مسکن‌هایی که ایمن نیستند

به گزارش شفا آنلاین،  NSAIDs اثرات خود را به صورت مهار غیرانتخابی ایزوآنزیم‌های سیکلواکسیژناز 1 و 2 اعمال می‌کنند. مهارکننده‌های انتخابی COX-2 یا کوکسیب‌ها برای کاهش زخم‌های دستگاه گوارش و خونریزی که مرتبط با مهار COX-1 است، وارد بازار شدند. کوکسیب‌ها دارای اثرات ضددردی و ضدالتهابی، مشابه مهار کننده‌های غیرانتخابی COX هستند.

       هرچند آسپیرین نشان داده که برای پیشگیری ثانویه از حوادث قلبی‌عروقی مفید و موثر است، ایمنی قلبی‌عروقی دیگر NSAIDs یک نگرانی است که در این مقاله به آنها پرداخته می‌شود.

خطر قلبی‌عروقی مهارکننده‌های انتخابی COX-2
       در اوایل دهه 2000 بود که نگرانی‌ها درباره عوارض جانبی قلبی‌عروقی مهارکننده‌های COX-2، با نام روفکوکسیب rofecoxib و والدکوکسیب valdecoxib توجه همگان را به خود جلب کرد. در متاآنالیزی که از داده‌های 138 کارآزمایی بالینی تصادفی سازی شده استفاده کرده بود، مهارکننده‌های COX-2 در مقایسه با پلاسبو، با افزایش معنی‌دار و قابل توجه خطر انفارکتوس میوکارد (نسبت خطر: 86/1) و حوادث عروقی (نسبت خطر: 42/1) مرتبط بودند.

       در سپتامبر 2004، کارخانه سازنده این دو دارو داوطلبانه روفکوکسیب را از بازار خارج کرد. در اواخر 2004، سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرد هشدار «جعبه سیاه» برای والدکوکسیب به کار گرفته شود، بدین معنا که برای بیمارانی که تحت جراحی بای‌پس عروق کرونر قرار می‌گیرند، منع مصرف دارد. در همان زمان، سازمان غذا و دارو یک بیانیه مشورتی در مورد استفاده از مهارکننده‌های COX-2 منتشر کرد و از پزشکان خواست هنگام تجویز این دسته از داروها منافع و خطرات آنها را نسبت به بسنجند. این بیانیه بیمارانی را در نظر گرفت که در معرض خطر بیشتر خونریزی گوارشی بودند، NSAIDs غیراختصاصی را تحمل نمی‌کردند یا با این داروها پاسخ درمانی مناسبی به دست نمی‌آوردند و به همین دلیل کاندیدای مناسب درمانی با مهارکننده‌های COX-2 هستند.

       مطالعات حیوانی پیشنهاد می‌کنند عوارض جانبی قلبی‌عروقی که با مهارکننده‌های COX-2 دیده می‌شوند، به دلیل ترومبوز تقویت شده اندوتلیال، احتباس سدیم و آب، و از دست دادن اثرات محافظتی COX-2 در انفارکتوس میوکارد است. همین امر، منجر به بزرگ شدن اندازه انفارکتوس و نازک شدن دیواره بطن چپ در ناحیه دچار انفارکت می‌شود.

خطر قلبی‌عروقی NSAIDs غیرانتخابی
       نگرانی‌ها در مورد عوارض جانبی قلبی‌عروقی که با مهارکننده‌های COX-2 دیده می‌شود، منجر به افزایش مصرف NSAIDs غیرانتخابی در طول چند سال گذشته شده است. مثال‌هایی از این داروها شامل ایبوپروفن و ناپروکسن است.

