70 تا 90 درصد بیماران صرعی باید با مصرف یک دارو خوب شوند

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید دست و پاهایش سفت می‌شود و بعد از چند ثانیه شروع به دست و پا زدن می‌کند. سپس به حالت اغما می‌رود و به صدا‌ها جواب نمی‌دهد. در زمان‌های قدیم نظریه‌های خرافی در مورد علت این بیماری وجود داشت.

 اعتقاد براین بود که این بیماری به علت نفوذ ارواح خبیث و شیطانی به بدن افراد بروز می‌کند. به همین دلیل برای بیرون راندن ارواح خبیث از جسم بیماران سعی می‌کردند به روش‌های خشونت‌باری متوسل شوند، که بسیاری از مواقع باعث صدمات جسمی و حتی مرگ بیمار می‌شد. غافل از اینکه علت بیماری ربطی به عقاید خرافه نداشت. پیشرفت علم پزشکی این را ثابت کرد...

       محمد غفرانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و بنیانگذار رشته مغز و اعصاب کودکان در ایران، ریاست پانزدهمین کنگره مغز و اعصاب کودکان ایران را برعهده دارد. وی گفت: « هنگامی‌که بیماری تشنجی را به مراکز درمانی و نزد پزشک می‌آورند، در ابتدا باید تشخیص داده شود که تشنج آن از کدام نوع است. چراکه برخی اوقات عواملی مانند تب، عفونت و اختلالات الکترولیت هم حالاتی مثل تشنج را ایجاد می‌کند. تکرار از فاکتورهای عمده در احراز صرع است.

بنابراین استعمال لغت صرع در کودکی که فقط یک‌‎بار حمله بدون عامل برانگیزاننده داشته باشد، صادق نیست. عامل زمان هم فاکتور مهمی در احراز صرع است، یعنی باید زمان بگذرد، حملات تکرار شود تا نتیجه قطعی گرفت.»

       وی افزود: «باید توجه داشت که اطلاق کلمه مصروع به فردی که فاقد آن است، صدمات جبران ناپذیری را در مدت طولانی برای او از نظر مسائل فردی و اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌کند. در اصطلاح عامیانه به او «غشی» می‌گویند. از نظر ازدواج مشکل دارد و برخی مشاغل را به او نمی‌دهند. بنابراین تشخیص عارضه صرع باید بر مبنای قواعد تردید ناپذیر کلینیکی و پاراکلینیکی باشد. برمبنای اظهارنظر یک مادر نمی‌توان تشخص صرع را داد. در صورت احراز تشخیص صرع هم باید داروهای ضدصرع مصرف شود و از آنجا که درمان صرع، درمانی طولانی است، پروسه موفقیت‌آمیز درمان آن به همکاری متقابل خانواده کودک وابسته است.»

       رئیس پانزدهمین کنگره مغز و اعصاب کودکان ایران ادامه داد: « در بدو تشخیص صرع کودک، پزشک باید با خانواده کودک مصروع صحبت کرده و آگاهی‌های موردنیاز را بدهد. بسیاری از خانواده‌ها هنوز نمی‌دانند صرع چیست؟ طرز مصرف داروهای آن و نحوه برخورد با کودکی که تشنج کرده چگونه است؟ داروهای صرع عوارض خاص خود را دارد. بنابراین اطلاع از این عوارض و مدت‌زمان مصرف آنها مهم است.»

درمان صرع دوساله است!
       غفرانی با بیان اینکه طبق نظر اکثر کارشناسان درمان صرع دوساله است، خاطرنشان کرد: «دوسال درمان دارویی صرع کار سختی است، اما بیمار باید مجاب شود که دارو لازم است و باید مصرف شود. چراکه امکان دلسردی و قطع خودسرانه دارو زیاد است.»

