به گزارش شفا آنلاین،محصولاتي که با تاريخچه اختلاف‌نظرهاي داغي که دارد، اين روزها
در کشور ما خبر از مجوز واردات آن به ميان آمده‌است و ابتداي اين هفته،
حسين رستگار، مديرکل آزمايشگاه مرجع سازمان غذا و دارو، از صدور مجوز ورود
دو برند روغن خوراکي تراريخته يا همان دستکاري شده ژنتيکي به کشور خبر داد و
گفت:« مجوز ورود اين محصولات، اخيرا صادر شده ، چون تازه سال گذشته ضوابط
آن تدوين شد و قبل از آن، آيين‌نامه‌اي درمورد اينگونه محصولات وجود
نداشت.»وي همچنين تاکيد کرد:«سازمان غذا و دارو مجوز ورود محصولات خام تراريخته را به کشور نمي‌دهد، زيرا اين کار برعهده وزارت جهاد کشاورزي است و سازمان غذا و دارو فقط مسووليت صدور مجوز ورود فراورده‌هاي غذايي را بر عهده دارد.»به گفته رستگار، صدور مجوز ورود چند محصول غذايي تراريخته ديگر نيز در سازمان غذا و دارو در دست بررسي است.
اگر
تورقي در اخبار محصولات کشاورزي در کشور داشته‌باشيم، پي مي‌بريم که ايران
در مردادماه سال 1376 با پيوستن به کنوانسيون تنوع زيستي رسما ملزم به
رعايت اصول ايمني زيستي شد. مطابق بند 8 اين کنوانسيون، ايران خود را متعهد
به ايجاد و ابقاي وسايل لازم براي نظارت، مديريت و کنترل خطرات احتمالي
ناشي از استفاده يا رهاسازي سازواره‌هاي دست‌ورزي شده ژنتيکي زنده حاصل از
فناوري زيستي مدرن با در نظر گرفتن سلامتي انسان و محيط زيست دانست.
همين زمان بود که اولين زمزمه‌ها بحث و اختلاف نظرها به ميان آمد و با امضاي پروتکل ايمني زيستي کارتاهنا در سال 1380 وارد فاز جدي‌تر شد. اين موضوع در حوزه بهداشت و سلامت اگرچه قابل تامل بود اما به دليل کمبود محصولات مذکور چندان مورد توجه دولت‌ها و کشورها واقع نشد.با گذشت زمان، پيشرفت محصولات تراريخته در جهان و به زيرکشت رفتن ميلياردها هکتار زمين و عرضه اين محصولات از جمله سويا و کولزا به بازارهاي مناطق مختلف جهان، زمزمه مخالفت و انتقاد نسبت به اين محصولات بالا گرفت.
در ابتدا اختلافات براي ورود يا
عدم ورود اين تکنولوژي به حوزه محصولات غذايي بود؛ چنانچه در کشورهاي
اروپايي عمده محصولاتي که به اين شکل توليد مي‌شد شامل پنبه و محصولات اين
چنيني بود. اما پس از آن اين تکنولوژي به حوزه موادغذايي وارد شد، به
عبارتي تا همين امروز بسياري از کشورها به خاطر نگراني در مورد خطرهاي
بالقوه اين نوع محصولات براي سلامت انسان و محيط زيست استفاده از آنها را
ممنوع کرده‌اند. به گفته عده‌اي از اين منتقدان تا زماني که بحث امنيت
غذايي اين محصول تاييد نشده استفاده آن در کشورهاي اروپايي همچون آلمان و
آمريکا ممنوع است. اين منتقدان بر اين باورند که اين نوع گياهان مي‌توانند
اثرات غيرقابل پيش‌بيني روي انسان داشته باشند.
در اين زمينه، در کشور ما هم همچون اين کشورها مخالفان و موافقان اين محصولات در دو جبهه به اظهار نظر پرداخته‌اند. چنانچه سيد رضانوراني،رئيس انجمن ارگانيک با بيان اينکه توليد محصولات تراريخته کشاورزي در اروپا و آمريکا ممنوع شده است ، گفت:« معلوم نيست چرا عده‌اي در داخل کشور اين محصولات را وارد و حتي توليد مي‌کنند.
از نهادهاي مسئول انتظار داريم با توجه به
ضرورت صيانت از سلامت غذايي شهروندان در اين عرصه به طور جدي وارد شوند.
ورود و استفاده از اين محصولات باعث افزايش هزينه‌هاي بهداشتي و همچنين
بيماري‌ها و رشد سرطان خواهد شد.» وي همچنين تصريح کرد:«همه کشورها به سمت
توليد ارگانيک رفته اند و ما هم بايد متناسب با مزيت هاي اقليمي و ظرفيت
هاي کشاورزي خود توليد اين محصولات را افزايش دهيم که بازار خوبي هم درداخل
و خارج از کشور دارد.»در برابر آن، بابک ناخدا، عضو هيات مديره انجمن
ايمني زيستي ايران معتقد است که محصولات تراريخته امن‌تر از ارگانيک است.
وي در اين زمينه تصريح کرد:«تا زماني که آزمايش هاي مربوط به مخاطرات ايمني و زيستي بر روي محصولات تراريخته انجام نشود، اجازه ورود به بازار داده نمي‌شود.قوانين مربوط به محصولات تراريخته يا دستکاري ژنتيکي کشور يکي از مترقي ترين قوانين موجود در دنياست.» وي با تاکيد بر اينکه مردم بايد بدانند چه چيزي مصرف مي کنند اظهارکرد:« ادعا نمي کنيم تمام مردم نسبت به بيوتکنولوژي موضع مي گيرند، يک سري دانسته يا ندانسته تلاش مي کنند کشور را از اين فناوري محروم کنند، مساله مهم در اين زمينه اطلاع رساني صحيح و آگاهي عموم است.»
