شفاآنلاین>اجتماعی>زنان> اصل بیستم قانون اساسی فصل سوم: همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.
همیشه زمان برنامه نویسی انتظارات و مطالبات گروههای مختلف از برنامه
نویسان طرح میشود. دراین زمان معمولاً گروههای تخصصی با تأکید بر مطالبات
و منابع دراختیار سعی در عملیاتی کردن آنها در قالب برنامهها اعم از
برنامههای توسعه و بودجه و... میکنند.
اما این مطالبات که از سوی گروهها
و بخشهای مختلف جامعه طرح میشود متعلق به اقشار خاص و گروههای محدود
است اما وقتی مطالبات مربوط به نیمی از جمعیت کشور باشد آن موقع گروههای
تخصصی برنامه نویسی به دلیل محدودیتهای جدی در عرصه نگرش و رویکرد معمولاً
این انتظارات را نادیده میگیرند. مطالبات زنان در ایران امروزه به دلیل
توسعه و پیشرفت عمومی کشور و رشد فزاینده آنها در عرصههای تحصیلات عالی و
سواد آموزی و انقلاب ارتباطی که مرزهای کشور را درهمه لایهها در نوردیده
به حاشیه رانده میشود.
حاشیهای که بخشی از آن مربوط به رویکرد عمومی
برنامه نویسان در کشور است و مطالبات را فارغ از جنسیت با تأکید بر جنس!
مورد توجه قرار میدهند و بخشی دیگر مربوط به تعلق نگرفتن به طرح موضوعات و
انتظارات زنان در عرصههای اصلی سیاستگذاری و برنامه نویسی هستند.
زنان ایرانی که 7 برنامه پیش از انقلاب و 5 برنامه پس از انقلاب را از
سرگذراندهاند امروز در مقطعی از تاریخ تحول خود قرار گرفتهاند که طرح
مطالباتشان ازنوع فردی و جمعی و جنسی نیست بلکه نگاه آنان به مطالبات و
انتظارات از جنس تحول محورانه برای توسعه همهجانبه و پایدار کشور است.
در واقع اکنون که افق برنامهریزی ششم سند چشمانداز و سیاستهای کلی که
توسط رهبر معظم انقلاب تعریف شده، اصلیترین و محوریترین چارچوب برای
تدوین مفاد آن تیین نگاه همه جانبه برای بهرهگیری کامل ازهمه منابع انسانی
است که این مهم نیازمند رویکردی جدی از سوی برنامه نویسان و مدیران
برنامهریزی کشور است تا به عنوان یک باور در جای جای برنامه تعریف و سهم
جمعیت زنان را که به دلایل متعدد تاریخی و فرهنگی مخدوش شده، دیده شود.
به
قول کارشناسان خواست دیدن و ایجاد ظرفیت دیدن در وجود برنامه نویسان بستری
از فرصت را برای ایجاد تعامل مثبت در کارکرد برنامهها تأمین میکند. از
اینرو ضروری است مطالبات زنان در چارچوب افق 1404 و رویکردهای انسان
محورانه در نگاه رو به جلو برای برنامه ششم توسعه تبیین شود.
برنامه ششم که کارکرد دستور کار برای بودجه نویسی 5 سال آتی را دارد و
بستری جهت رسیدن به چشمانداز 20 ساله کشور را تدارک میبیند، نیازمند
نگاهی از جنس کاربرد و اقدام است. دراین برنامه ضروری است نیازهای توسعه
محور زنان با تأکید بر ظرفیتهای ایجاد شده و در حال ایجاد مورد توجه قرار
بگیرد. بخشهای اصلی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی دراین برنامه باید با نگاهی
دیگر به زنان مراجعه کنند تا مسئولیت اجرا، توزیع و فرآیند اقدام لایه لایه
باشد و تنها برای یک نهاد یا یک حوزه تعریف نشود. امروزه جنس توسعه زنان
در سراسر جهان تابعی از برنامههای توسعهای کشورها ست.
کشورهایی نظیر
ایران که با نگاهی انسان محورانه فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی درجهت
اعتلای مقام انسان تبیین میکنند نیازمند مدلسازی برای دیگر کشورها هستند.
و زن را فارغ از ویژگیهای فیزیولوژیک به عنوان شهروندان دارای حقوق و
تکالیف شهروندی برخوردار و مکلف به مشارکت در توسعه کشور ببینند!
دراین میان مهمترین اقدام مورد توجه قرار دادن حقوق مردم در قانون اساسی
است. آنجا که باید ایرانیان فارغ از جنس حقوقشان در عرصههای مختلف تأمین
شود و حاکمیت مکلف است در همه بخشهای سه گانه قدرت آن را تأمین کنند. از
اینرو برنامه ششم میتواند نقطه عطفی در سرنوشت سیاسی کشور برای بازخوانی
مجدد قانون اساسی بویژه حقوق مردم وحقوق زنان که در ماده بیست و یک فصل سوم
به صراحت به آن اشاره شده است، باشد در این اصل دولت موظف است حقوق
زن را در تمام جهات با رعایت موازیناسلامی تضمین نماید و امور زیر
را انجام دهد:
1- ایجاد زمینههای مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او.
2- حمایت مادران، بخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت
از کودکان بیسرپرست.
3- ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده.
4- ایجاد بیمه خاص بیوهگان و زنان سالخورده و بیسرپرست.
5- اعطای قیمومت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی.
نکته اصلی در این اصل تمامی جهات است که قانونگذاران باید به صراحت آن را مورد توجه قرار دهند.
زهرا نژادبهرام
فعال اجتماعی