       وی ادامه داد: «روال بر آن است هر گاه کودکی که دو بار یا بیشتر حمله صرع از خود نشان دهد، تحت تاثیر داروی ضد صرع قرار گیرد. هرچند در موارد خاص ممکن است نیازی به این امر هم نباشد. مثلا فردی که بعداز اولین تشنج خود، به مدت سه سال هیچ تشنجی نداشته و بعد دچار تشنج دوم می‌شود، اما نمی‌توان به‌طور قطع گفت که بازهم تشنج می‌کند. شاید پنج سال بعد دچار تشج سوم شود! یعنی در تمام این مدت باید دارو مصرف کند؟ چه معیاری این موضوع که بیمار بازهم تشنج خواهد کرد، را تعیین می‌کند؟ اینگونه مسائل باید موردنظر قرار بگیرد. البته انتخاب نوع دارو بر مبنای نوع صدر یا نوع حمله صرعی است و این انتخاب نیز بسته به صلاحدید پزشک درمانگر بوده و همیشه اتفاقی نیست. چرا که تاثیر دارو و عوارض آن غیر قابل پیش‌بینی است و همیشه احتمال عوارض را باید در نظر داشت.»

        بنیانگذار رشته مغز و اعصاب کودکان در ایران گفت: «مطالعاتی که در کودکان و بزرگسالان انجام شده نشان می‌دهد، که از نظر اثر درمانی بین چهار داروی مهم ضد صرع، تفاوت چندانی وجود ندارد. بنابراین نمی‌توان با قاطعیت گفت که فلان دارو اثر بیشتری دارد. در درمان اپیلپسی اصل بر مونوتراپی (درمان با یک دارو) است، تقریبا بین 70 تا 90 درصد بیمارانی که حملات صرعی شایع دارند، باید با مصرف یک نوع دارو بهبود پیدا کنند.» 

تنها 10 تا 15 درصد بیمارانی که پلی‌تراپی شده‌اند، به درمان رسیده‌اند
       وی افزود: «یک توصیه من به متخصصان مغز و اعصاب این است که در پلی‌تراپی عجله نکنند. در مقاله ای از یک مرکز تحقیقی نوشته بود، اگر دو دارو اثر نکند، داروی سوم فقط 10 درصد احتمال موفقیت دارد. بنابراین باید در انتخاب داروی اول دقیق باشیم. پلی‌تراپی ( درمان با چند دارو) زمانی مجاز است که یک دارو را با دوز کافی برای مدت زمان مناسب به کار ببریم تا قضاوت امکان پذیر باشد. تنها 10 تا 15 درصد بیمارانی که پلی‌تراپی شده‌اند، به درمان رسیده‌اند.»

       غفرانی تصریح کرد: «حتی‌المقدور داروهای ضد صرع باید در دو مرحله داده شود، صبح و شب. زمانی که کودک در خانه است. مگر آنکه تشنج شدید باشد. زمانی این داروی ضد صرع موفق و موثر شناخته می‌شود که با مصرف آن حداکثر کنترل حملات با حداقل عوارض میسر گردد. عوارض داروهای صرع از خود بیماری بدتر است. اکثر کارشناسان صرع بر این عقیده هستند که مدت زمان صرع حداقل باید دو سال به طول بینجامد و همچنین باید به بیمار و خانواده وی تذکر داد که در 20 تا 30 درصد موارد پس از قطع دارو یا کاهش مقدار آن احتمال عود تشنج وجود دارد.»

       وی در گفت‌وگو با خبرنگار سپید در خصوص عوامل پر‌ناتال پیدایش بیماری صرع در جنین گفت: «ژنتیکی بودن صرع به طور قاطع محرز نشده است. اما در بعضی خانواده‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد و این تصور را ایجاد می‌کند که صرع ژنتیکی است. برخی عوامل در داخل رحم مانند عفونت‌های رحمی می‌تواند عامل ایجاد بیماری باشد. در زمان زایمان و مشکل بودن آن یا نرسیدن اکسیژن به نوزاد و ایجاد جراحت در نوزاد و خونریزی‌های مغزی زمینه‌ساز صرع خواهد بود. بعداز تولد کودک نیز عفونت‌ها، مننژیت، آنسفالیت‌ها و ضربه و سقوط از بلندی کودک را در معرض ابتلا به صرع قرار می‌دهد.»

