شفا آنلاین>سلامت>با افزایش سن و پیری، بهدلیل تغییراتی که بهطور طبیعی در صحبت کردن، استفاده از زبان، بلع و شنوایی رخ میدهد، قابلیتهای برقراری ارتباط به میزان قابلتوجهی کاهش مییابد.
به گزارش
شفا آنلاین،
با گذشت هر دهه از عمر، خطر تجربه ناشنوایی
افزایش مییابد. اختلال شنوایی، بیماری مزمن و یک مشکل جدی در سلامت عمومی
محسوب میشود.
این اختلال، در حدود 30 درصد از جمعیت بالای 65 سال جوامع
را گرفتار میکند. برای گروه سنی بالای 75 سال، این آمار بین 40 تا 50 درصد
افزایش مییابد و در
گروه سنی بالای 80 سال، به بیش از 80 درصد میرسد.
در
کشور آمریکا نزدیک به 8 میلیون نفر سالمند دچار نوعی ناتوانی در تکلم،
مشکل زبان یا اختلال شنوایی زندگی میکنند که تواناییهای آنان در ارتباط
برقرار کردن به میزان قابلتوجهی تحتتاثیر قرار گرفته است. برخی از افراد
ممکن است بیش از یک اختلال ارتباطی را تجربه کنند؛ مثلا مشکلات زبانی
ثانویه بر یک سکته مغزی در ترکیب با یک افت شنوایی زمینهای. به علاوه،
مصرف داروهای با خطر ایجاد مسمومیت شنوایی از جمله علل شایع از دست رفتن
شنوایی، بهویژه در سالمندان تحت درمان با داروهای متعدد، محسوب میشود.
طبق
بررسیهای بینالمللی، افزایش شمار جمعیت سالمندان مبتلا به یک اختلال
ارتباطی در سالهای آتی مورد انتظار است. در این میان، داروسازان با
اطلاعرسانی و آگاه ساختن جمعیت در ارتباط با سالمندان در زمینه مصرف
داروهای با خطر مسمومیت شنوایی و نیز افزایش دانستههای آنان در زمینه
اختلالات شنوایی و راههای مواجهه با آن، نقش موثری در کاهش این آمارها
دارند.
پیری و تغییرات ارتباطی بهدلیل
تغییرات فیزیولوژیک،روانی و شناختی متعاقب پیری، عملکرد سالمندان
تحتتاثیر قرار میگیرد. روند پیری موجب تغییرات متعددی در تکلم، زبان و
بلع میشود. اینکه هر کدام از این تغییرات تا چه اندازه ارتباط را
تحتتاثیر قرار میدهد، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. یکی از شایعترین
مشکلات، از دست رفتن دندانها و استفاده از دندانهای مصنوعی است. همچنین،
پیری موجب تغییراتی در بافتهای عضلانی فک و زبان، غدد بزاقی و گلو میشود.
کاهش در تعداد غدد بزاقی و افت درک چشایی، در نتیجه افزایش سن رخ میدهد.
پیری مهمترین عامل خطرساز برای حس شنوایی است. اختلال شنوایی مرتبط با
پیری یا به اصطلاح پیرگوشی (presbycusis)، یک کاهش شنوایی پیشرونده، دوطرفه
و متقارن اعصاب حسی شنوایی حساس به ولتاژ بالاست که موجب مشکلاتی در روند
تکلم میشود. پیرگوشی عبارت است از تغییراتی در سیستم شنوایی مرتبط با
سیستم اعصاب مرکزی و محیطی که نمیتوان آن را مرتبط با ترومای شنوایی،
مسمومیت شنوایی، بیماریهای ژنتیکی و پاتولوژیک دانست. افت شنوایی مرتبط با
سن، یک عامل اصلی پیشبینیکننده برای وزوز گوش (که معمولا با زنگ زدن گوش
تعریف میشود) است. شیوع آن با افزایش سن بیشتر میشود.
وزوز گوش دائمی،
توسط 11 درصد از بیمارانی که از افت شنوایی مرتبط با پیری رنج میبرند
تجربه میشود. تغییرات مورفولوژیک مرتبط با پیری، در سیستم وستیبولار گوش
نیز رخ میدهند؛ همراه با آن، تغییراتی در نتیجه افزایش سن در سیستم بینایی
فرد رخ میدهد.
