خطاهای پزشکی چالشی برای نظام سلامت

نوزادی که برای تعیین زمان تولدش دیر تصمیم گرفته می شود و در این تاخیر در تصمیم گیری مشکلاتی رخ می دهد که از آن با عناوین قصور پزشکی و به عبارت دیگری تحت عنوان خطاهای پزشکی از آن یاد می شود.
مرور رویدادهایی که نشان از قصور پزشکی دارد را هر کدام از ما بیگانه با آن نیستیم همان خطاهای سهوی که به مدد شبکه های اجتماعی گسترده در کمترین زمان ممکن می توانند دست به دست شوند و گاه قضاوت هایی هم صورت گیرد.
هر کدام از مخاطبان اعم از کاربران شبکه های اجتماعی متنوع و یا وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها نمونه هایی را می توان در خاطر خود داشته باشند حال اگر به عنوان نمونه ای از همان رویدادها اشاره کنیم می توان به ماجرای مرگ زن جوان باردار در سردشت در همین سال 94 اشاره کرد.
ماجرایی که حکایت از مرگ یک مادر ٢٨ ساله در سردشت داشت پس از خارج کردن جنین از شکمش، به دلیل نامشخصی در بیمارستان این شهرستان جان خود را از دست داد و یا به مورد اخیرتری می توان اشاره کرد و آن هم ماجرای کشیدن بخیه های کودک اهل خمینی شهر اصفهان بود که به کمک شبکه های اجتماعی ماجرا دست به دست می چرخید.
ماجرایی که حکایت از این داشت پزشک و پرستار بیمارستان مورد نظر پس از بخیه نمودن پارگی چانه یک کودک به علت نداشتن پول بابت هزینه درمان، اقدام به کشیدن بخیه ها کرده اند.
این شنیده ها و این اتفاقات که رخ می دهند بیانگر خطاها و کوتاهی هایی است که سهوی یا عمدی در عالم پزشکی رخ می دهد.
خطاهای پزشکی بنا بر گفته متخصصان روز به روز در حال افزایش است به طوری که از آن به عنوان چالشی در نظام سلامت یاد می شود در این بین گفته می شود شایع ترین خطاهای پزشکی در بخش جراحی های زنان رخ می دهد و شایعترین خطا نیز مربوط به دیر اقدام کردن برای زمان تولد است.
بنا بر گفته متخصصان دیر اقدام کردن برای زمان تولد نوزاد می تواند از نظر جانی هم برای مادر و هم برای نوزاد خطر آفرین باشد و یا اگر خطر جانی نداشته باشد می تواند منجر به بروز عواض دیرپاتری در نوزاد شود.
آنچه که از آن به عنوان خطای پزشکی یاد می شود ، هزینه ای است که نه فقط بیمار بلکه کل مجموعه بهداشت و درمان باید بپردازند.
متخصصان بر این باورند 50 درصد خطاهای پزشکی که دنیا رخ می دهد به راحتی قابل پیشگیری است که این امر مسئولیت سیستم بهداشت و درمان را سخت تر می کند.
در همین ارتباط پنجمین کنگره سراسری پیشگیری از خطاهای پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی لرستان برگزار شد که به مدت سه روز به بررسی این موضوع پرداخته شد.
بنا به گفته های سخنرانان این کنگره ، در دنیا سالانه 48 هزار تا 98 هزار نفر بر اثر خطاهای پزشکی جان خود را از دست می دهند و سالانه 50 میلیارد دلار صرف خطاهای پزشکی می شود در حالیکه 50 درصد این خطاها قابل پیشگیری هستند.
دکتر کوروش ساکی رییس پنجمین کنگره سراسری پیشگیری از خطاهای پزشکی در این خصوص گفت: بر اساس آمار موجود دردهه اخیر، سالانه از بین حدود پنج هزار پرونده مرتبط با خطاهای پزشکی که به دادسراها ارجاع داده شده بیشترین آمار شکایات مربوط به جراحان زنان است.
وی گفت: یکی دیگر از شایعترین خطاهای پزشکی ، اشتباهات دارویی است که در بیشتر مواقع بر اثر ناخوانا بودن و یا نحوه نوشتن نسخه ،حروفی جابه جا نوشته و یا خوانده می شود و یا اینکه در زمان بستری بیماران پرستاران مرتکب اشتباهات دارویی می شوند که این خطاها می تواند عوارضی گاه غیر قابل جبران به دنبال داشته باشد.
وی با اشاره به بد خط بودن نسخه های پزشکان گفت: یکی از پیشنهاد ها برای پیشگیری از مشکلات متعاقب اشتباهات دارویی ناشی از نسخه پیچی ، رفتن به سمت نسخه های الکترونیکی است که انجام آن مستلزم یک هماهنگی بین سازمانی است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی لرستان اظهار داشت: یکی دیگر از مواردی که ممکن است شکایت های پزشکی را بیشتر کند ، افزایش قیمت درمان است که بیمار منابع مالی و هزینه ای را در این مسیر صرف می کند و چنانچه به نتیجه مطلوب نرسد شاکی می شود که همین هم رعایت انصاف و اخلاق را بیشتر می کند.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات عمده در خصوص خطاهای پزشکی ، نبود آمار، ثبت نشدن و عدم گزارش خطاهای پزشکی است گفت: برخورد قهری که متعاقب اینگونه خطاها با شخص و فرد خطا کننده می شود باعث شده که خطاهای پزشکی ثبت نشوند.