50 درصد از کودکان مصروع این بیماری را به بزرگسالی می‌برند
       محمد معتمدی، فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب کودکان نیز گفت: « زمانیکه یک کودک مصروع وارد دوران بزرگسالی می شود، مشکلات زیادی خواهد داشت. تقریبا 50 درصد از کودکانی که صرع دارند، این بیماری را با خود به دوران بزرگسالی می‌برند. صرف نظر از اینکه مغز بیمار با ورود به بزرگسالی تکامل پیدا کرده و ممکن است پاسخ بیمار به داروهای ضدصرع و صرع بیمار تحت تاثیر قرار بگیرد، فاکتورهای دیگری هم وجود دارد که روی صرع بیمار تاثیر گذاشته و دارودرمانی او را دچار تغییر می‌کند. مثلا پزشک با فردی روبرو است که استقلال فکری داشته و می‌تواند تصمیم بگیرد. شاید این فرد بخواهد رانندگی کند، او می‌خواهد شغل انتخاب کند، ازدواج کند و روابط زناشویی داشته باشد و... تمام این عوامل می‌تواند صرع بیماری و دارودرمانی را متاثر کند. به‌ویژه اگر صرع بیمار از دوران نوجوانی آغاز شود، احتمال بروز اختلالات روانشناختی با داروها افزایش پیدا می‎کند.»

       وی افزود: « وقتی یک کودک مصروع به دوران بزرگسالی ورود می‌کند، سه سوال عمده وجود دارد که هم برای نورولوژیست اطفال و هم بزرگسالان مطرح است: آیا تاثیر داروها در سندرم‌های مختلف صرعی در کودکان و بزرگسالان مشابه هم است؟ اگر کودکی وارد بزرگسالی شد، استراتژی‌های درمانی باید تغییر کند؟ اگر استراتژی‌ها عوض شود، بهترین روش درمان چیست؟

برای پاسخ به این سه سوال، باید به مطالعات مختلف رجوع کنیم. اما آیا پاسخ به داروها برای تمام سندرم‌های صرعی یکسان است؟ متاسفانه برای تمام سندرم‌های صرعی اطلاعات واحدی در اختیار نیست که تاثیرپذیری دارو مقایسه شود. اما در رابطه با صرع مقاوم به درمان و داروهای جدیدتر این مقایسه وجود دارد. اما یک تفاوت عمده بین کودکان و بزرگسالان وجود دارد، اینکه پاسخ کودکان به دارو در مقایسه با بزرگسالان بیشتر است. بالغین بین 25 تا 30 درصد واکنش نشان می‌دهند و کودکان بیشتر از این.»

       معتمدی ادامه داد: «باید اگر بخواهیم به این پرسش که استراتژی درمانی باد تغییر کند یا نه؟ پاسخ دهیم، باید بدانیم سیر طولانی‌مدت هر سندرم صرعی به چه شکلی است؟ تمام سندرم‌های صرعی که مثل هم نیستند. برخی از آنها در دوران بزرگسالی خفیف شده و ازبین رفته، برخی باقی می‌مانند و بعضی دیگر شدت می‌گیرند. بنابراین پاسخ به تغییر استراتژی به سیر بالینی برمی‌گردد. اما بهترین روش درمانی برای کودکی که وارد بزرگسالی شده است، چیست؟

 در بعضی از کشورها مانند فرانسه و انگلستان و آمریکا برای درمان صرع کودک یک تیم درمانی وجود دارد. یعنی نورولوژیست اطفال و بزرگسال، داخلی اطفال و بزرگسال، داروساز، فیزیوتراپیست و... باهم کار می‌کنند تا پروسه انتقال از کودکی به بزرگسالی مدیریت شود. اما در ایران جای موضوع خالی است.»