دختران عاشورایی

محسن نظارت مربی مسئول کتابخانه روستایی شاهرود و بسطام و دبیر سوگواره کودکان عاشورایی با تشریح فعالیت کتابخانه روستایی و برگزاری سوگواره در سطح روستاهای این شهرستان گفت: کتابخانه روستایی شاهرود و بسطام از بهمن سال 88 با ابتکار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان سمنان فعالیت خود را در سطح 20 روستا و 30 مدرسه آغاز کرد و 1500 عضو این کتابخانه از 6 هزار جلد کتاب مخصوص گروه‌های سنی کودک و نوجوان استفاده کردند.

وی ادامه داد: در این مدت 42 برنامه از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سطح روستاها به اجرا در آمد که با استقبال دانش‌آموزان روستایی مواجه شد. یکی از این فعالیت‌ها شناسایی، توانمندسازی و علاقه‌مند کردن کودکان و نوجوانان از طریق پرورش حس دینی و شناخت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است که با برگزاری سوگواره کودکان عاشورایی تلاش کردیم کودکان و نوجوانانی را که در زمینه نوحه سرایی استعداد دارند شناسایی کرده و جهت توانمند‌سازی آنها اقدام کنیم.

سال گذشته این سوگواره برای دانش‌آموزان پسر مدارس روستایی برگزارشد و امسال این سوگواره برای دانش‌آموزان دختر در سطح مدارس دخترانه روستاهای بسطام برگزار شد که در پایان 25 نفر از دانش‌آموزان دختر مقاطع ابتدایی و راهنمایی که سال‌هاست در روستاهای خود نوحه سرایی می‌کنند شناسایی شدند و در مراسمی با حضور 150 نفر از دانش‌آموزان مدارس دخترانه روستاهای بسطام از آنها قدردانی به عمل آمد.

دبیر این سوگواره با بیان اینکه در اجرای این طرح از دانش آموزان خواسته شد تا پیرغلامان اهل بیت را که سالیان متمادی در روستاهای خود به نوحه سرایی مشغول هستند الگو قرار دهند ادامه داد: فراگیری نوحه سرایی با استفاده از سبک و سیاق و فرهنگ بومی محلی دانش‌آموزان که با آداب و رسوم محلی خودشان مطابقت دارد از اهداف این سوگواره بود.

محسن نظارت در ادامه گفت: دختران برگزیده این سوگواره در 15 گروه 3 تا 9 نفری درباره عاشورا و مصایب اهل بیت(ع) نوحه سرایی کردند.
عمه یتیمان
ملیکا رضایی دانش‌آموز کلاس ششم چند سالی است که در زینبیه روستا نوحه سرایی می‌کند و سوگواری «عمه یتیمان» بهترین نوحه‌ای است که تاکنون خوانده است. او با بیان اینکه بسیاری از متن‌های نوحه را مادرش از برنامه‌های عزاداری تلویزیون برای او یادداشت می‌کند، گفت: فرزند اول خانواده هستم و 12 سال قبل در یک خانواده روستایی به دنیا آمدم. از همان کودکی شاهد عشق و علاقه پدر و مادرم به امام حسین(ع) بودم و همیشه همراه مادرم به مجالس عزاداری می‌رفتیم. در آنجا وقتی مداح شروع به نوحه سرایی و ذکر مصیبت می‌کرد من هم با او همراهی می‌کردم و با حفظ کردن اشعار و نوحه‌هایی که می‌گفت در خانه آنها را تکرار می‌کردم.

علاقه زیادی به مداحی داشتم و گاهی برای کودکان همسن و سال خود نوحه سرایی و سینه زنی می‌کردیم. وقتی کلاس پنجم بودم یکی از پیر غلامان روستای خرقان که سال‌هاست در ایام محرم و اربعین در زینبیه نوحه سرایی و مداحی می‌کند متوجه علاقه زیاد من به مداحی شد.

او مرا تشویق کرد و خواست که در یکی از این مجالس نوحه سرایی کنم. ابتدا خجالت می‌کشیدم ولی او گفت مداحی کردن در راه امام حسین(ع) خجالت ندارد. یکی از روزهای دهه محرم بود که میکروفون را به من دادند و از من خواستند تا نوحه بخوانم. مدت‌ها بود که نوحه «عمه یتیمان» را تمرین کرده بودم.