در حوزه توليد و مصرف چنين محصولاتي از سوي دولت و مجلس
هم برنامه‌هاي کنترلي مطرح شده‌است، چنانچه عباس پاپي‌زاده، عضو کميسيون
کشاورزي مجلس با بيان اين که در لايحه «حفاظت و بهره‌برداري از منابع
ژنتيکي» اين موضوع هم مد نظر قرارگرفته‌است، گفت:«محصولات تراريخته با قدمت
کمي که دارند و بنابر دستکاري که در ژنوم‌هاي آنها اتفاق افتاده است،
نمي‌توان گفت که خالي از عوارض و آسيب است. هم علم و هم تجربه اين موضوع را
ثابت کرده‌است.
البته در کشورهاي توسعه‌يافته شواهدي دال بر امکان
اثرگذاري اين دستکاري بر انسان به دست آمده‌است و بايد در برابر آن احتياط
لازم را داشته‌باشيم.» وي در ادامه افزود:«وقتي اين کشورها استفاده و توليد
اين محصولات را ممنوع کرده‌اند، بايد به سلامتي آن شک کنيم. البته در
امريکا اين محصولات در بازار است با اين ويژگي که در اين زمينه کاملا
اطلاع‌رساني مي‌کنند.
اما در کشور ما اگر محصولي وارد شود چنين رويکردي
وجود ندارد و تفاوتي ميان اين محصول با ساير محصولات و عوارض آن به چشم
نمي‌آيد. متاسفانه روندي که در کشور ما از واردات تا مصرف است، چيزي شبيه
احترام به مصرف‌کننده نيست.»
پاپي‌زاده با بيان اينکه ما پيگير اين مسئله هستيم و تلاش مي‌کنيم مجوزها منوط به برچسب گذاري و اطلاع رساني شود، تاکيد کرد:«ما در اين زمينه با وزارت جهادکشاورزي بحث بسياري داريم و در اين زمينه قانونگذاري‌هايي هم در نظر گرفته‌شده‌است و در لايحه حفاظت وبهره‌برداري از منابع ژنتيک هم به اين موضوع توجه ويژه شده‌است.»
در اين زمينه مسعودپزشکيان عضو کميسيون بهداشت مجلس، با بيان اينکه متاسفانه حوزه واردات و نظارت بر محصولات غذايي مشکلات بسياري دارد، گفت:« اينکه اين محصولات و موادغذايي آسيب‌رسان هستند، تاکنون نظر قطعي نسبت به آنها داده‌نشده‌است. اول اينکه تفاوت اين محصولات با محصولات اصلاح شده‌نباتي بايد مشخص شود و پس از آن بحث‌هاي علمي سلامت و يا عوارض آن مطرح است که بايد بررسي کاملي نسبت به آن شکل گيرد.»
وي در ادامه افزود:«ما در حوزه
واردات به ميزان کافي مشکل داريم چنانچه مي‌دانيد کانال‌هاي ورود موادغذايي
و محصولات کشاورزي هم در کشور ما به خوبي مشخص نيست. بنابراين وقتي چنين
مجوزهايي داده‌مي‌شود بايد به ميزان آسيب‌رساني مواد تقلبي و قاچاق آن هم
توجه شود. در مورد واردات هم بايد در آزمايشگاه‌هاي سازمان غذا و دارو توجه
لازم به استانداردهاي وزارت بهداشت و وزارت جهادکشاورزي و سازمان بهداشت
جهاني بر واردات داشته‌باشند. فعلا همه چيز سر هم بندي‌است و نظارت دقيقي
وجود ندارد.
اگر به وجود آمد و بررسي‌هاي لازم صورت گرفت در اين زمينه هم
مي‌توان اظهار نظر کرد.» البته اين دستکاري‌هاي ژنتيکي از بعد ديگري هم
قابل توجه است. محمدصالح جوکار، عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در
اين زمينه گفت:«بايد نظارت دقيقي در اين زمينه وجود داشته باشد،
چنانچه يکي از راه‌هاي آسيب‌رساندن به جوامع دستکاري در نوع تغذيه آنهاست.
من اميدوارم که وزارت بهداشت در زمينه مجوزها دقت لازم را داشته باشد و
سازمان غذا و دارو هم در اين زمينه بررسي کامل انجام دهد.»
وي در اين زمينه
افزود:«اگر حتي به ميزان اندکي اين محصولات بتواند تاثير اندکي از لحاظ
ژنتيکي داشته‌باشد، اين مسئله قطعا نياز به بررسي بسيار و دقت بالا دارد که
اميدواريم همه مسائل مورد نظر و توجه قرار گيرد.» حال وقتي براي ورود چنين
محصولاتي از جوانب مختلف تبعات وجود دارد، و شک و شبهه آن‌هم چنان زياد
بوده‌است که مي‌گويند بيش از 90 درصد مردم امريکا خواهان برچسب روي محصولات
تراريخته کشاورزي شده‌اند، چرا روزه شک دار بگيريم؟ خوب است وزارت جهاد
کشاورزي و سازمان غذا و دارو در اين زمينه توجه لازم داشته‌باشند.سپید