متعاقب آن، جمعیت سالمندان بیشتر در معرض سرگیجه و سقوط
قرار میگیرند. در کل، تغییرات ناشی از افزایش سن در سیستم شنوایی احتمالا
مرتبط هستند با عوامل مختلفی نظیر ژنتیک، رژیم غذایی، مواجهه با سر و صدا،
مصرف برخی از داروها، برخی عفونتهای ویروسی یا باکتریایی و بیماریهای
سیستمیک. در شرایطی که تغییرات طبیعی مرتبط با پیری غیرقابل اجتناب هستند،
افت شنوایی ناشی از سر و صدا بهطور کامل قابل پیشگیری است و باید از ابزار
و اقدامات حفاظتی برای مراقبت از حس شنوایی بهره برد.
افت شنوایی ناشی از دارو داروهای
با خطر مسمومیت شنوایی، یک علت شایع افت شنوایی بهویژه در سالمندانی
محسوب میشود که باید بهطور مرتب از داروها استفاده کنند. در بیشتر موارد،
افت شنوایی ثانویه بر تخریب بخش حلزونی گوش داخلی رخ میدهد. بهطور کلی،
داروها ممکن است موجب افت شنوایی، وزوز گوش و عدم تعادل شوند. پرمصرفترین
داروهایی که این اثرات را دارند عبارتند از آمینوگلیکوزیدها، داروهای
شیمیدرمانی حاوی پلاتینوم و دوز بالای سالیسیلاتها. علائم ناشی از آسیب
شنوایی متعاقب مصرف این داروها ممکن است موقت یا دائمی باشند. در زمان
تشخیص افت شنوایی ناشی از دارو، قطع دارو باید سریعا انجام شود. هر چند که
درمان خاصی برای مسمومیت شنوایی ناشی از دارو در دست نیست.
داروهای
با خطر ایجاد مسمومیت شنوایی را نباید در بیماران سالمند و افراد با سابقه
افت شنوایی تجویز کرد؛ بهویژه اگر گزینههای درمانی دیگری برای این افراد
مطرح باشند اما در شرایطی که چارهای به جز تجویز داروهای با خطر مسمومیت
شنوایی نیست، بهتر است حداقل دوز موثره دارو تجویز شود. سطح خونی دارو باید
حتما مانیتور شود. سطح شنوایی باید قبل از شروع درمان اندازهگیری شود و
سپس آن را طی درمان مرتبا چک کرد. از تجویز چندین داروی با خطر ایجاد
مسمومیت شنوایی با یکدیگر پرهیز شود. در بیماران با اختلال عملکرد کلیوی،
از تجویز داروهای با خطر مسمومیت شنوایی باید پرهیز کرد. اگر تجویز این
داروها اجتنابناپذیر است، مانیتورینگ سطح خونی دارو الزامی است. در صورت
پارگی پرده تیمپان، باید از مصرف داروهای گوشی پرهیز کرد؛ زیرا خطر نفوذ و
اثر آنها بر گوش داخلی وجود دارد.
اگر
نگرانی در مورد وضعیت شنوایی بیماری وجود دارد، توصیه میشود که
شنواییسنجی انجام شود. متخصص در شنواییسنجی در زمینه تداخلات دارویی و
غیردارویی و موارد آسیبزننده به شنوایی برای بیمار توضیح میدهد. همچنین
به او تکنیکهای کمکی برای درک بهتر مکالمات را آموزش میدهد.
نتیجهگیری تقریبا
در تمام سالمندان باید منتظر مشاهده تغییرات شنوایی ناشی از روند افزایش
سن باشیم. متاسفانه، بیماریهای همراه ممکن است وضعیت بیمار را وخیمتر
کنند. به علاوه، داروهای با خطر ایجاد مسمومیت شنوایی، شایعترین علت افت
شنوایی بهویژه در سالمندانی هستند که از این داروها بهطور مرتب استفاده
میکنند. بیشک، اعضای خانواده بیماران و نیز خود آنها از تشخیص زودهنگام
اختلالات شنوایی و تعادلی سود میبرند.سپید
US.Pharmacist,20 Jan2016