شفا آنلاین>اجتماعی> بیش از یک دهه است که ایران گرفتار رشد معکوس ازدواج است. پیوندهایی که ارکان اصلی جامعه که همان خانوادهها هستند را تشکیل میدهند.
به گزارش
شفا آنلاین، به نقل از سپید باما به نظر میرسد
از یک سو نه جوانان رغبتی به تن دادن به این وصلتها دارند و نه آن سوی
ماجرا با جوانان راه میآید. یعنی همچنان سختگیریهای خانوادهها و مشکلات
اقتصادی بر طبل ناملایمتیها میکوبند.
بماند که در این میان آمار
جداییها نیز روز به روز سیر صعودیتری به خود میگیرند و همین
طلاقها نیز
خود عاملی بر بیمیلی شمار قابل توجهی از جوانان به ازدواج شده است. تا
اینکه اواخر آذرماه یک خبر روی خروجیهای رسانهها قرار گرفت. «ازدواج بیمه
شد.»
خبری که یک بار دیگر بر توجه دولت یازدهم به امر ازدواج و ممانعت از
بروز طلاقها و سایر مشکلات منجر به جدایی تاکید کرد، آنهم در شرایطی که
بر اساس آمار سازمان ثبتاحوال، به ازای هر 8/2 ازدواج در کلانشهرهایی
همچون تهران یکی منجر به طلاق میشود و آمار میزان جداییهای ششماه نخست
سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل3/9 درصد رشد داشته است.
از همینرو نیز
صبح روز گذشته پس از حدود یک ماه و نیم از زمان طرح بیمه ازدواج، این مهم
رونمایی شد تا بلکه بر میزان رغبت جامعه جوان برای ازدواج بیفزاید، هرچند
که جامعهشناسان و روانشناسان معضلات این بخش را به قدری ریشهدار ارزیابی
میکنند که معتقدند مسئولان با اجرای چنین طرحهایی نه میتوانند بر میزان
رغبت جوانان به ازدواج شوند و نه مانع جوانان از طلاق.
سایه اقتصاد بر سر ازدواج سنگینی میکند «شاید
شنیدنش کمی دور از واقعیت به نظر برسد، اما بسیاری از جوانان با وجود آنکه
در سن ازدواج قرار دارند و از شرایط نسبتا مناسبی نیز برخوردارند، اما از
سر گرفتن وصلت هراس دارند. در واقع میترسند تشکیل خانواده دهند که این ترس
هزاران علت اصلی و فرعی دارد.» این واقعیت تلخ را پروفسور باهر، استاد
جامعهشناسی و رفتارشناسی بیان میکند.
وی تاکید میکند:
«مگر ازدواج چیست؟ آشنایی دو فرد با یکدیگر، برقراری رابطه خانوادگی و در
نهایت از سر گرفتن ازدواج، اما همین فرآیند که به نظر چندان نباید سخت باشد
در ایران به بحرانی غیرقابل حل بدل شده است.»
این استاد جامعه شناس یکی از
دلایل اصلی معضل کاهش میل جوانان به ازدواج و آنسوی سکه یعنی رشد آمارهای
طلاق را در وهله نخست در مشکلات اقتصادی ریشهیابی میکند و میگوید:
«وقتی زوجین هر دو به دلیل تامین مخارج زندگی مجبور به کار باشند، وقتی به
دلیل بالا بودن هزینهها چندین فاکتور مهم بهداشت روان ازدواجها از جمله
تفریح و مسافرت حذف شود و زوجین تنها مجبور به کار کردن باشند، وقتی میزان
درآمدها کفاف میزان خرج و مخارج زندگیها را ندهد، نباید چندان دور از
انتظار باشد که ازدواجها به طلاق بینجامد یا این تلخیهای تجربه شده به
پیشزمینهای برای سایر جوانان و در نتیجه بیرغبتی جامعه جوان به امر
ازدواج بدل شود.»
کاهش طلاقها و رشد ازدواجها نیازمند فرهنگسازی
«یکی از مهمترین چالشهای حوزه ازدواج جوانان همسرگزینی است که نباید این
چالش اساسی را از نظر دور کنیم. چراکه بر اساس آمارهای موجود 50 درصد
طلاقهای کشور در سال اول ازدواج رخ میدهد و همین آمارها از روند نامطلوب
همسرگزینیها حکایت دارد.»
