به گزارش شفا آنلاین : موضوع اهدای عضو همواره مجموعه ای از آدم های مختلف را به چالش نوعدوستی می کشاند. وقتی بیماری به پیوند عضو فوری نیاز دارد، آن وقت این نزدیکان بیمار و خانواده های داغدار قربانیان مرگ مغزی هستند که در امتحانی بزرگ قرار می گیرند. خیلی ها از این امتحان سربلند بیرون می آیند، اما وقتی پیوند عضو از هر کدام از این روش ها فراهم نباشد، آن وقت بیمار مجبور است در صف خرید عضو پیوندی قرار بگیرد.
از آنجا که حتی گاهی گذشت یک روز هم برای بیماران نیازمند به پیوند عضو حکم مرگ و زندگی را دارد، فرآیند پیدا شدن عضو پیوندی باید با سرعت انجام شود. همین تسریع در فرآیند پیدا شدن عضو پیوندی، کاملا منوط به این است که فرهنگ اهدای عضو در کشور نهادینه شود تا دسترسی بیماران به عضو پیوندی افزایش پیدا کند.
روزی 10 بیمار می میرد
با وجود اهدای عضو از سوی افراد زنده و همچنین افراد مرگ مغزی شده در کشور، همچنان از آمارهای رسمی ایران، غم و غصه می بارد. براساس آمارهای وزارت بهداشت، روزی هفت تا ده بیمار به دلیل پیدا نکردن عضو پیوندی از دنیا می روند.
این در حالی است که کتایون نجفی زاده، رئیس اداره پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت می گوید: اگر عضو پیوندی فقط از 20 درصد مرگ مغزی ها در کشور گرفته شود، می توانیم همه اعضای پیوندی بیماران نیازمند به پیوند عضو را تامین کنیم، اما مشکل اینجاست که اعضای بدن بسیاری از بیماران مرگ مغزی به دست بیمار نیازمند نمی رسد.
گفته می شود سالانه حدود 5000 تا 8000 مرگ مغزی در کشور ما روی می دهد، اما آن طور که وزارت بهداشت آمار داده، فقط 655 مورد از این مرگ مغزی ها به اهدای عضو به بیمار نیازمند منجر می شود. یعنی می شود گفت کمتر از 10 درصد خانواده بیماران مرگ مغزی، حاضر به اهدای عضو عزیزانشان می شوند.
به گفته متخصصان، هر بیمار مرگ مغزی می تواند جان شش تا هفت بیمار نیازمند به پیوند عضو را نجات دهد، اما متاسفانه خیلی از خانواده های بیماران مرگ مغزی راضی می شوند پیکر عزیزانشان در خاک بپوسد اما جان انسانی را نجات ندهند.
بیماران کلیوی، بیشترین دریافت کنندگان عضو پیوندی
هم اکنون حدود 27 هزار بیمار نیازمند به پیوند عضو در کشور داریم که بیشتر آنها به پیوند کلیه نیاز دارند، طوری که آمارها نیز از حدود 23 هزار بیمار کلیوی نیازمند به پیوند عضو خبر می دهد. قسمت بد ماجرا اینجاست که به گفته نجفی زاده، فقط سالی حدود 3000 عمل پیوند کلیه در کشور انجام می شود. یعنی از این 23 هزار بیمار منتظر دریافت عضو، هر ساله فقط 3000 نفر از آنها شانس دریافت کلیه پیوندی را دارند.
در شرایطی که این بیماران از شاخص پایین اهدای کلیه در کشور رنج می برند که به گفته کارشناسان، احتمال مرگ و میر بیمارانی که نیاز به پیوند عضو دارند، سه برابر بیشتر از افراد دیگر است.
بعد از بیماران کلیوی، بیماران نیازمند به پیوند مغز استخوان و بیماران نیازمند به پیوند کبد، در صدر نیازمندان عضو پیوندی هستند که رنج های آنها دست کمی از بیماران کلیوی ندارد.
آمارهای جهانی اهدای عضو
شاخص اهدای عضو در کشور ما 8/7 اعلام شده است؛ یعنی بر اساس این شاخص، از بین هر یک میلیون ایرانی 8/7 عمل پیوند در سال انجام می شود، اما براساس آمارهای جهانی، شاخص قابل قبول در جهان حدود 20 است.
در واقع می شود گفت کشور ما از شاخص های قابل قبول جهانی برای اهدای عضو، حدود سه برابر عقب تر است آن هم در حالی که سالانه حدود 20 هزار کشته حوادث رانندگی و حدود 8000 مرگ مغزی در سال داریم و در واقع با احتساب این آمارها، شاخص اهدای عضو در کشور ما باید از میانگین جهانی هم بیشتر باشد.
در بین کشورهای جهان نیز اسپانیا با ۳۴ اهداکننده در هر یک میلیون نفر، رکورددار آمار اهداکنندگان عضو در جهان است. در کشور خودمان هم استان چهارمحال و بختیاری با شاخص 13 اهداکننده عضو در هر یک میلیون نفر، رتبه اول را میان استان های کشور به خود اختصاص داده است.
قانون چه می گوید؟
پیوند اعضا در ایران، سابقه ای 80 ساله دارد. نخستین عمل پیوند عضو در ایران را به دکتر شمس، بنیانگذار چشم پزشکی نوین در ایران نسبت می دهند. این چشم پزشک نخستین عمل پیوند قرنیه را سال 1314 شمسی در یکی از بیمارستان های تهران با موفقیت به سرانجام رساند.
|
نجفی زاده: اگر عضو پیوندی فقط از 20 درصد مرگ مغزی ها در کشور گرفته شود می توانیم همه اعضای پیوندی بیماران نیازمند به پیوند عضو را تامین کنیم |
از لحاظ حقوقی و قانونی نیز قانون پیوند اعضا در فروردین ١٣٧٩ به تصویب مجلس وقت رسید. براساس این قانون اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی را که مرگ مغزی آنان مسلم است می توان به شرط وصیت بیمار یا موافقت ولی میت برای پیوند به بیمارانی که ادامه حیاتشان به پیوند عضو یا اعضای فوق بستگی دارد استفاده کرد.
