شفا آنلاین>اجتماعی> آلایندههای سمی و شیمیایی هوای شهرهای صنعتی و بزرگ از جمله علل اصلی بروز بیماریهایی مانند سرطان، ناهنجاریهای تولد، مشکلات باروری و غیره هستند
به گزارش
شفا آنلاین. بسیاری از مواد آلایندهای که در هوای آلوده منتشر میشوند،
ماندگاری طولانی داشته و در هوا از مکانی به مکان دیگر انتقال مییابند.
برخی آلایندههای سمی هوا مانند جیوه درون خاک یا داخل دریاچهها ته نشین
شده و رسوب کرده و در محیط زیست تجمع مییابند. بسیاری از این مواد آلاینده
از مکانهایی مانند دودکش کارخانهها و اگزوز خودروهای موتوری منتشر
میشوند.
با توجه به افزایش روز افزون تولید خودرو در سراسر دنیا و نقش مؤثر آلایندههای تولید شده از
اگزوز خودروها، محققان با تولید ابزارها و تجهیزات مخصوصی سعی کردهاند تا
مانع از
خروج آلایندههای مضر از اتومبیلها شده و تا حد امکان آن مواد را
تحت کنترل درآورند.
مبدل کاتالیزوری علیه آلودگی هوا
یکی از تجهیزاتی که در بسیاری از اتومبیلهای سراسر دنیا مورد استفاده
قرار میگیرد، به کارگیری ابزاری به نام مبدل کاتالیزوری یا همان دودگیر
است که نصب آن روی خودروها اجباری شده تا از این طریق آلودگی هوا را تا
حدودی کنترل کنند.
در واقع، مبدلهای کاتالیزوری باعث توقف انتشار مواد مضر
از اگزوز خودروها به محیط زیست شده و همچنین از درصد خطر و مضر بودن مواد
آلاینده میکاهد. مواد و آلایندههایی که با عبور از این دستگاه به مواد کم
خطر تبدیل میشوند عبارتند از: هیدروکربنها، مونوکسید کربن و اکسید
نیتروژن که در حالت طبیعی، خطرات متعددی برای سلامت افراد ایجاد میکنند.
هیدروکربنها پیش از مصرف یا سوختن در موتور خودرو و در بنزین وجود دارند.
مبدل کاتالیزور در موتورهای احتراق داخلی با سوخت دیزل یا بنزینی نصب
میشوند.
امریکا، نخستین مصرفکننده مبدل کاتالیزوری
امریکا، نخستین کشوری بود که استفاده از این دستگاه روی موتور خودروهای
تولیدی خود را آغاز کرد. علاوه بر این، مبدلها به منظور استفاده در موتور
خودروهای سواری تعبیه شده ولی در ژنراتورها، تجهیزات معادن، کامیون،
اتوبوس، لکوموتیو، موتور سیکلت و هواپیما نیز کاربرد دارند.
کاتالیزور آنقدرها هم فایده ندارد!
این مبدلها تأثیر بسیار خوبی بر کاهش انتشار آلایندههای سمی دارند. اما
نقایصی هم دارند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد: مبدلهای کاتالیزور با
اینکه تأثیر آلایندههای سمی را کاهش میدهند اما میزان انتشار گاز دی
اکسیدکربن که از اصلیترین گازهای گلخانهای بوده و علت عمده گرمایش زمین
به شمار میرود را کاهش نمیدهند. علاوه بر این و به دلیل بزرگتر بودن
موتور این مبدلها، میزان تولید دی کسید کربن 10 درصد بیشتر میشود. این
قبیل مبدلهای کاتالیزور سه مسیره، دارای نوعی سیستم تزریق هستند که بین
نخستین مرحله (کاهش دی اکسید نیتروژن) و دومین مرحله (کاهش مونوکسید کربن و
هیدروکربن ها) هوا تزریق میکنند.
در خودروهای جدیدتر، اتومبیلها فاقد سیستمهای تزریق هوا بوده و در عوض،
نوعی ترکیب متغیر دائمی سوخت و هوا را فراهم میکنند. در سیستمهای جدید،
حسگرهای اکسیژنی به منظور کنترل میزان اکسیژن درونی آن تعبیه شده و مورد
استفاده قرار میگیرند که تزریق سوخت را برای جلوگیری از نخستین مرحله کاهش
کاتالیزوری تنظیم میکنند. این در حالی است که مرحله دوم کاهش، مملو از
اکسیژن است. «چرخنده»ها از دیگر تجهیزات کنترلکننده آلودگی هوا به شمار
میروند که بخار آلاینده هوا را با سرعت بسیار بالایی به گردش در میآورند.
جاذبه زمین هم به این امر کمک کرده و مواد سنگینتر شامل آلایندهها
و گرد و غبار را به کنارههای این دستگاه هدایت کرده و فشرده میسازند به
طوری که این مواد در یک جا جمع میشوند. در این میان، دودها و غبارهای فاقد
آلاینده در محیط رها میشوند.
از دستگاههای چرخنده در کارخانهها و
تجهیزات تولیدی سراسر دنیا استفاده میشود. به طور کلی و با توجه به انتشار
آلایندههای فراوان در سطح شهرهای بزرگ، نصب دستگاههای کاهنده آلایندهها
تنها بخش کوچکی از کارهایی محسوب میشود که مقامهای دولتها میتوانند
برای کنترل آلودگی هوا مورد استفاده قرار دهند.ایران