در هنگام تشنج کودک چه باید کرد؟

یک متخصص اورژانس کودکان  می‌گوید: تب و تشنج بیماری شایعی است که در سنین کودکی اتفاق می‌افتد. در حقیقت آمار‌ها بیانگر این نکته است که حدود 10 درصد از کودکان در طول زندگی ممکن است دچار تشنج شوند.

از این تعداد حدود 5 تا 6 درصد پس از تب، تشنج را تجربه می‌کنند.  دکتر حجت درخشان فر با تأکید بر اهمیت حفظ آرامش در والدین می‌افزاید: تشنج معمولاً در سنین 6 ماه تا 5 سال شایع است که گاهی به دنبال تب بالا اتفاق می‌افتد و برخی از موارد کودک به دنبال تب معمولی هم دچار تشنج می‌شود، اما آنچه مهم است این که در چنین شرایطی والدین با تسلط بر رفتار خود باید بدرستی اقدام کنند.  این متخصص کودکان و نوزادان با اشاره به اینکه تشنج کمتر از 5 دقیقه هیچ تأثیری بر مغز نمی‌گذارد، خاطرنشان می‌کند: در هنگام بروز تشنج نخستین گام این است که والدین خونسردی خود را حفظ کنند که انصافاً کار سختی است.

در گام بعدی اطراف کودک را خلوت کنند تا اکسیژن به او برسد. در این شرایط اگر کودک پیراهنی پوشیده که یقه تنگی دارد باید حتماً گردن کودک آزاد شود تا براحتی نفس بکشد. پس از اینکه کودک را در وضعیت مناسبی قرار دادند اگر سابقه تشنج در خانواده وجود دارد یا پدر و مادر استفاده از شیاف دیازپام کودک را بلد باشند بهتر است از این دارو استفاده کنند زیرا تنها دارویی که در مرحله حاد تشنج می‌تواند تشنج را بند بیاورد همان شیاف دیازپام است. پس از خاتمه تشنج بهتر است بسیار سریع کودک را به نخستین مرکز درمانی برسانند. نیازی نیست در آن وضعیت حتماً به یک مرکز تخصصی بروند. حتی می‌توان به نزدیک‌ترین مطب هم مراجعه کرد تا اقدامات اولیه درمانی برای کودک انجام شود. در مرحله بعدی می‌توانند به یک مرکزفوق تخصصی بروند که یک متخصص اطفال یا یک متخصص اعصاب اطفال کودک را معاینه کند تا ببیند که مشکلی برایش پیش آمده است یا خیر؟

دکتر درخشان فر با بیان اینکه همیشه نیاز به تهیه عکس یا سی تی اسکن از سر نیست، تصریح می‌کند: برای درمان این وضعیت حالت‌های مختلفی وجود دارد که بنا به نیاز بیمار و تجویز پزشک یکی از آنها انتخاب می‌شود. بنابراین بهتر است تصمیم در این مورد را به عهده پزشک متخصص و حاذق بگذارید. 

متأسفانه در برخی موارد مشاهده شده والدین اصرار می‌کنند که حتماً از سر کودک عکس یا نوار مغزی گرفته شود. تشخیص نیاز به تهیه عکس بر عهده پزشک یا پزشک اورژانس است، چراکه نمی‌توان از بچه‌ها مانند بزرگسالان چندین مرتبه سی تی اسکن گرفت. سی تی اسکن و عکس‌های مکرر در کودکی نه تنها خطر بدخیمی کنسر یا همان سرطان را در آنها بالا می‌برد بلکه دیده شده است کودکی که در طفولیت بیشتر در معرض اشعه عکس‌ها و سی تی اسکن قرار گرفته، از نظر آی کی یو یا بهره هوشی عقب‌تر از بچه‌هایی هستند که در معرض اشعه این عکس‌ها قرار نگرفته‌اند. 

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه توصیه می‌کند: هنگامی که فرزند شما دچار تشنج شده به هیچ وجه تلاش نکنید دهان او را باز کنید. برخی از پدر و مادرها سعی می‌کنند دهان قفل شده کودک را باز کنند تا او نفس بکشد درحالی‌که این کار بسیار خطرناک است و حتی ممکن است در این وضعیت دندان بچه بشکند و داخل راه هوایی رفته او را خفه کند. از این‌رو تنها درصورتی که زبان بچه بین دندان‌ها گیر افتاد باید دهان او را باز کرد، در غیر این صورت نباید برای باز کردن دهان بچه تلاش کرد.

گاهی اوقات هم دیده شده که بعضی‌ها هنگام تشنج بچه را زیر آب سرد می‌برند که این کار نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه می‌تواند مضر هم باشد. برخی دیگر به پشت کودکی که در حال تشنج است می‌زنند در حالی که تجربه و علم نشان می‌دهد این رفتار هم تأثیری ندارد. از این‌رو توصیه می‌شود پس از استفاده از شیاف دیازپام کودک را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی منتقل کنند.ایران
دکتر حجت درخشان فر  متخصص کودکان و نوزادان