتماعات را دخیل کنید: در زمان مقابله با زیکا مناطقی که بالاترین آموزش را داشته و فعالانه مشارکت می‌کردند، بیشترین موفقیت را برای بازداشتن و نظارت بر موارد جدید ابتلا داشته‌اند. محققان موسسه علوم سیاسی ماساچوست بعد از نظرسنجی از 1500 تن از ساکنان مونرویا پایتخت لیبریا به این نتیجه رسیدند که توسعه جوامع نقشی مثبت در هماهنگی شهروندان و اعتماد به مسئولان دولتی ایفا کند. شهروندانی که در فضای توسعه بوده‌اند، احتمال بیشتری داشته که از سیاست‌های کنترلی و اقدامات پیشگیرانه حمایت و با مسئولان دولتی همکاری کنند.
* مریم زرنگار دلفوره، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه آرکادیا در پنسیلوانیای آمریکاست.
Washington Pos
نظرشما
آخرین اخبار