       متاآنالیزهایی که در چندین سال پیش از مطالعات مشاهده‌ای و کارآزمایی‌های تصادفی سازی شده منتشر شده، این دو دارو را به عنوان عوامل دارویی ایمن‌تر احتمالی معرفی کرده‌اند. مطالعات متعددی نیز به‌طور مداوم نشان داده‌اند که دیکلوفناک منجر به افزایش خطر حوادث قلبی‌عروقی در بیماران می‌شود، اما یافته‌های مخلوطی برای ناپروکسن و ایبوپروفن به دست آمده‌اند. به دنبال آن، داده‌ها حاکی از ارتباط ناپروکسن و ایبوپروفن با افزایش خطر عوارض قلبی‌عروقی بوده‌اند. در یک متاآنالیز شبکه‌ای، ایبوپروفن با بیشترین خطر بروز استروک میان انواع مختلف NSAIDs که بررسی شده بودند، همراه بود.

       کارآزمایی پیشگیری ضدالتهابی بیماری آلزایمر یا ADAPT، یک کارآزمایی تصادفی سازی شده بود که طراحی شد تا اثر ناپروکسن را در مقابل سلکوکسیب و در مقابل پلاسبو بر عملکرد شناختی در افراد مسن بررسی کند. این کارآزمایی به‌طور زودرس پایان داده شد، زیرا نتایج کارآزمایی «پیشگیری از آدنوما با سلکوکسیب» از افزایش خطرات قلبی‌عروقی با این دارو حکایت می‌کرد. ADAPT افزایش خطر حوادث قلبی‌عروقی را در رابطه با سلکوکسیب نشان نداد، اما شواهد احتمالی از افزایش خطر حوادث قلبی‌عروقی و سربروواسکولار با ناپروکسن در مقایسه با پلاسبو دیده شد.

       در سال 2007، بیانیه علمی انجمن قلب آمریکا در مورد NSAIDs به این نتیجه رسید که ADAPT محدودیت‌هایی داشته و پیشنهاد می‌کند که ناپروکسن به عنوان گزینه انتخابی باقی بماند.

       در یک مرور نظام‌مند از کارآزمایی‌های بالینی که در این رابطه انجام شده‌اند، «پروژه ایمنی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی» فقط 7 مطالعه را روی NSAIDs رایج یافت و نتیجه‌گیری کرد شکاف‌های مهم علمی در زمینه ایمنی قلبی‌عروقی NSAIDs رایج وجود دارد. در یک متاآنالیز بزرگ دیگر، نویسندگان نتیجه‌گیری کردند که خطرات قلبی‌عروقی دوزهای بالای دیکلوفناک و احتمالا ایبوپروفن، مشابه موارد کوکسیب‌ها بوده‌اند، در حالی که دوزهای بالای ناپروکسن با خطرات کمتر قلبی‌عروقی نسبت به دیگر NSAIDs همراه است.

NSAIDs در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر
       استفاده از هم مهارکننده‌های COX-2 و هم NSAIDs غیرانتخابی با افزایش مورتالیتی همراه بوده‌اند. محققان داده‌های بیش از 58 هزار بیمار مبتلا به MI را از رجیستری ملی بیمار دانمارک بررسی کردند. بیش از 20 هزار نفر از این افراد سابقه مصرف حداقل یک NSAID را داشتند. محققان نشان دادند که نسبت خطر مورتالیتی با استفاده از روفکوکسیب: 8/2، با سلکوکسیب: 57/2، با ایبوپروفن: 5/1، با دیکلوفناک: 4/2، و برای دیگر NSAIDs: 29/1 بوده است.

از سوی دیگر، یک مطالعه در بریتانیا نیز نشان داد بیمارانی که ایبوپروفن را همراه با آسپیرین، 30 روز پس از بستری شدن به دلیل بیماری قلبی‌عروقی مصرف کرده‌اند، با خطر بیشتر مورتالیتی به هر دلیلی (نسبت خطر: 93/1) و مورتالیتی قلبی‌عروقی (نسبت خطر: 73/1)، نسبت به کسانی که فقط آسپیرین مصرف کرده‌اند، روبرو شده‌اند.
ادامه دارد Medscape