به گزارش شفاآنلاین : دکتر حمیرا وفایی با بیان اینکه در تاریخچه سونوگرافی، بخش زنان و مامایی در دنیا جزو اولین گروه‌هایی بوده که برای موارد تشخیصی از سونوگرافی بهره برده و در کشور ما نیز به همین صورت بوده است، گفت: چالش بزرگی که وجود دارد و در کتاب‌های مرجعی مانند کتاب کالن نیز آمده، این است که چه کسی سونوگرافی را انجام دهد.
وی افزود: در فصل اول این کتاب گفته شده که شایع‌ترین مسئله مورد تناقض درباره سونوگرافی، فرد انجام دهنده آن است و خود این کتاب جواب داده که منطقی‌ترین پاسخ به این تناقض این است که افرادی می‌توانند کار سونوگرافی را انجام دهند که به میزان کافی آموزش دیده باشند. بنابراین انجام این کار در کتب مرجع محدود به یک رشته نشده است.
وی با بیان اینکه در کشور ما برای هر رشته تخصصی و فوق تخصصی یک برنامه آموزشی قرار دارد، ادامه داد: برای رشته تخصصی زنان، آموزش سونوگرافی دیده شده؛ به طوری که در برنامه‌های آموزشی این گروه نوشته شده که انجام 200 سونوگرافی بارداری و 100 سونوگرافی زنان لازم است تا افراد بتوانند گواهینامه و دانشنامه پایان دوره را دریافت کنند و چه به صورت کتبی و چه به صورت مصاحبه مورد ارزیابی قرار گیرند.
وفایی درباره برنامه آموزشی پره‌ناتولوژیست‌ها نیز گفت: در برنامه آموزشی طب مادر و جنین نیز انجام 100 سونوگرافی در سه ماهه اول حاملگی، 100 سونوگرافی در سه ماهه دوم، 80 مورد در سه ماهه سوم، 80 سونوگرافی بررسی عروقی، 80 سونوگرافی لگن، انجام 50 مورد اکو و کاردیوگرافی قلب جنین، 50 مورد بایوفیزیکال پروفایل، 20 مورد نمونه برداری از پرزهای جفتی، 10 مورد نمونه‌گیری از خون جنین، شش مورد تزریق خون داخل رحمی و 50 مورد آمینیو سنتز که تحت هدایت سونوگرافی انجام می‌شود، ضروری است و فارغ التحصیلان فلوشیپ طب مادر و جنین باید این مراحل را بگذرانند.
وی با بیان اینکه وظیفه "طب مادر و جنین" تشخیص و درمان حاملگی‌های پرخطر، اداره حاملگی‌های پرخطر، تشخیص ناهنجاری‌های جنینی و اداره حاملگی‌های دارای ناهنجاری‌های جنینی است، گفت: متخصصین این طب حتی درمان‌های داخل رحمی و جراحی جنین را نیز انجام می‌دهند. دستیاران فوق تخصص نازایی نیز به همین صورت است.
وی در پاسخ به اینکه چه عواملی منجر به سونوگرافی از سوی متخصصین "طب مادر و جنین" و "زنان و زایمان" می‌شود، گفت: در واقع نه تنها به دلیل کم بودن رادیولوژیست این کار انجام می‌شود، بلکه از طرفی متخصصین زنان و زایمان در تمام شهرها مقیم هستند و همچنین بر اساس طرح انطباق بهتر است یک زن سونوگرافی زن دیگری را انجام دهد. حتی در زمینه مباحثی مانند کاهش مرگ و میر مادر و نوزاد ممکن است نیاز به سونوگرافی اورژانسی پیدا کنند که در این مواقع متخصص زنان بیشتر در دسترس است؛ چرا که هم از نظر تعداد نسبت به متخصصین رادیولوژی بیشتر هستند و هم در بیمارستان‌ها مقیم‌اند.
این متخصص و جراح زنان، زایمان و نازایی و فلوشیپ طب مادر و جنین در ادامه تاکید کرد: من فکر می‌کنم به جای اینکه حس انحصار طلبی و عرق رشته‌ای را داشته باشیم، بهتر است که این آموزش‌ها را در اختیار متخصصین زنان قرار داده و وزارت بهداشت نیز نظارت خوبی روی کیفیت کار داشته باشد تا بتوانیم گرهی از مشکل بیمار باز کنیم. بنابراین هدف ما باید ارتقای سلامت جامعه باشد.
وفایی با بیان اینکه در بسیاری از کشورها یک سونوگرافیست که شاید یک کارشناسی علوم بهداشتی داشته باشد، کار سونوگرافی را انجام می‌دهد، گفت: البته این کارشناس آموزش‌های لازم را دیده است.
وی درباره چگونگی حل مسئله خود ارجاعی با استفاده از متخصصین زنان و زایمان در این رشته، گفت: خود ارجاعی مسئله‌ای است که درباره همه رشته‌های پزشکی ممکن است وجود داشته باشد. برای حل این مسئله نباید صورت مسئله را پاک کرد، بلکه باید نظارت را بهبود بخشیده، گاید لاین‌های مناسب تدوین کرده و اخلاق حرفه‌ای را بالا بریم. مهم این است که ایندیکاسیون‌های عینی داشته باشیم و نظارت مناسبی روی آنها انجام دهیم تا هر کاری بر اساس روند مشخص خودش پیش رود.
وی افزود: مکانیزم نظارتی ما در صورتی مناسب خواهد بود که با مطالعه دقیق ایندیکاسیون‌ها آن را مشخص کرده باشیم. در کشوری مانند انگلستان که سعی می‌کند در هزینه‌کرد سیستم درمانی دقت کند، فرمی به بیمار داده و دلایل سونوگرافی را از او می‌خواهند؛ اگر دلایل کافی داشت این کار را برایش انجام داده و هزینه آن را پرداخت می‌کنند اما اگر خود بیمار تمایل به انجام آن داشته باشد بیمه و وزارت بهداشت آن کشور هزینه‌ها را پرداخت نمی‌کند. بنابراین در کشور ما نیز اگر فرم‌های ارجاع بیمار مشخص شوند، می‌توان به راحتی میزان هزینه اثربخشی را ارزیابی کرده و هزینه‌های سیستم درمانی را کاهش دهیم.
وفایی درباره انحصار سونوگرافی در رشته رادیولوژی گفت: متاسفانه با این کار مردم ضرر خواهند کرد. معمولا همپوشانی در بسیاری از رشته‌ها وجود دارد و شاید بهتر باشد که برای ارتقای سلامت مردم به جای انحصار طلبی، آموزش‌ها و نظارت را تقویت کنیم و هر کس که آموزش کافی دید گواهی گرفته و بتواند کاری را انجام دهد و در عین حال از آنجایی که مسئولیت قانونی بر عهده اوست باید پاسخگوی عملکرد خود نیز باشد. بنابراین اگر بخواهیم در جدال‌های انحصارطلبی و خصومت آمیز بین رشته‌ای قرار گیریم که نه برای مردم و نه برای جامعه پزشکی مناسب است، ممکن است اصل هدف بهداشت و درمان یعنی ارتقای سلامت را به فراموشی بسپاریم.
وفایی همچنین ضمن ارایه پیشنهادی در این زمینه گفت: تأسیس کمیته سونوگرافی در وزارت بهداشت با حضور فعال انجمن زنان و فلوشیپ‌های مربوطه، انجمن رادیولوژی، سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت جهت ارتقای کیفیت سونوگرافی و اعطای دیپلمای سونوگرافی بر اساس ضوابط و طبق اصول علمی می‌تواند کارساز باشد.
