پزشکي از راه آسمان

پهپادها در هر دو جنگ جهاني اول و دوم به‌سرعت براي مقاصد گوناگون توسعه يافتند:

• استفاده به‌عنوان تمرين هدف‌گيري براي سلاح‌هاي زميني يا هوايي.

• براي پايش و مراقبت.

• به‌عنوان سلاح تهاجمي که مواد منفجره حمل مي‌کند.

اين روند از آن هنگام حفظ شده است، اما استفاده از پهپادها براي موقعيت‌هاي نظامي به‌سرعت در حال تطبيق داده شدن براي مقاصد صلح‌آميز است. اميد بر اين است که اين استفاده‌هاي سازنده در آينده بيشترين کاربردهاي پهپادها را تشکيل دهد.

چرا پهپادها مي‌توانند سودمند باشند

توزيع مراقبت‌هاي بهداشتي در سراسر جهان به‌طور کاملا مشخصي نابرابر است. مناطق دورافتاده روستايي سهم منصفانه‌اي از منابع را دريافت نمي‌کنند. تلاش‌ها براي جذب متخصصان مراقبت‌هاي بهداشتي براي کار کردن در مناطق روستايي براي برطرف کردن اين عدم تعادل فقط تا حد نسبي موفق بوده است. يک رويکرد جايگزين براي حل اين مشکل مورد نياز است.

کاروري پزشکي با پيشرفت‌هاي تکنولوژيکي تقويت شده است که بسيار راحت‌تر از تغيير استقرار کارکنان مراقبت بهداشتي، خودشان را در اختيار کاربرد در مناطق روستايي قرار مي‌دهند. يک مثال، استفاده فزاينده از تکنولوژي‌هاي تشخيصي مانند آزمايش‌هاي مولکولي است. اين تکنولوژي نه‌تنها براي تشخيص بلکه به‌عنوان راهنمايي براي گزينه‌هاي درماني احتمالا موثر به کار مي‌روند. در آزمايش براي تشخيص سل، يک آزمايش ساده بر اساس DNA هم تشخيص قطعي و هم مشخصات حساسيت ميکروب به آنتي‌بيوتيک‌ها را فراهم مي‌کند و به‌اصطلاح با يک تير دو هدف را مي‌زند. اين امر نياز بيمار براي ديدن دکتر جهت تشخيص بيماري پيش از اينکه درمان را بتوان شروع کرد، برطرف مي‌کند و همچنين ديگر به امتحان کردن بي‌ثمر چند داروي درنهايت غيرموثر براي درمان بيماران نيازي نخواهد بود. ايجاد شبکه‌هاي تلفن‌هاي همراه به‌طور قابل‌توجهي به انتقال نتايج از آزمايشگاه به درمانگاه کمک کرده است، اما واضح است که از آنها نمي‌توان براي انتقال فيزيکي نمونه‌ها استفاده کرد. پهپادها بالقوه راه‌حلي براي اين مشکل لجستيک هستند.

يک سرويس پهپاد براي انتقال محموله‌ها مي‌تواند براي حمايت از مناطق دورافتاده با ملزومات پزشکي، مانند مواد لازم براي آزمايش کردن در نقطه مراقبت و عوامل درماني شامل داروها، خون، سرم و واکسن هم به کار گرفته شود. چندين بررسي که به‌وسيله ما انجام شده است، نشان داده‌اند که نمونه‌هاي دي‌ان‌اي خلط احتمالا محموله ايده‌آل براي پهپادهاي حامل هستند.

علت اين است که اين نمونه‌ها سبک‌وزن هستند، فضاي بسياري اندکي را اشغال مي‌کنند و ارزش تجاري هم ندارند. به‌اين‌ترتيب هدفي براي دزدهاي احتمالي نخواهند بود. همچنين پهپادها وسايل ضروري ماموريت براي مراقبت بهداشتي موثر هستند و به‌آساني مي‌توان آنها را ضدعفوني کرد و از مواد خطرناک زيستي زدود.

دي‌ان‌اي همچنين آن‌قدر قوي هست که در مقابل تجزيه شدن به‌وسيله روش‌هاي شيميايي يا فيزيکي که مواد آسيب‌رسان را غيرفعال مي‌کنند، مقاومت کند. تکيه بر تکنولوژي جديد براي مراقبت بهداشتي موثر در نواحي دورافتاده هنوز به‌شدت به حمايت موثر لجستيک براي انتقال نمونه‌ها به نزديک‌ترين آزمايشگاه داراي امکانات انجام آن آزمايش و بازگرداندن نتايج به درمانگاه وابسته است.

جايگزين‌ها براي پهپادها

دو جايگزين براي پهپادها وجود دارند: امکانات حمل‌ونقل از راه زمين به شکل موتورسيکلت يا ماشين و امکانات حمل‌ونقل از راه هوا مانند بالگردها. انتقال به‌وسيله بالگرد بسيار گران‌قيمت و خطرناک است و حمل‌ونقل زميني نيز به وضعيت جاده‌ها بستگي دارد که اغلب در کشورهاي درحال‌توسعه عبور از آنها با دشواري‌هايي مواجه است.

يک جايگزين مفهومي براي مشکل لجستيک، مراکز آزمايش نقطه مراقبت به‌اصطلاح نزديک بيمار هستند. تجهيزات براي انجام آزمايش در خود درمانگاه روستايي قرار داده شده و به کار گرفته مي‌شود، اما به‌کارگيري اين شيوه گران‌قيمت و اجرايي کردن آن مشکل است.

چالش‌ها

نخستين چالش، ايجاد يک چارچوب قانون‌گذاري است که سازمان هواپيمايي کشور آفريقاي جنوبي را قادر کند تا انتقال محموله‌ها به‌وسيله پهپادها را مجاز بشمارد. چالش دوم جذب و تعليم اُپراتورهاي مناسب براي پهپادها، ترجيحا از اجتماعات محلي است. شواهدي وجود دارد که سازمان هواپيمايي کشوري ممکن است براي موارد کاملا ضروري، به‌خصوص اگر خطرات اندک باشند، استثنائاتي در برخي از سخت‌ترين مقرراتش قائل شود. در مورد پهپادهاي منتقل‌کننده نمونه‌هاي فوق‌العاده سبک دي‌ان‌اي در مناطق دورافتاده روستايي که تراکم جمعيت کم و حجم ترافيک هوايي و زميني پاييني دارند، اين خطرات بسيار اندک هستند.

مقامات هواپيمايي کشوري در کشورهاي توسعه‌يافته در حال اعمال کردن محدوديت‌هاي قانوني سختي بر پهپادها هستند. اين مقررات براي کاهش خطر سوانح و جلوگيري از استفاده از پهپادها براي مقاصد شرورانه است.

پهپادها در اين کشورها عمدتا براي مقاصد نظامي استفاده مي‌شوند، اما نمونه‌هاي بسياري از پهپادهاي انتقال‌دهنده محموله غيرنظامي هم وجود دارند که براي مقاصد گوناگوني مانند نظارت، عکسبرداري هوايي، کشاورزي، پايش از راه دور، پيشگيري از جرائم، کارکردهاي پزشکي و ساير اهداف به کار مي‌روند. کشورهاي درحال‌توسعه نياز بيشتري به پهپادها به‌عنوان وسايلي عملي براي جهيدن از روي کمبودهاي زيرساختاري دارند. اين کار شکاف ميان کشورهاي توسعه‌يافته و درحال‌توسعه را کمتر خواهد کرد.

بري مندلو

استاد ممتاز آسيب‌شناسي دانشگاه ويتواترسراند، آفريقاي جنوبي

منبع: Quartz