دکتر ساکی با تاکید بر آموزش دانشجویان پزشکی به منظور پیشگیری از خطاهای پزشکی گفت: اضافه کردن واحد های مرتبط با موضوع خطاهای پزشکی راهکاری است که می تواند در این زمینه موثر باشد.
دکتر بهروز فرزان دبیر علمی پنجمین کنگره سراسری پیشگیری از خطاهای پزشکی در پاسخ به خبرنگار  گفت: در استان لرستان نیز همانند کل کشور، بیشترین خطای پزشکی که اتفاق می افتد مربوط به بخش جراحی زنان است.
وی گفت: نوع برخورد با خطاهای پزشکی باید به گونه ای باشد که بر اثر برخوردهای شدید فرد ناگزیر از پنهان کاری نشود بلکه باید شرایط به گونه ای فراهم شود تا چنانچه اتفاقی رخ داد گزارش شود تا بتوان زمینه هایی که بیشتر منجر به خطا می شود را شناسایی کرد.
به گفته این متخصص ، خطاهای پزشکی در ابعاد مختلفی از جمله دارویی، آزمایشگاهی، عمل های جراحی اشتباه و اشکالاتی در تعیین هویت بیماران اتفاق می افتد که هر کدام می تواند خسارت های جبران ناپذیری را در پی داشته باشند.
رییس دانشکده پیراپزشکی لرستان گفت: به طور کلی خطاهای پزشکی خاص ایران نیست و در کل دنیا ، حتی کشورهای پیشرفته نیز اتفاق می افتد.
وی گفت: ارتباط دادن خطای پزشکی به یک شخص در مجموعه بهداشت و درمان کار صحیحی نیست و این امر باعث پنهان کردن خطاهای پزشکی خواهد شد.
دکتر فرزان یادآور شد: این در حالیست که بنا بر گزارش ها و مقالات جدید ارایه شده در خصوص خطاهای پزشکی، تنها چهار درصد این خطاها به شخص مربوط می شود و 96 درصد آنها خطاهای پزشکی سیستماتیک هستند.
دبیر علمی پنجمین کنگره سراسری پیشگیری از خطاهای پزشکی گفت: خطاهای پزشکی همیشه به اینصورت نیست که منجر به مرگ و میر شود در بسیاری مواقع قصورات پزشکی منجر به عوارضی برای بیمار می شود به طوری که بنا بر آمارهای ثبت شده در آمریکا سالانه در کنار حدود 100 هزار مرگ و میر ناشی از خطاهای پزشکی تعداد 500 هزار عوارض ناشی از خطاهای پزشکی به وقوع می پیوندد.
وی یادآور شد: بررسی ها نشان می دهد، در زمانی که پزشکان در کلمبیا به مدت 52 روز اعتصاب کرده بودند میزان مرگ و میر 35 درصد کاهش یافت.
دبیر علمی پنجمین کنگره سراسری پیشگیری از خطاهای پزشکی اضافه کرد: این اتفاقات بیانگر این است که بین میزان مرگ و میر، خطاهای پزشکی و پزشکان ارتباط وجود دارد.
دکتر مروت طاهری معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی لرستان نیز در این خصوص گفت: خطای پزشکی یک عمل قابل پیشگیری است که ممکن است اثرات جدی نداشته باشد و در عین حال در مواردی نیز به طور آشکار باعث آسیب به بیمار می شود .
وی گفت: خطاهای پزشکی رو به افزایش است که به همین دلیل می توان گفت اکنون خطاهای پزشکی به چالشی در حوزه سلامت تبدیل شده اند که برای به حداقل رساندن آن باید تلاش کرد.
دکتر طاهری گفت: عمده ترین خطاهای پزشکی شامل خطا در جریان جراحی ،زنان و زایمان، بعد از جراحی، خطاهای دارویی، تشخیصی، خطای وسایل و تجهیزات پزشکی و حتی مسائل حقوقی است که همه این موارد با ردیابی دقیق خطاها و گزارش صحیح و برنامه ریزی برای کاهش ، قابل پیشگیری هستند.
بنا بر تایید متخصصان مرتبط با این امر، بسیاری از خطاها و اشتباهات پزشکی گزارش نمی شوند و همین موضوع ارائه آمار دقیقی از میزان خطا و اشتباهات در حوزه پزشکی و درمانی را دشوارتر می کند با این حال به اعتقاد کارشناسان خطاهای پزشکی از آنجایی که در همه مراحل ارائه خدمات بهداشتی و درمانی احتمال بروز دارند، ممکن است از شیوع بسیار بالایی برخوردار باشند و میزان بالایی از مرگ ومیر را به خود اختصاص دهند.ایرنا