این مهم را محمود گلزاری، کارشناس مسائل جوانان و
معاون سابق امور جوانان وزارت ورزش میگوید. درحالیکه تاکید میکند نه
دولت کنونی و نه دولتهای پیشین هیچکدام نتوانستهاند در زمینه فرهنگسازی
همسرگزینی مناسب اقدامات حائز اهمیتی انجام دهند. وی در واکاوی آمارهای
ازدواج و طلاق با یادآوری اینکه از هر سه ازدواج یکی منجر به طلاق شده و
هزاران جوان کمتر از 30 سال از 1 تا5 سال پس از ازدواج مطلقه میشوند، علت
60 درصد طلاقها را انتخاب نامناسب زوجین معرفی میداند و میافزاید:
«تصور کنید دوستان صمیمیتان ازدواج کنند و سپس به دلایل مختلف از یکدیگر
جدا شوند.
بیشک ترسی در وجودتان از ازدواج شکل میگیرد. فرقی نمیکند این
طلاق به چه دلیلی رخ دهد و تنها فعل جدا شدن است که به شما ضربه ترس را
وارد میکند. این حال بسیاری از جوانان است. پس چندان نباید از اینکه جامعه
به نوعی گرفتار هراس ازدواج شده است تعجب کنیم.»
گلزاری با اشاره به اینکه
در سال جاری وزارت ورزش تلاش کرده هم با راهاندازی سامانه همسریابی و هم
اجرای طرح بیمه ازدواج ترس از پیوندهای زناشویی را در جامعه کاهش دهد، خاطر
نشان میکند: «درست است که آداب و رسوم جامعه چه از بعد سنتهای ازدواج و
برگزاری مراسمها و چه از بعد روشهای همسرگزینی چه دوستی و چه خواستگاری،
همچنان برای بسیاری از جوانان همچون سد است، اما نباید فراموش کنیم دولت
سهم قابل توجهی در پیشبرد اهداف و ترغیب جوانان به ازدواج دارد. از
فرهنگسازی گرفته تا آسانسازی مسیر ازدواج. مسئله مهمی که به نظر میرسد
در سالهای گذشته مورد غفلت قرار گرفت و ماحصل آن شد کاهش آمار ازدواج و
رشد فزاینده آمار جداییها.»
هراس از ازدواج، ترسی واقعی است عمده
جوانان به محض آنکه در آستانه سن ازدواج قرار میگیرند، نوعی ترس از
ازدواج را در نگاه خود به این اتفاق میپرورانند.
از محدود شدن فعالیتهایی
که در دوران تجرد داشته تا مسئولیت فرزندآوری و هزینههای سرسام آور یک
زندگی مشترک همچون تهیه مسکن و برگزاری مراسمهای جانبی. از همینرو است که
در سالهای اخیر در سایه این کاهش آمار ازدواج یک پدیده روز به روز در حال
قوت گرفتن و شکلگیری است. خانههای تجرد. خانههایی که تا پیش از این
تنها به منظور رفتن به شهری با هدف تحصیل شکل میگرفت اما این روزها بیشتر
شبیه پانسیونهایی هستند که جوانانی که قصد ندارند ازدواج کنند و در عین
حال از خانواده نیز جدا زندگی کنند را در خود جای دادهاند.
پدیدهای که به
اعتقاد پروفسور باهر در آینده نزدیک روشهای تشکیل زندگی مشترک و خانواده
را تغییر میدهد. بماند که تغییر بزرگی در فرهنگ سنتی ایران که همان زندگی
جوانان تا پیش از ازدواج در کانون خانوادهها است را نیز تغییر میدهد.
پدیدهای که به اعتقاد این استاد جامعهشناس حتی بر میزان آمار ازدواجها
نیز تاثیری مضاعفی نسبت به گذشته خواهد گذشت.
از همین رو مسئولان دولتی در
تلاشند با اجرای طرحهایی همچون بیمه ازدواج مانع ادامه رشد آمارهای طلاق و
کاهش روند ازدواج در جامعه شوند. طرحی که تازه ابتدای راه است و قرار است
در آینده نتایج آن رصد شود تا با تخصیص هزینهای ماهانه از سوی جوانان،
مباحثی همچون ارائه مشاوره پیش از ازدواج و تهیه مسکن و جهیزیه را بیمه کند
تا تسهیلگری مضاعفی در روند ازدواج جامعه صورت گیرد.