آنتی‌اکسیدان‌ها چگونه عمل می‌کنند؟

دکتر مجید کاراندیش می‌گوید: بدن ما به صورت مرتب در معرض عوامل مضر قرار می‌گیرد.

برخی از این عوامل مضر، تشعشعاتی هستند که از طریق نور خورشید به بدن وارد می‌شوند. برخی دیگر، ترکیباتی هستند که از طریق تنفس و برخی هم از طریق مواد غذایی وارد بدن ما می‌شوند. ترکیبات مضر می‌توانند به صورت بالقوه برای بدن ما آسیب‌رسان باشند که لزوم مقابله با این ترکیبات، موجب ایجاد سیستم‌های دفاعی توسط بدن در مقابل آنها می‌شود.

این متخصص تغذیه ادامه می‌دهد: گروه خاصی از مواد مضر ، پرواکسیدان‌ها هستند. مواد پرواکسیدان ترکیباتی هستند که می‌توانند به صورت بالقوه موجب ایجاد واکنش‌هایی در بدن شوند که نتیجه آن بروز ترکیبات مضر، التهاب و بیماری‌های مزمن خواهد بود.

به گفته او، بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های مربوط به مفاصل، بیماری‌های ریوی و کلیوی و غدد، ناشی از نبود تعادل بین بار گروهی ترکیبات پرواکسیدان بدن و توانایی سیستم دفاعی بدن است.

این مدرس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به نحوه ایجاد پرواکسیدان‌ها در بدن بیان می‌کند: نور و اکسیژن که برای حیات بدن ضروری است، می‌تواند به ترکیباتی تبدیل شود که در واقع گونه‌های واکنش‌گر اکسیژن هستند. همچنین آهن که یک ماده مغذی ضروری برای بدن ماست، اگر بیشتر از میزان لازم در بدن دریافت شود، خود به طور بالقوه تبدیل به یک ماده پرواکسیدان خواهد شد.

به همین دلیل باید تعادل مورد نظر بین این مواد در بدن انسان ایجاد شود؛ درمقابل، بدن ما نیز ترکیبات و سیستمی دفاعی دارد که در مقابل مواد پرواکسیدان، معروف به مواد ضداکسیدان یا آنتی‌اکسیدان است.

دکترکاراندیش با بیان اینکه با داشتن یک روش زندگی صحیح، برنامه غذایی سالم و ورزش کافی می‌توان عوارض ترکیبات مضر در بدن را از بین برد، ادامه می‌دهد: مصرف دخانیات و وارد شدن دود آن به هر طریقی به بدن، مقادیر بسیار زیادی از ترکیبات مضر پرواکسیدان‌ها را وارد بدن ما می‌کند. به همین دلیل امروزه بسیاری از توصیه‌های تغذیه‌ای اعلام شده از سوی متخصصان علم تغذیه برای افراد سیگاری و غیرسیگاری متفاوت است.
این متخصص تغذیه ادامه می‌دهد: برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها از طریق مواد غذایی وارد بدن ما می‌شوند؛ معروف‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها که بیشتر مردم هم آنها را می‌شناسند، گروهی از ویتامین‌ها و بعضی املاح معدنی هستند. از جمله ترکیبات آنتی‌اکسیدان، گروه پیش‌سازهای ویتامین A است که معروف به بتاکاروتن هستند. ویتامین D و سلنیوم نیز از جمله ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مهم و قوی هستند.

به توصیه دکترکاراندیش، باید سعی شود تا جایی که ممکن است، ترکیبات گفته شده از طریق مواد غذایی وارد بدن شوند؛ عمده مواد دارای آنتی‌اکسیدان‌ها در گروه سبزی‌ها و میوه‌ها به‌اندازه زیادی وجود دارد. در میان مواد غذایی، هویج، انار، گوجه، کیوی، هندوانه و مغزها منابع حاوی آنتی اکسیدان هستند.

این متخصص تغذیه در پایان می‌افزاید: با وجود تمام صحبت‌های گفته شده، برای تأمین برخی از آنتی اکسیدان‌ها ممکن است مجبور به استفاده مکمل آنها شویم، مانند ویتامین D که یک ویتامین محلول در چربی است و منابع غذایی معمول آن نیز مواد غذایی چرب هستند. از آنجا که بعضی افراد در مصرف این غذاها محدودیت دارند، مصرف مکمل ضروری است.