همچنین بر اساس قانونی دیگر، پیوند عضو از فرد ایرانی به بیمار خارجی ممنوع است، بنابراین بیمار خارجی نمی تواند به ایران بیاید و اعضای بدن یک فرد ایرانی را دریافت کند.
کارت اهدای عضو، شرط کافی نیست
بر اساس آیین نامه استخراج شده از قانون پیوند اعضا در سال 79، اجازه برداشت عضو با وصیت فرد فوت شده و اجازه رضایت ولی دم یا وراث کبیر که شامل پدر یا جد پدری یا فرزند ذکور به بلوغ رسیده خانواده است، امکان پذیر است، اما حتی اگر فردی وصیت کرده باشد که در صورت مرگ مغزی، اعضای بدنش را اهدا کنند، بدون اجازه اولیای دم، اهدای عضو انجام نمی شود. اگرچه هم اکنون دریافت کارت اهدای عضو، خیلی راحت تر شده و به صورت اینترنتی هم می توان به اهدای عضو پس از مرگ مغزی رضایت داد، اما این کارت اهدای عضو بدون رضایت اولیای فرد مرگ مغزی شده، اعتباری ندارد.
فرهنگسازی و آموزش به کمک رسانه ها و توجیه خانواده ها مبنی بر این که بیمار مرگ مغزی، هرگز دوباره به زندگی برنمی گردد، می تواند فرهنگ اهدای عضو را در کشور جا بیندازد و به کارت اهدای عضو منزلتی دیگر ببخشد.
قیمت فروش قانونی کلیه 15 میلیون
صف طولانی بیماران نیازمند به پیوند عضو به قدری شلوغ است که خیلی ها ترجیح می دهند قانون را دور بزنند و کلیه پیوندی را با هر قیمتی که شده است، به دست بیاورند. برای این تقاضا هم تا دلتان بخواهد عرضه وجود دارد. حتی در نزدیکی بیمارستان های مجری پیوند کلیه و اماکن عمومی می توانید تبلیغاتی را شاهد باشید که در آن فردی، به دلیل نیاز مالی، کلیه اش را به حراج گذاشته است.
حتی پای این تبلیغات غیرقانونی به فضای مجازی هم کشیده شده است و دلالانی وجود دارند که با دریافت مبلغی هنگفت از بیمار، کلیه پیوندی را فراهم می کنند.
اما اگر فرد دهنده و گیرنده کلیه پیوندی از مجرای قانونی و از طریق مراجعه به انجمن حمایت از بیماران کلیوی اقدام کنند، نرخ های قانونی به این صورت است که هم اکنون بیماران نیازمند پیوند از اهداکننده زنده غیرفامیل برای دریافت کلیه باید 14 میلیون بابت هدیه ایثار و فداکاری و هزینه های آزمایش قبل و پس از اهدای کلیه بپردازند و مبلغ یک میلیون تومان هدیه ایثار نیز از سوی دولت پرداخت می شود. البته متاسفانه از سال 75 تا الان این هدیه ایثار یک میلیون تومانی افزایش پیدا نکرده است.
بازار غیرقانونی اهدا در انحصار دلال ها
نرخ های خرید و فروش اعضای پیوندی در بازار غیررسمی خیلی بیشتر از رقم های خرید و فروش قانونی است. در این بازار بی حساب و کتاب، نرخ ها را دلال ها و انصافشان تعیین می کند. به همین علت نمی شود رقم دقیقی برای خرید و فروش غیرقانونی اعضای بدن اعلام کرد. در این بازار مکاره، نرخ کلیه از 30 میلیون تا حدود صد میلیون تومان متغیر است.
البته در صورتی که دلال احساس کند فرد گیرنده مشکل مالی ندارد، احتمال دارد نرخ ها را به بالای صد میلیون تومان هم برساند. در این میان، کمترین پول به فروشنده واقعی کلیه می رسد و عمده سود به جیب دلال می رود.
حتی در صف های قانونی پیوند عضو هم گفته می شود این دلالان نقش پررنگی دارند و با گرفتن مبلغی از بیمار، نوبت دریافت عضو پیوندی را جلو می اندازند.
شرایط جسمی اهدای عضو
قلب، ریه ها، کبد، روده ها، لوزالمعده، کلیه
ها، قرنیه های چشم استخوان، غضروف، عروق، تاندون، پوست و مغز استخوان رایج
ترین اعضای قابل اهدای انسان است. اهدای عضو به سن افراد ربطی ندارد و
معمولا نیز حدود 70 درصد پیوندها موفقیت آمیز انجام می شود. سازگاری خونی و
بافتی بیمار، وخامت شرایط بالینی، طول مدت انتظار در فهرست پیوند و فاصله
مکانی شخص از واحد پیوند، تعیین می کند عضو پیوندی به کدام بیمار منتظر
برسد. ابتلا به بیماری های عفونی حاد مثل ایدز و هپاتیت یا اختلالات مزمن
جسمی، مانع اهدای عضو خواهد شد. بیمارانی که عضو پیوندی دریافت می کنند
برای جلوگیری از پس زده شدن عضو پیوندی باید تا پایان عمر دارو مصرف کنند.جام جم آنلاین