زنان عزادار روستای خرقان و روستاهای اطراف در زینبیه جمع شده بودند و من توانستم نوحه عمه یتیمان را بخوانم. در پایان مجلس بسیاری از زنان و همچنین مداح باسابقه روستا مرا تشویق کردند که انگیزه مرا به ادامه راه بیشتر کرد. همیشه در مجالس عزاداری محرم و شهادت ائمه اطهار(ع) به نحوه نوحه سرایی و سینه زنی دقت و مواردی را که لازم بود یادداشت می‌کردم و درمدرسه برای دانش‌آموزان با همان سبک نوحه سرایی می‌کردم.

عمه یتیمان نخستین نوحه‌ای بود که خواندم. ذکر مصیبت‌هایی که بر این بانو پس از واقعه کربلا رفته است بسیار سوزناک است و در مجالس عزاداری بانوان بارها از من می‌خواهند تا نوحه «عمه یتیمان» را بخوانم. حضرت زینب(س) الگوی صبر و بردباری هستند و وقتی مصایبی را که ایشان تحمل کرده‌اند در قالب نوحه می‌خوانم متوجه می‌شوم ایشان چه صبر زیادی داشته اند.

هر سال در ایام محرم و اربعین زینبیه خرقان میزبان زنان روستایی است که برای عزاداری از روستاهای اطراف به اینجا می‌آیند و وقتی نوحه سرایی و مراسم سینه زنی به پایان می‌رسد همه آنها از من می‌خواهند که برایشان دعا کنم. شفای بیماران بیشترین خواسته آنها است و از حضرت زینب(س) می‌خواهم تا واسطه شوند و شفای همه بیماران را از خدا بگیرند.

این نوحه سرای نوجوان درباره سوگواره کودکان عاشورایی و برگزیده شدن در آن گفت: پس از فراخوان این سوگواره نوحه «مشک طفلان» را که نوشته بودم همراه با گروه 16 نفره تمرین و اجرا کردیم. داوران این سوگواره که از مداحان و پیرغلامان اهل بیت(ع) هستند ما را انتخاب کردند و خوشحالم که نوحه سرایی ما تأثیر‌گذار بوده است. برای روز اربعین نیز همراه با گروه این نوحه را در زینبیه خرقان اجرا خواهیم کرد و آرزویم این است که بتوانم در ذکر مصایب و مظلومیت اهل بیت(ع) گام بردارم.
به یاد پدر
زینب اعظمی دانش‌آموز 14 ساله روستای نمدمال از توابع شهرستان بسطام از 9 سالگی نوحه سرایی را آغاز کرده است. مرگ پدر تلخ‌ترین اتفاق زندگی‌اش بوده است اما با ذکر مصیبت‌هایی که فرزندان امام حسین(ع) پس از شهادت ایشان تحمل کرده‌اند قلبش آرام می‌گیرد، می‌گوید: از 9 سالگی با شنیدن مداحی‌ها و نوحه سرایی مداحان به این کار علاقه‌مند شدم و نوحه‌هایی که می‌شنیدم یادداشت می‌کردم و برای دوستانم می‌خواندم.

هربار که همراه مادرم به مجالس روضه و عزاداری می‌رفتیم به نوع بیان مداح و نوحه‌هایی که می‌خواند دقت می‌کردم. پس از مدتی چند بار برای پیرغلامان اهل بیت نوحه سرایی
 کردم و آنها مرا تشویق کردند. وقایع روزعاشورا و شهادت فرزندان اباعبدالله(ع) پر از نکته‌هایی است که آنها را در نوحه‌هایی که می‌خوانم بیان می‌کنم. مادرم مشوق من در این راه است و گاهی اوقات از من می‌خواهد برایش نوحه بخوانم.

وی ادامه داد: سال گذشته پدرم بر اثر بیماری فوت کرد و بعد از مرگ او غم و اندوه حضرت رقیه (س) بعد از شهادت پدرشان را بخوبی درک می‌کنم. پدرم همیشه از من می‌خواستند نوحه سرایی را ادامه دهم و دعا کنم. در سوگواره کودکان عاشورایی نیز همراه دوستم انسیه اشرفی نوحه شهادت امام حسین(ع) را اجرا کردیم و داوران این سوگواره ما را جزو برگزیدگان انتخاب کردند.ایران